حاکمیت شایستگان، شایسته‌سالاری و تمدن نوین اسلامی
محورهای موضوعی : تخصصی
محمد مهدی انصاری
1
(استادیار پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی و تمدنی، تهران، ایران )
کلید واژه: شایسته‌سالاری, کارگزاران, تمدن, تمدن نوین اسلامی,
چکیده مقاله :
توجه به مقوله حاکمیت نخبگان و قرار گرفتن انسان‌های شایسته و توانمند در مناصب سیاست‌گذاری و تصمیم‌سازی یکی از موضوعات مهم و راهبردی در توسعه و پیشرفت هر نظام سیاسی و فکری است. هر نظام سیاسی که پیشرفت و تعالی را برای خود هدف‌گذاری کرده باید تلاش کند شایسته‌ترین‌ها و توانمندترین‌ها را در عرصة قدرت سیاسی شناسایی و به کارگیرد و پیشبرد امور را به آن‌ها بسپارد. اگر نخبگان و کارگزاران حکومتی، از شایستگی و هوشمندی در تصمیم‌سازی‌ها و تصمیم‌گیری‌های خود برخوردار باشند بی‌شک می‌توان امیدوار بود که هم به چشم‌اندازهای ترسیم شده و هم به پیشرفت مادی و معنوی و استقرار رفاه و عدالت که از جمله اساسی‌ترین آرمان‌های بشری هستند دست یافت و هم زمینه‌ها و بسترهای لازم برای نیل به تمدن‌سازی نوین اسلامی را تمهید کرد. در این مقاله با روش تحلیل مضمون می‌خواهیم نشان دهیم که چگونه با حاکم ساختن انسان‌های فرهیخته و شایسته که از «اهلیت» لازم در تصدی مسئولیت‌های اجتماعی برخوردارند، می‌توان مسیر پیشرفت کشور را هموار کرد و با شایسته‌سالاری گام‌های اساسی در تمدن‌سازی نوین اسلامی برداشت. فرضیه ما این است که تا شایسته‌سالاری نهادینه نشود، امکان رسیدن به تمدن‌سازی و گام برداشتن در این راه وجود ندارد. بر این باوریم که بدون شایسته‌سالاری جامعه ایرانی و اسلامی هیچ گاه روی تمدن نوین و تمدن‌سازی را نخواهد دید. بر همین اساس در مجموع، تم های اصلی و فرعی با هم مورد بررسی قرار گرفته اند و ۳۱ مفهوم استخراج شده از محتوای پژوهش و مصاحبه های انجام شده رابطه معناداری با هم پیدا کرده اند. ۳ تم اصلی عبارت هستند از وضعیت مدیریتی، وضعیت به کارگیری و وضعیت اجتماعی و فرهنگی. سایر مفاهیم در قالب ۶ تم فرعی دسته بندی شده است
Paying attention to the category of elite governance and placing competent and capable people in policy-making and decision-making positions is one of the important and strategic issues in the development and progress of any political and intellectual system. Every political system that aims for progress and excellence must try to identify and employ the most competent and capable people in the arena of political power and entrust the advancement of affairs to them. If the elites and government officials have competence and intelligence in their decision-making, we can undoubtedly hope that they will achieve both the outlined perspectives and material and spiritual progress and the establishment of prosperity and justice, which are among the most basic human ideals. He prepared the necessary grounds and platforms to achieve the new Islamic civilization. In this article, we want to show with the method of thematic analysis, how by making educated and competent people who have the necessary "competence" to assume social responsibilities, the path of the country's progress can be paved and basic steps can be taken in modern Islamic civilization with meritocracy. Our hypothesis is that until meritocracy is institutionalized, it is not possible to reach civilization and take steps in this way. We believe that without meritocracy, the Iranian and Islamic society will never see the face of modern civilization and civilization
1. اخوان کاظمی، بهرام. "درآمدی برکارآمدی در نظام سیاسی"، تهران، نشر دانش و اندیشه معاصر. (1383).
2. انصاری، محمد مهدی. " نخبه پروری سیاسی"، تهران، نشر دادگستر. (1386).
3. آشوری، داریوش. "تعریف‌ها و مفهوم فرهنگ"، تهران، نشر آگاه. (1381).
4. بابایی، حبیب الله. "کاوش‌های نظری در الهیات و تمدن"، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی. (1393).
5. توین بی، آرنولد. "بررسی تاریخ تمدن، ترجمه محمد حسین آریا"، تهران، نشر امیرکبیر. (1389).
6. جان احمدی، فاطمه. "تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی"، قم، نشر معارف. (1388).
7. جعفری، محمد تقی. "حکمت اصول سیاسی اسلام"، تهران، مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری. (1389).
8. جمعی از نویسندگان. "چیستی تمدن"، ترجمة سید محمد حسین صالحی، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی. (1398)،
9. خامنه ای، آیت الله سید علی، بیانات مقام معظم رهبری، http://farsi.khamenei.ir
10. راسل، برتراند. "قدرت"، ترجمه نجف دریابندری، تهران، انتشارات خوارزمی. (1371).
11. رشیدی، علی. "شایسته‌سالاری از کنفوسیوس و بودا و ارسطو تا آزمون شایستگی تحصیلی"، اطلاعات سیاسی و اقتصادی، ش 220 – 219 . (1386).
12. رویمر، جان، ای. "برابری فرصت، ترجمه محمد خضری"، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی. (1381).
13. سحمرانی، اسعد. "اندیشمند مصلح، ترجمه دکتر صادق آئینه وند"، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی. (1389).
14. شریعتی، علی. "تاریخ تمدن (جلد 1)، تهران، انتشارات قلم. (1394).
15. شمس¬الدین، محمدهادی. "نظام الحکم و الاداره فی الاسلام"، بیروت. (1374).
16. عمید، حسن. "فرهنگ فارسی عمید"، تهران، انتشارات امیرکبیر. (1376).
17. غلامی، رضا. "جستارهایی در باب تمدن نوین اسلامی"، تهران، مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی. (1401)،
18. قانع عزآبادی، احمد علی. "علل انحطاط تمدن‌ها از دیدگاه قرآن"، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی. (1371).
19. کرمی فقهی، محمد تقی و دیگران. "جستاری نظری در باب تمدن"، قم، انتشارات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی. (1386).
20. کلینی، محمد بن یعقوب ."اصول کافی"، تهران، انتشارات مکتبه الاسلامیه. (1360).
21. لوکاچ، هنری." تاریخ تمدن (جلد 1)"، ترجمه عبدالحسین آذرنگ، تهران، نشر آذرنگ. (1394).
22. نصیری، محمد. "اقتراحی در باب تاریخ و تمدن اسلامی(فروردین و اردیبهشت 1387). مجله معارف، شماره 55، 5 – 17 . (فروردین و اردیبهشت 1387).
23. هابز، توماس. "لویاتان"، ترجمه حسین بشیریه، تهران، نشر نی. (1380)،
24. هانتینگتون، ساموئل. "سامان سیاسی در جوامع دستخوش تغییر"، ترجمه محسن ثلاثی، تهران، نشر علم. (1375).
25. Campbell, Tom (1990), Tustice, Humanites Press International, INC.
26. Young, Micheal (1994) The rise of The Meritocracy, Publisher Penguin, Transaction Publishers.
27. Clarke, V. & Braun, V. (2013) Teaching Thematic analysis: Overcoming Challenges and Developing Strategies for effective Learning. The Psychologist, 26 (2), 120- 123.
28. Braun, V. and Clarke V. (2006), Using Thematic Analysis in Psychology, Qualitative Research in Psychology, 3, 77- 101. 29. Arrow, Kenneth (1994), Meritocracy and Economic Inequality, University of Chicago Press.
30. The Fontana (1988), Dictionary of Modern Thinking.