شناسایی عناصر مرتبط با ارزیابی خط مشی های عمومی در صنعت گردشگری ایران
محورهای موضوعی : تخصصی
محمدحامد دهقان‌پور
1
(دانشجوی دکتری رشته مدیریت دولتی (تصمیم‌گیری و خط مشی گذاری عمومی) ، دانشکده مدیریت و اقتصاد، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه ازاد اسلامی، تهران، ایران )
ابوالحسن فقیهی
2
(استاد مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه ازاد اسلامی، تهران، ایران )
مجتبی کیائی
3
(استاد¬یار مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه ازاد اسلامی، تهران، ایران )
کلید واژه: خط‌مشی‌گذاری عمومی, ارزیابی خط‌مشی, گردشگری, روش دلفی,
چکیده مقاله :
ارزیابی خط مشی ضامن کنترل، جهت دهی و کمال بخشی به آنها است؛ اما در صنعت گردشگری کمتر به آن توجه شده است. پژوهش حاضر با هدف شناسایی عناصر اصلی مرتبط با ارزیابی خط‌مشی های گردشگری در ایران گامی برای پوشش نسبی این خلأ دانشی است تا پاسخ‌گوی این سؤال اصلی پژوهش باشد: عناصر اساسی برای ارزیابی خط‌مشی هاي عمومی گردشگری در ایران کدامند؟ روش انجام این پژوهش ترکیبی است. داده‌های تحقیق شامل اسناد، مدارک، متون مرتبط با موضوع و نتایج حاصل از مصاحبه با هفت نفر از خبرگان مرتبط و ارائه پرسشنامه به 21 نفر از خبرگان حوزه گردشگری و ارزیابی خط‌مشی بود که به‌صورت روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. برای جمع‌آوری داده‌های کیفی از بررسی اسناد و ادبیات مرتبط، ابزار مصاحبه و روش دلفی استفاده گردید. در مرحله اولیه پژوهش، 18مقوله و 59 مفهوم پایه مرتبط با موضوع شناسایی و استخراج شد. مقوله های شناسایی شده مرتبط با 5 بُعد فراگیر ارزیابی خط‌مشی گردشگری: تشخیص مسئله عمومی، تدوین خط مشی عمومی، مشروعیت بخشی به خط‌مشی، اجرای خط مشی، ارزیابی خط‌مشی عمومی قرار گرفت. جهت اعتبار سنجی عوامل استخراج شده اقدام به ارائه آنها به 21 نفر از خبرگان حوزه گردشگری طی سه راند روش دلفی گردید. در مجموع 44 مفهوم پایه مرتبط با 14 مقوله به شرح ذیل برای الگوی ارزیابی خط‌مشی های عمومی در گردشگری ایران شناسایی شد: پرداختن به مسئلۀ محوري، رویکرد جامع‌و‌مانع داشتن، دغدغه بودن برای کارشناسان، عقلانی بودن خط مشی، پویایی خط‌مشی، انسجام خط‌مشی، قانونی بودن، پذیرش عمومی، بهره‌وری، تعهد عملی مجریان، برخورداری از ابزارهای لازم، استمرار ارزیابی، برخورداری از شاخص‌های مناسب ارزیابی، توجه به نتایج مثبت خط مشی عمومی.
Policy evaluation is the guarantor of their control, direction and perfection. But in the field of tourism industry, less attention has been paid to this important matter. The current research, with the aim of identifying the main elements related to the evaluation of tourism policies in Iran, is a step to partially cover this knowledge gap. To answer this main research question: What are the basic elements (dimensions, categories and concepts) to evaluate the general policies of tourism in Iran? The method of conducting this research is mixed (qualitative and quantitative). The research data included documents, texts related to the subject, the results of interviews with seven experts and the answers to the questionnaires of 21 experts who were selected by purposive sampling. Qualitative data was obtained from the review of related documents and literature, interview tool and Delphi method. In the initial stage, 18 categories and 59 basic concepts related to the evaluation model of public policies in Iranian tourism were identified and extracted and related to these 5 comprehensive dimensions of tourism policy evaluation: Diagnosing the problem, formulating the policy, legitimizing the policy, implementing the policy, evaluating the policy. For validation, the factors extracted during three rounds of the Delphi method were given to 21 experts. Based on the findings of the research, a total of 44 basic concepts related to the following 14 categories were identified for the evaluation model of tourism policies in Iran: Addressing the central issue, Having a comprehensive approach, Concern for experts, Rationality of the policy, Policy dynamics, Policy coherence, Legality, General admission, Efficiency, Executive commitment, Having the necessary tools, Continuity of assessment, Having appropriate evaluation indicators and Attention to the positive results of the policy
1. الوانی، سید¬مهدي،¬ شریف¬زاده¬ ،فتاح، 1394، فرایند خط‌مشی‌گذاري عمومی، چاپ چهاردهم، تهران، دانشگاه علامه طباطبایی.
2. خلیلی، سعید، کد خبر:۹۸۹۹۵۱ تاریخ انتشار:۲۲ تير ، ۱۳۹۹. https://www.tabnak.ir/fa/news
3. دانایی‌فرد، حسن، فانی، علی‌اصغر و فروزنده، لطف‌الله، زمستان 1395، ارائه الگوی عوامل تأثیرگذار بر ارزشیابی کیفیت خط‌مشی‌های عمومی ایران، فصلنامه، مدیریت نظامی،سال شانزدهم، شماره 4 ،: 66-42
4. رزقي رستمي، عليرضا، 1388، فرايند تصميم‌گيري و تجزيه و تحليل مشكل (الگوها و نظريه هاي تصميم‌گيري و خط‌‌مشي‌گذاري)، تهران: يكان.
5. سند چشم انداز ایران در افق 1404.
6. سند راهبردی توسعه گردشگری مصوب 1398/06/16
7. سند نقشه جامع علمی ایران.برنامه های پنج ساله توسعه اقتصادی 1368 تا 1400.
8. شيباني‌نيا، کفاح ، عبداللهی، صدیقه و محمدزاده، مرجان، 1400، مروري بر گردشگري و اثرات آن؛ گامي به سوي توسعه پايدار، فصلنامه انسان و محیط زیست، شماره 58، پاییز1400، صص 201-213
9. طلایی، شکری، ستاری فرد، شهاب و صادق رحمانی، زهرا، ۱۳۹۸، بررسی و تحلیل صنعت گردشگری کشور و نقش آفرینی آن در تحقق گام دوم انقلاب و ارائه مدل برای توسعه این صنعت، مرکز پژوهش¬های مجلس شورای اسلامی.
10. قلی پور، رحمت الله 1392، تصمیم‌گیری سازمانی و خط‌مشی‌گذاری عمومی، چاپ چهارم، تهران، انتشارات سمت.
11. معصومی، مسعود، 1385، ماهیت گردشگری، تهران: انتشارات پیک کوثر.
12. منوریان، عیاس 1394، اجرا و ارزیابی خط‌مشی عمومی، چاپ اول، تهران: مؤسسه کتاب مهربان.
13. نیومن، ویلیام لاورس، 1397، روش‌های پژوهش‌های اجتماعی، رویکردهای کمی و کیفی، ترجمه فقیهی، ابوالحسن، تهران، انتشارات ترمه، چاپ چهارم، جلد دوم.
14. واعظی، رضا، شریف¬زاده، فتاح،محمدی محسن، شناسایی و اولویت¬بندی الگوهای ارزیابی خط¬مشی عمومی، فصلنامه علوم مديريت ايران، سال دهم، شماره 40 ، زمستان 1394 ، ص 22 – 1.
15. ویسی، هادی، 1392، بررسی موانع توسعه صنعت توریسم در ایران. طرح پژوهشی. کرمان، دانشگاه پیام نور استان کرمان،ص21.
16. هاولت، مایکل؛ رامش، ام، 1380، مطالعه خط¬مشی عمومی، ترجمه عباس منوریان و ابراهیم گلشن، مرکز آموزش مدیریت دولتی، چاپ اول.
17. هیوز، آون، مدیریت نوین دولتی، 1377، ترجمه مهدی الوانی و سهراب خلیلی شورینی و غلامرضا معمارزاده طهران،، نشر مروارید.
18. Alkin, M. C. & Christie, C. A. (2012). An Evaluation Theory Tree. In M. Alkin (Ed.), Evaluation roots، A Wider Perspective of Theorists' Views and Influences (pp. 11-58). Thousand Oaks: SAGE.
19. Alkin. R. (2020). Aggregate Investment. In John B. Taylor and Michael Woodford, editors, Handbook of Macroeconomics, volume 1B, pages 813- 862.
20. Anderson, J. E. (2011). Public Policy making: An Introduction, Boston, MA: Cengage.
21. Barrett, S., & Fudge, C. (1981). Examining the policy-action relationship. Policy and Action: Essays on the implementation of public policy. London: Methuen،pp.3-34.
22. Cabinet Office, The Magenta Book: Guidance Notes for Policy Evaluation and Analysis, Government Chief Social Researcher's Office, Prime Minister's Strategy Unit, Cabinet Office, Admiralty Arch, The Mall, London SWIA2WH, 2003, p.3.
23. Colebatch, H. (2009). Governance as a conceptual development in the analysis of policy. Critical Policy Studies, 3(1) , pp, 58-67.
24. Coryn, C. & Stufflebeam, D. (2014). Evaluation Theory, Models, and Applications. San Francisco: Jossey-Bass. .pp:22-37.
25. Das, M. and Chatterjee, B. (2015), “Ecotourism: a panacea or a predicament?”, Tourism Management Perspectives, no.14, pp.3-16.
26. Funel, E, and Roger, W, (2019). The Impact of Tax Incentives to Stimulate Investment in South Africa, International Center for Public Policy Working Paper Series,13-06.
27. Greene. C. Jennifer. (1994). “Qualitative program evaluation: practice and promise”, Handbook of Qualitative Research. Edition 2 by Norman. K. Denzine, yvonna. Lincoln.
28. Guangming Yang , Yunrui Yang, Guofang Gong, andQingqing Gui,2021, The Spatial Network Structure of Tourism Efficiency and Its Influencing Factors in China: A Social Network Analysis, Government Information Quarterly, Volume 37, Issue 4, October 2020, 101509
29. Havelt, Jason G. and Kevin A. Hassett (2018). The Effects of Taxation on nvestment: New Evidence From Firm Level Panel Data, National Tax Journal, Vol. 45, No.3, pp: 243-51.
30. Ke, Ye. (2007). “Policy Termination: A Conceptual Framework and Application to the Local Public Hospital Context, California”, A dissertation.
31. Kraft, M. E., & Furlong, S. R. (2010). Public policy. Politics, analysis, and alternatives. Washington, DC: CQ Press. .
32.Lindblom, Charles E. (1968). “The Policy Making process”. Policy Research, vol 22, no 2, pp221–243.
33. Mayelez, Robert S. and Steven M. Fazzari, and Andrew P. Meyer (2020). How Responsive is Business Capital Formation to its User Cost? An Exploration with Micro Data. Journal of Public Economics, 74 (1):53.
34. Meltem Uygun, An evaluation of Turkey's health tourism policies using a social network analysis approach, October 2021. International Journal of health PLANNING AND MANAGEMENT, https://doi.org.
35. Valle-Cruz a David, J. Ignacio Criado b, Rodrigo Sandoval-Almazán c, Edgar A. Ruvalcaba-Gomez, 2020, Assessing the public policy-cycle framework in the age of artificial intelligence: From agenda-setting to policy evaluation, Government Information Quarterly, https://doi.org/10.1016/j.giq.2020.101509.