• صفحه اصلی
  • بررسی علل جامعه شناختی گرایش به استفاده از شبکه های اجتماعی موبایلی (مورد مطالعه: جوانان زاهدانی)

اشتراک گذاری

آدرس مقاله


کد مقاله : 1402031042489 بازدید : 1416 صفحه: 1 - 24

نوع مقاله: پژوهشی

بررسی علل جامعه شناختی گرایش به استفاده از شبکه های اجتماعی موبایلی (مورد مطالعه: جوانان زاهدانی)

محورهای موضوعی : عمومى

سعید محمدی صادق 1 , حسین ابراهیم زاده آسمین 2 *

1 - استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران
2 - دانشیار، گروه علوم اجتماعی دانشگاه سیستان وبلوچستان، زاهدان، ایران

تاریخ دریافت : 1402/03/10 تاریخ پذیرش : 1402/04/20 تاریخ انتشار : 1403/04/02

کلید واژه: شبکه‌های اجتماعی موبایلی, عوامل اجتماعی, روابط خانوادگی, روابط بین فردی, مسائل اجتماعی فرهنگی, اقتصادی و سیاسی. ,

چکیده مقاله :

شبکه‌های اجتماعی تأثیر قابل ملاحظه‌ای بر زندگی جمعی و فردی انسان‌ها دارند و هر روز بر میزان و دامنه استفاده از آنها افزوده می‌شود. عوامل اجتماعی جزء عوامل بسیار تعیین کننده‌ای در زمینه استفاده از این نوع شبکه‌ها هستند. بنابراین، در این پژوهش تلاش شده است بر تأثیر این نوع عوامل از جمله خانواده، دوستان، خویشان، قومیت، رسانه و پایگاه اجتماعی بر استفاده از شبکه‌های اجتماعی و تأثیر آن بر روابط بین فردی و خانوادگی جوانان زاهدانی پرداخته شود. روش این پژوهش، پیمایش و نحوه گردآوری اطلاعات با استفاده از ابزار پرسشنامه مبتنی بر مصاحبه ساخت یافته است و حجم نمونه 300 نفر می باشد. جهت استخراج داده‌های این پژوهش از نرم‌افزار spss و برای تحلیل داده‌ها از آزمون‌های آماری آنالیز واریانس، ضریب همبستگی برای شدت پیوند بین متغیرها به همراه سطح معنی‌داری آزمون (sig) استفاده گردید. این تحقیق در پی پاسخگویی به سؤالات میزان استفاده جوانان زاهدانی از شبکه‌های اجتماعی موبایلی چقدر است؟ و عوامل اجتماعی مؤثر براستفاده جوانان زاهدانی از این شبکه‌های اجتماعی موبایلی کدامندمی باشد.نتایج بدست آمده ازاین پژوهش نشان دادکه 49درصد پاسخگویان از شبکه‌های اجتماعی موبایلی استفاده می‌کنند؛ به نحوی که 7/33درصد پاسخگویان از شبکه اجتماعی «تلگرام»، 9درصد از شبکه اجتماعی «واتس آپ»، 6درصد از شبکه اجتماعی «اینستاگرام» و 3/0درصد از شبکه اجتماعی «لاین» استفاده می‌کنند. 51درصد «اصلاً» از شبکه‌های اجتماعی موبایلی استفاده نمی‌کنند. عوامل اجتماعی‌ای از قبیل: روابط بین فردی، خانواده و روابط خانوادگی، بهداشت و سلامت فردی، آموزه‌های تربیتی و اخلاقی، افزایش آگاهی، اطلاعات و محتوا و مسائل اجتماعی، فرهنگی , اقتصادی و سیاسی می‌توانند در مجموع 2/88درصد واریانس متغیر وابسته یعنی استفاده از شبکه‌های اجتماعی موبایلی را پیش‌بینی نمایند

چکیده انگلیسی:

Social networks have a significant impact on the collective and individual lives of people, and the amount and scope of their use increases every day. Social factors are among the most decisive factors in the field of using these types of networks. Therefore, in this research, an attempt has been made to study the effect of these types of factors including family, friends, relatives, ethnicity, media and social base on the use of social networks and its effect on the interpersonal and family relationships of Zahedan youth. The method of this research is the survey and the method of gathering information using a structured interview-based questionnaire tool, and the sample size is 300 people. In order to extract the data of this research from spss software and to analyze the data from the statistical tests of analysis of variance, the correlation coefficient was used for the intensity of the link between the variables along with the significance level of the test (sig). This research aims to answer the questions of how much the youth of Zahedan use mobile social networks? And what are the social factors affecting the use of these mobile social networks by the youth of Zahedan. The results of this research showed that: 49% of respondents use mobile social networks. Social factors such as: interpersonal relationships, family and family relationships, etc. can predict a total of 88.2% of the variance of the dependent variable, i.e. the use of mobile social networks

منابع و مأخذ:

1. اخوان کاظمی، بهرام (1383)، درآمدی برکارآمدی در نظام سیاسی، تهران، نشر دانش و اندیشه معاصر.
2. انصاری، محمد مهدی (1386)، نخبه پروری سیاسی، تهران، نشر دادگستر.
3. آشوری، داریوش (1381). تعریف‌ها و مفهوم فرهنگ، تهران، نشر آگاه.
4. بابایی، حبیب الله (1393). کاوش‌های نظری در الهیات و تمدن، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
5. توین بی، آرنولد (1389)، بررسی تاریخ تمدن، ترجمه محمد حسین آریا، تهران، نشر امیرکبیر.
6. جان احمدی، فاطمه (1388). تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی، قم، نشر معارف.
7. جعفری، محمد تقی (1389)، حکمت اصول سیاسی اسلام، تهران، مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری.
8. جمعی از نویسندگان (1398)، چیستی تمدن، ترجمة سید محمد حسین صالحی، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
9. خامنه ای، آیت الله سید علی، بیانات مقام معظم رهبری، http://farsi.khamenei.ir
10. راسل، برتراند (1371) قدرت، ترجمه نجف دریابندری، تهران، انتشارات خوارزمی.
11. رشیدی، علی (1386)، شایسته‌سالاری از کنفوسیوس و بودا و ارسطو تا آزمون شایستگی تحصیلی، اطلاعات سیاسی و اقتصادی، ش 220 – 219 .
12. رویمر، جان، ‌ای (1381)، برابری فرصت، ترجمه محمد خضری، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
13. سحمرانی، اسعد (1389)، اندیشمند مصلح، ترجمه دکتر صادق آئینه وند، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
14. شریعتی، علی (1394)، تاریخ تمدن (جلد 1)، تهران، انتشارات قلم.
15. شمس الدین، محمد هادی (1374)، نظام الحکم و الاداره فی الاسلام، بیروت.
16. عمید، حسن (1376)، فرهنگ فارسی عمید، تهران، انتشارات امیرکبیر.
17. غلامی، رضا (1401)، جستارهایی در باب تمدن نوین اسلامی، تهران، مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
18. قانع عزآبادی، احمد علی (1371)، علل انحطاط تمدن‌ها از دیدگاه قرآن، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی.
19. کرمی فقهی، محمد تقی و دیگران (1386)، جستاری نظری در باب تمدن، قم، انتشارات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
20. کلینی، محمد بن یعقوب (1360)، اصول کافی، تهران، انتشارات مکتبه الاسلامیه.
21. لوکاچ، هنری (1394)، تاریخ تمدن (جلد 1)، ترجمه عبدالحسین آذرنگ، تهران، نشر آذرنگ.
22. نصیری، محمد (فروردین و اردیبهشت 1387). اقتراحی در باب تاریخ و تمدن اسلامی، مجله معارف، شماره 55، 5 – 17 .
23. هابز، توماس (1380)، لویاتان، ترجمه حسین بشیریه، تهران، نشر نی.
24. هانتینگتون، ساموئل (1375)، سامان سیاسی در جوامع دستخوش تغییر، ترجمه محسن ثلاثی، تهران، نشر علم.
25- Campbell, Tom (1990), Tustice, Humanites Press International, INC.
26- Young, Micheal (1994) The rise of The Meritocracy, Publisher Penguin, Transaction Publishers.
27- Clarke, V. & Braun, V. (2013) Teaching Thematic analysis: Overcoming Challenges and Developing Strategies for effective Learning. The Psychologist, 26 (2), 120- 123.
28- Braun, V. and Clarke V. (2006), Using Thematic Analysis in Psychology, Qualitative Research in Psychology, 3, 77- 101.
29- Arrow, Kenneth (1994), Meritocracy and Economic Inequality, University of Chicago Press.
30- The Fontana (1988), Dictionary of Modern Thinking.
متن کامل:


 

img0 Investigating the Sociological Causes of the Tendency to Use Mobile Social Networks

I:\4آذر\صنعت 7\orcid_500x500.pngI:\4آذر\صنعت 7\orcid_500x500.png 

* Saeed Mohammadi Sadegh                ** Hossein Ebrahimzadeh Asmin                 

 

* Assistant Professor, Department of Social Sciences, University of Sistan and Baluchistan, Zahedan, Iran. sms@lihu.usb.ac.ir

** Associate Professor, Department of Social Sciences, University of Sistan and Baluchistan, Zahedan, Iran. h.ebrahim@lihu.usb.ac.ir

 

Received: 31.05.2023                Accepted: 11.07.2023

 

P.01-24

 

Abstract

Social networks have a significant impact on the collective and individual lives of people, and the amount and scope of their use increases every day. Social factors are among the most decisive factors in the field of using these types of networks. Therefore, in this research, an attempt has been made to study the effect of these types of factors including family, friends, relatives, ethnicity, media and social base on the use of social networks and its effect on the interpersonal and family relationships of Zahedan youth.

img0The method of this research is the survey and the method of gathering information using a structured interview-based questionnaire tool, and the sample size is 300 people. In order to extract the data of this research from spss software and to analyze the data from the statistical tests of analysis of variance, the correlation coefficient was used for the intensity of the link between the variables along with the significance level of the test (sig). This research aims to answer the questions of how much the youth of Zahedan use mobile social networks? And what are the social factors affecting the use of these mobile social networks by the youth of Zahedan. The results of this research showed that:

49% of respondents use mobile social networks.

Social factors such as: interpersonal relationships, family and family relationships, etc. can predict a total of 88.2% of the variance of the dependent variable, i.e. the use of mobile social networks.

Keywords: Mobile social networks, Social factors, Family relationships, Interpersonal relationships

 

 

 

 

 

Corresponding Autho : Hossein Ebrahimzadeh Asmin - H.ebrahim@lihu.usb.ac.ir

 

 

 

 

 

 

 

/ Hossein Ebrahimzadeh Asmin and colleagues Investigating the Sociological Causes …                                        2

Introduction

Introduction

●Statement of the problem

We live in the age of networks. Our lives are connected with social networks. Interwoven and interconnected communication networks have affected all fields, meanings and concepts and everything in general. Network communication as "the basis of human communication activity" is transforming all human communication. It makes the world local and the environment universal.

Mobile social networks such as Telegram, Instagram, WhatsApp and IMO have been welcomed by more and more people in Iran, and very soon they have become one of the important places to make friends, a place to talk and interact with old friends and fellow students, as well as a place to express and They have become expressions of political tendencies. Therefore, the study of these social networks will be helpful in understanding what tools and how users expressed themselves in social networks at different times, and also explaining how the public domain intended by Habermas is formed in social networks at different times. . The virtual space is a vast and complex world in which different groups and people with different tendencies, beliefs and convictions live.

●Objective:

Determining social factors affecting the use of mobile social networks by Zahedan youth.

●Research questions

The main question

What social factors have caused Zahedan youths to turn to mobile social networks?

Sub questions

1. What groups are the respondent’s members of in mobile social networks?

2. To what extent do respondents use mobile social networks?

3. What is the type of activity of respondents in mobile social networks?

4. What are the contents of social networks according to respondents?

5. What is the opinion of the respondents about non-normative and unconventional content in social networks?

img06. What are the most important advantages of social networks according to respondents?

7. What personal social characteristics (age, gender, education, income and occupation) do the respondents have in their tendency towards social networks?

8. What are the goals and functions of social networks according to the respondents?

9. What are the consequences and harmful effects of social networks?

●Research background

Bahmani (2013), in a research conducted at the Broadcasting Research Center in order to investigate the spread of mobile social networks among Tehrani citizens and the style of use of its users, showed that 50.6% of users are mostly fans of "Jok, Latifah and Humor" content. 30% are "social and cultural", 27% are "literary and artistic" and 19.5% are "psychology and educational teachings". 50.9% of users usually do not send "political and economic" content, 16.4% "environmental and urban issues", 15.3% "jack, jokes and humor" and 14.2% "religious and moral" content to others.

3. Methodology

The current research uses descriptive-post-event-comparative survey method.

Statistical population of the research and sample size:

The statistical population of this study is young people living in the urban areas of Zahedan. The number of young people living in Zahedan is 337,135 people. The sample size was calculated using Cochran's formula of 384 people.

And in order to implement the questionnaire at the city level, using the three-stage cluster method, the questionnaire has been completed from the selected samples.

 Investigating the Sociological Causes … /Hossein Ebrahimzadeh Asmin and colleagues                                         3

Data analysis methods and tools: to analyze data using descriptive and inferential statistics methods.

The reason for choosing socio-statistics is their availability and ability to answer research questions and use social networks. 

4. Research findings:

The status of using mobile social networks

49% of respondents use mobile social networks; In such a way that 33.7% of the respondents use the social network "Telegram", 9% use the social network "WhatsApp", 6% use the social network "Instagram" and 0.3% use the social network "Line". 51% do not use mobile social networks "at all".

Table 1- Status of using mobile social networks

 

answers

frequency

percent

telegram

129

33/7

What’s app

35

9

inestagram

23

6

line

1

0/3

No use

196

51

total

384

100

 

In total, about 88.2% of the variance of the dependent variable of using mobile social networks is explained by all variables, and only 11.8% is related to the amount of error (unknown factors).

Table 2- Distribution of direct effects on the dependent variable

img0 

Variable name

(اβ)direct effects

Intra personal terms

0/198

Increase awareness,data,content

0/258

Social problems,cultural,economy and political

0/286

Family and terms

0/273

Hygiene and personal health

0/323

 

5. Conclusion 

The increase in the number of Internet users has been evident in previous years. So that the number of internet users in Iran increased by 17.5% last year. According to the announced indicators, the number of Internet users in Iran in 2015 was about 53.23 percent of the country's population, equal to 42,544,753 people. This amount has grown by 17.5% compared to 2014. In March 2014, the number of internet users in the country was equal to 45.3% of the country's population, equivalent to 36 million 206 thousand 600 people; Therefore, 6 million 337 thousand 953 people were added to the Internet users in Iran only in 2014-2015. (Monitoring Portal of Iranian Intelligence Society, April 1996).

In spite of all its advantages, virtual space has imposed a series of concerns on families. Excessive use of the Internet can cause problems for families, such as affecting interpersonal and family relationships in a negative way and increasing incompatibilities and increasing divorce, increasing mistrust and lying between family members, reducing verbal and face-to-face communication, reducing communication between parents and Children and escape from responsibility. In order to prevent and reduce social damage in the cyberspace, solutions have been proposed that can be effective if implemented in a timely and appropriate manner.

6. References used in the extended abstract

- Bahmani, Mehrzad, (2013); "Investigation of the spread of mobile social networks among Tehrani citizens and the usage style of its users", sound and visage Research Center. 

img0 

بررسی علل جامعه شناختی گرایش به استفاده از شبکه­های اجتماعی موبایلی (مورد مطالعه: جوانان زاهدانی) 

            ** سعید محمدی صادق          *** حسین ابراهیم زاده آسمین         

** استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران sms@lihu.usb.ac.ir

*** دانشیار، گروه علوم اجتماعی دانشگاه سیستان وبلوچستان، زاهدان، ایران h.ebrahim@lihu.usb.ac.ir

 

                                تاریخ دریافت: 10/03/1402                            تاریخ پذیرش: 20/04/1402

صص: 1- 24

چکیده 

شبکه‌های اجتماعی تأثیر قابل ملاحظه‌ای بر زندگی جمعی و فردی انسان‌ها دارند و هر روز بر میزان و دامنه استفاده از آنها افزوده می‌شود. عوامل اجتماعی جزء عوامل بسیار تعیین کننده‌ای در زمینه استفاده از این نوع شبکه‌ها هستند. بنابراین، در این پژوهش تلاش شده است بر تأثیر این نوع عوامل از جمله خانواده، دوستان، خویشان، قومیت، رسانه و پایگاه اجتماعی بر استفاده از شبکه‌های اجتماعی و تأثیر آن بر روابط بین فردی و خانوادگی جوانان زاهدانی پرداخته شود.

img0روش این پژوهش، پیمایش و نحوه گردآوری اطلاعات با استفاده از ابزار پرسشنامه مبتنی بر مصاحبه ساخت یافته است و حجم نمونه 300 نفر می باشد. جهت استخراج داده‌های این پژوهش از نرم‌افزار spss و برای تحلیل داده‌ها از آزمون‌های آماری آنالیز واریانس، ضریب همبستگی برای شدت پیوند بین متغیرها به همراه سطح معنی‌داری آزمون (sig) استفاده گردید. این تحقیق در پی پاسخگویی به سؤالات میزان استفاده جوانان زاهدانی از شبکه‌های اجتماعی موبایلی چقدر است؟ و عوامل اجتماعی مؤثر براستفاده جوانان زاهدانی از این شبکه‌های اجتماعی موبایلی کدامندمی باشد.نتایج بدست آمده ازاین پژوهش نشان دادکه 49درصد پاسخگویان از شبکه‌های اجتماعی موبایلی استفاده می‌کنند؛ به نحوی که 7/33درصد پاسخگویان از شبکه اجتماعی «تلگرام»، 9درصد از شبکه اجتماعی «واتس آپ»، 6درصد از شبکه اجتماعی «اینستاگرام» و 3/0درصد از شبکه اجتماعی «لاین» استفاده می‌کنند. 51درصد «اصلاً» از شبکه‌های اجتماعی موبایلی استفاده نمی‌کنند.

عوامل اجتماعی‌ای از قبیل: روابط بین فردی، خانواده و روابط خانوادگی، بهداشت و سلامت فردی، آموزه‌های تربیتی و اخلاقی، افزایش آگاهی، اطلاعات و محتوا و مسائل اجتماعی، فرهنگی , اقتصادی و سیاسی می‌توانند در مجموع 2/88درصد واریانس متغیر وابسته یعنی استفاده از شبکه‌های اجتماعی موبایلی را پیش‌بینی نمایند.

واژه­های کلیدی: شبکه‌های اجتماعی موبایلی، عوامل اجتماعی، روابط خانوادگی، روابط بین فردی، مسائل اجتماعی فرهنگی، اقتصادی و سیاسی. 

 

نوع مقاله: علمی

 

 

1-       مقدمه

فضای مجازی، جهان جديدي خلق کرده است. خوش‌بینان به اثرات این فضامي‌گويند در اين جهان جديد که آن را جامعه اطلاعاتي ناميده‌اند، آزادي‌هاي فکري، تحقيـقاتي، آموزشـي، تفريحـي و شغلي رو به رشد خواهد بود و تجارت الکـترونيک، خدمـات بهداشتي و پزشکي راه

 

نویسنده عهده­دار مکاتبات: حسین ابراهیم­زاده آسمین H.ebrahim@lihu.usb.ac.ir

دور و خدمات تلفن بين‌المللي از طريق اينترنت جاي اشکال سنتي را خواهد گرفت. در مباحث آسیب‌شناختی نهاد خانواده، یکی از محورهای مهم، بررسی آسیب‌های ناشی از تحولات خانواده است. تحولاتی که خود منشأ بروز دگرگونی‌هایی عمیق و اساسی در نوع روابط و ارزش‌های خانوادگی می‌باشند. استفاده بیش ‌از اندازه از اينترنت و نرم­افزارهای پیام‌رسان موبایلی مي‌تواند مشكلاتي را براي خانواده‌ها به وجود آورد ازجمله تأثیر منفی بر روابط خانوادگی و افزايش ناسازگاري‌ها و بالا رفتن احتمال طلاق، افزايش بی‌اعتمادی و دروغ‌گویی بين اعضاي خانواده، كاهش ارتباط‌هاي كلامي و چهره به چهره و كاهش ارتباط بين والدين و فرزندان و فرار از مسئولیت‌پذیری.

2- بیان مسأله 

img0ما در عصر شبکه‌ها زندگی می‌کنیم. زندگی ما با شبکه‌های اجتماعی پیوند خورده است. شبکه‌های ارتباطاتی  در هم تنیده و به هم پیوسته تمامی حوزه‌‌ها، معانی و مفاهیم و به طور کلی همه چیز را تحت تأثیر قرار داده‌اند. ارتباطات شبکه‌ای به مثابه «اساس فعالیت ارتباطی انسان»  در حال دگرگون ساختن همه ارتباطات انسانی است. جهان را بومی و بوم را جهانی می‌کند. این شبکه‌ها نیاز ما به دوست‌یابی، اطلاع رسانی، تبادل اطلاعات و نظرات را تأمین می‌کنند. اصطلاح «شبكه‌‌هاي اجتماعي» زير مجموعه رسانه‌های اجتماعي قرار مي‌گيرد. رسانه‌‌هاي اجتماعي، مفاهیمی كلان هستند كه به واسطه پيدايي شبكه‌هاي جديد ارتباطي چون اينترنت و تلفن همراه پديد آمده‌اند. شبکه‌های اجتماعی به علت بی‌مکانیِ حاکم بر اینترنت، بر علایق افراد و گروه‌ها بنیان نهاده شده‌اند. در واقع شبكه‌هاي اجتماعي بر پايه مشاركت‌ همگاني بنا شده‌اند. این وب سایت‌های شبکه اجتماعی با فراهم کردن انگیزه و هدف برای فعالیت در رسانه‌‌ای که پیش از این جذابیت کمی داشته، به طور فزاینده‌ای افراد را به دنیای آنلاین می‌کشند. عمده‌ترین محورهای این تکنولوژی‌های جدید رسانه‌ای استفاده همزمان از امکانات آنلاین و دیجیتال در ارتباط با مخاطب است. در این ارتباط جدید، رفتار مخاطب در برابر رسانه هم دچار دگرگونی شده و از مخاطب منفعل به مخاطب فعال تبدیل می‌شود. این رابطه دو سویه باعث ایجاد ساختاری نوین در نسل جدید رسانه‌ها می‌شود. در نسل جدید رسانه‌ها، برنامه‌ها علاوه بر «ارائه خطی» دارای خاصیت «گزینش» از طرف مخاطب نیز است.

وب سایت‌های شبکه اجتماعی تبدیل به پدیده‌ای جهانی شده‌اند و‌ اجتماعاتی مانند تلگرام، اینستاگرام و واتس آپ میلیون‌‌ها نفر کاربر در ایران دارند. این شبکه‌های اجتماعی با خلق محیط‌های دوستانه امکان برقراری ارتباط و وفاق در زندگی اجتماعی را برای کاربران خود به ارمغان آورده‌اند. 

بررسی علل جامعه شناختی گرایش به استفاده از .../ حسین ابراهیم­زاده­آسمین و همکاران                                                          5

شبکه‌های اجتماعی موبایلی نظیر تلگرام، اینستاگرام، واتس‌آپ و ایمو با استقبال فزاینده‌ای در ایران روبه
شده­اند و خیلی زود به یکی از مکان های مهم برای دوست یابی، محلی برای گفتگو و تعامل با دوستان قدیمی و هم دانشگاهی‌ها و همچنین مکانی برای بیان و ابراز گرایش‌های سیاسی تبدیل شده­اند. بنابراین مطالعه این شبکه‌های اجتماعی در درک این موضوع که کاربران در زمان‌های مختلف با چه ابزارهایی و چگونه خود را در شبکه‌های اجتماعی ابراز می‌کردند و نیز تبیین این موضوع که حوزه عمومی مورد نظر هابرماس در زمان‌های متفاوت در شبکه‌های اجتماعی چگونه شکل می‌گیرد راه گشا خواهد بود. فضای مجازی دنیای وسیع و پیچیده‌ای است كه گروه‌ها و افراد مختلف با گرایش‌ها، باورها و اعتقادات گوناگون در آن زندگی می‌كنند. واژه «زندگی» در این فضا به اشتباه به كار نرفته است چرا كه این دنیا توأمان و همگام با دنیای واقعی و شاید بیشتر بر وجود آدمی و باورهایش اثر می‌گذارد. فضای مجازی مکانی است که فرد می‌تواند فعالیت­های دنیای واقعی خود را وارد کند. از خصوصیات بارز این فضا بی مکانی و بی زمانی است. از بین رفتن فاصله مکانی و افزایش بی سابقه توان انسان ها برای مبادله و مراوده با یکدیگر فرایند هویت یابی جمعی افراد را دگرگون کرده است. 

به دلیل شرایط بسته سیاسی در ایران و فعال نبودن و مشارکت پایین مردم در عرصه‌های عمومی، مطالعه شبکه­های اجتماعی مجازی به عنوان فضایی در خدمت کاربران ایرانی که در آن مشارکت فعالی دارند و به تبادل اطلاعات و ارتباطات خود در زمینه­های متنوعی مانند مذهبی، اجتماعی، سیاسی و... در این عرصه می‌پردازند و صفحات شخصی افراد عضو و عضویت آنها در گروه‌ها و استفاده از برنامه‌های موجود در این شبکه‌های اجتماعی نشان دهنده علایق و سلایق افراد در زمینه های متنوع است. این مطالب که فراگیری این پدیده در ایران را به خصوص در زاهدان نشان می­دهد می­تواند جزء دغدغه‌های اصلی برای دست­اندرکاران قرار گیرد که در آینده این سیل هجوم جوانان به شبکه­های اجتماعی به خصوص موبایلی چه تغییراتی در روند مسایل سیاسی ،اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و به خصوص بهداشت روانی و فردی افراد ایجاد خواهد کرد. لذاسعی بر آن است که به بررسی علل و عوامل اجتماعی گرایش جوانان زاهدان به
شبکه­های اجتماعی موبایلی پرداخت تا بتوان برای آینده برنامه‌ریزی علمی و راهکارهای عملی جهت آسیب‌های ایجاد شده از این شبکه‌ها ارائه داد.

3- سؤال‌های پژوهش

سؤال اصلي

چه عوامل اجتماعی سبب گرایش جوانان زاهدانی به شبکه‌های اجتماعی موبایلی شده است؟

سؤال‌های فرعي

1.       پاسخگویان در چه گروه‌هایی در شبکه‌های اجتماعی موبایلی عضو هستند؟

2.       تا چه میزان پاسخگویان از شبکه‌های اجتماعی موبایلی استفاده می‌کنند؟

3.       نوع فعالیت پاسخگویان در شبکه‌های اجتماعی موبایلی چیست؟

4.       شبکه‌های اجتماعی از نظر پاسخگویان چه محتواهایی دارند؟

5.       نظر پاسخگویان در مورد مطالب غیرهنجاری و غیرعرفی در شبکه‌های اجتماعی چیست؟

6.       مهمترین مزیت‌های شبکه‌های اجتماعی از نظر پاسخگویان چیست؟

7.        در گرایش به شبکه‌های اجتماعی پاسخگویان از چه ویژگی‌های فردی اجتماعی (سن ، جنس ، تحصیلات، در آمد و شغل) برخوردارند؟

8.       اهداف و کارکردهاي شبکه‌هاي اجتماعي از نظر پاسخگویان چیست؟

9.       پيامد‌ها و آثار مخرب شبکه‌هاي اجتماعي چیست؟

4- اهداف پژوهش

هدف اصلي

تعیین عوامل اجتماعی مؤثر بر استفاده جوانان زاهدانی از شبکه‌های اجتماعی موبایلی.

اهداف فرعی 

1.       دستیابی به میزان عضویت افراد در شبکه‌های اجتماعی موبایلی

2.       دستیابی به میزان استفاده پاسخگویان از شبکه‌های اجتماعی موبایلی

3.       

بررسی علل جامعه­شناختی گرایش به استفاده از شبکه­های .../ حسین ابراهیم­زاده آسمین و همکاران                                              6 

دستیابی به نوع فعالیت پاسخگویان در شبکه‌های اجتماعی موبایلی

4.       شناخت محتواهای شبکه‌های اجتماعی از نظر پاسخگویان

5.       دستیابی به نظر پاسخگویان در مورد مطالب غیر هنجاری و غیر عرفی در شبکه‌های اجتماعی

6.       دستیابی به مهمترین مزیت شبکه‌های اجتماعی از نظر پاسخگویان 

7.       دستیابی به علل گسترش شبکه‌های اجتماعی موبایلی در بین پاسخگویان

8.       دستیابی به ویژگی‌های فردی اجتماعی پاسخگویان (سن، جنس، تحصیلات، در آمد و شغل) جهت گرایش به شبکه‌های اجتماعی

9.       شناسايي اهداف و کارکردهاي شبکه‌هاي اجتماعي

10.       شناسايي پيامدها و آثار مخرب شبکه‌هاي اجتماعي

5- ضرورت پژوهش

img0شبکه‌هاي اجتماعي از مهم‌ترين و مدرن­ترين ابزار رسانه‌هاي عصر حاضر هستند. نقش جدي پايگاه‌هاي اجتماعي در اطلاع‌رساني سريع و گسترده و تاثيرگذاري آنها بر جوامع، جايگاه ويژه‌اي را براي اين دسته از پايگاه‌ها به وجود آورده است. مسأله اصلي اينجاست که با وجودتمامی مزايا و معايبي که در کاربرد شبکه­هاي اجتماعي مطرح است بايد اذعان داشت که بسياري از جنبه­هاي فضاي شبکه­هاي اجتماعي مجازي هنوز ناشناخته و پنهان مانده است. از اين منظر شناخت و درک شبکه‌هاي اجتماعي از مهمترين گام­هايي است که براي استفاده حداکثري از ظرفيت رسانه­هاي اجتماعي در جهت منافع جامعه مي­توان برداشت. با وجود قایليت­هاي گسترده شبکه­ها اين موضوع مهم و پديده نو در کشور ما مورد غفلت واقع شده است. با توجه به اهميتي که
شبکه­هاي اجتماعي مجازي به خصوص موبایلی در پيشبرد اهداف دارند بررسي چالش­ها و آسيب­هاي اين شبکه­ها در استان زاهدان که دارای قومیت و بیشترین مذهب اهل سنت امري ضروري است امري ضروري تا در یابیم جوانان زاهدانی نیازهای خود را در زمینه‌های مختلف «تفریح وسرگرمی»‌، «اگاهي از اخبار و تحليل‌هاي سياسي»، «مباحث قوميتي»، «موضوعه­اي هنري و فرهنگي» و... تا چه حد از طریق  شبکه­های اجتماعی موبایلی مرتفع می­کنند؟ و این شبکه­ها چه تاثیری در نگرش ورفتار جوانان در مسائل اجتماعی و فرهنگی دارد لذا ضروری است که به بررسی نظرات و دیدگاه­های جوانان در این زمینه پرداخته شود. 

6- تعريف مفاهيم 

شبکه اجتماعي

از گروه‌هايي عموماً فردي يا سازماني تشکيل شده که از طريق يک يا چند نوع از وابستگي­ها به هم متصل­اند و در بستر يک جامعه اطلاعاتي پيچيده، کارکرد مؤثر شبکه همگرا را تصوير مي­کنند و موفقيت و محبوبيت روزافزون آنها به دليل داشتن رنگ و بوي اجتماعي است [55]. جامعه شبکه‌اي 

جامعۀ شبکه‌اي جامعه‌اي است که در آن ترکيبي از شبکه‌هاي اجتماعي و شبکه‌هاي رسانه‌اي، مباني و ساختارهاي کليدي جامعه را در هر سه سطح فردي، سازماني و اجتماعي شکل مي‌دهد. به اعتقاد وي  جامعه به طور فزاينده سازمان‌دهي مي‌شود و ارتباطات خود را تغيير مي‌دهد و اين تغيير به واسطه فن‌آوري اطلاعات و ارتباطات محقق شده است. بدين ترتيب، ارتباطات چهره به چهره افراد به ارتباطات مجازي از طريق شبکه‌هاي رسانه‌اي اجتماعي تغيير کرده است.

تعریف مفهومی موضوع

مفهوم شبکه اجتماعی، مبتنی بر تغییرات اجتماعی بسیاری می‌باشد که از طریق فناوری ایجاد شده است. یک بُعد اصلی این تغییر، ایجاد شرایط جدید فناورانه است که طی آن، فناوری‌های ارتباطی (از جمله اینترنت و تلفن‌های همراه) شکل‌گیری اشکال جدیدی از سازمان‌های اجتماعی و تعاملات اجتماعی را بر پایه شبکه های الکترونیکی میسر می‌کنند. فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی، دلیل تغییرات اجتماعی نیستند اما زیرساخت‌هایی را برای امکان‌پذیر ساختن تغییر به وجود می‌آورند زیرا ارتباطات لازم را برای شکل‌گیری اشکال جدید محصولات، مدیریت سازمان و جهانی شدن فعالیت‌های اقتصادی فراهم می‌سازند. یک بُعد مهم دیگر شبکه اجتماعی، انتقال فرهنگ به ارتباطات نمادین و به سازمان اطراف سیستم الکترونیکی یکپارچه ارتباطات و سرگرمی است.

بررسی علل جامعه شناختی گرایش به استفاده از .../ حسین ابراهیم­زاده­آسمین و همکاران                                                          7

مفهوم فردگرایی شبکه‌ای را بری ولمن1 (2001)، بنیان نهاده است. به نظر وی، جامعه از شکلی از سازمان اجتماعی که ما به آن تعلق داشته‌ایم و در آن با گروه‌های کوچک به هم پیوسته و متجانس در تعامل بوده‌ایم، به شکلی که ما در ان به صورت فردی و با افراد مجزا، مستقل از تعلق آنان به گروه‌های اجتماعی ، تعامل داریم، تغییر کرده است. افراد در خانواده به دنیا می‌آیند، در محله زندگی می‌کنند و در شرکت‌ها به کار می‌پردازند. در گذشته تعاملات اجتماعی آنها به این لایه‌‌های اجتماعی محدود بود و باید در این لایه‌ها با هم ارتباط برقرار می‌کردند، آشنا می‌شدند و وابستگی‌های نزدیک و یا دور اجتماعی پیدا می‌کردند.

7- تعریف نظری و عملی متغیرهای مستقل ووابسته

متغیروابسته:  شبکه‌‌های اجتماعی موبایلی

img0شبکه اجتماعی مجازی، خدمات آنلاینی هستند که به افراد اجازه می‌دهند در سیستمی مشخص و معین، پروفایل شخصی خود را داشته باشند، خود را به دیگران معرفی کنند، اطلاعات‌شان را به اشتراک بگذارند و با دیگران ارتباط برقرار کنند. از این طریق افراد می‌توانند هم ارتباط‌شان با دیگران را حفظ کنند و هم ارتباط‌های اجتماعی جدیدی را شکل دهند. در واقع، شبکه‌های اجتماعی برای افزایش و تقویت تعاملات اجتماعی در فضای مجازی طراحی شده‌اند. به طور کلی، از طریق اطلاعاتی که بر روی پروفایل افراد قرار می‌گیرند، مانند عکس کاربر، اطلاعات شخصی و علایق (که همه اینها اطلاعاتی را در خصوص هویت فرد فراهم می‌آورد) برقراری ارتباط تسهیل می شود. کاربران می‌توانند پروفایل‌های دیگران را ببینند و از طریق برنامه‌های کاربردی مختلف مانند ایمیل و چت با یکدیگر ارتباط برقرار کنند.

خـانواده: کهن‌ترین و اصیل‌ترین نهاد اجتماعی است که اعضای آن در تعامل با یکدیگر وظیفه رشد و تکامل را بر عهده دارند [34].

قومیت: قومیت به دیدگاه‌ها و شیوه های عمل فرهنگی که اجتماعی معینی از مردم رامتمایز می‌کند، اطلاق می‌شود. اعضای گروه‌های قومی، خود را از نظر فرهنگی متمایز از گروه‌بندی‌های دیگر در جامعه می دانند و دیگران آنها را همین گونه در نظر می‌گیرند [45].

برای تشخیص دادن گروه‌های قومی مختلف از یکدیگر می‌توان به ویژگی‌های مختلفی اشاره کرد. رایج ترین آنها عبارتند از: 

زبان، تاریخ یا تبار، مذهب، نوع پوشش و نحوۀ آرایش.

دوستـان: جمع دوست است اما گاه به معنی مفرد استعمال می‌شود (لغت‌نامه دهخدا)

خویشـان: ]خوی/ خی[ خویش، اقارب، اقوام، منسوبان. (لغت‌نامه دهخدا)

جدول1 -متغيرهاي پژوهش، مقياس متغيرها و نوع متغيرها

متغيرهاي مستقل و وابسته

نام متغير

مقياس

نوع متغير

خانواده و روابط خانوادگی

ترتيبي

مستقل

روابط بین فردی

ترتيبي

مستقل

بهداشت و سلامت فردی

ترتيبي

مستقل

اموزه‌های تربیتی و اخلاقی

ترتيبي

مستقل

افزایش آگاهی، اطلاعات و محتوا

ترتیبی

مستقل

مسائل اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی

ترتيبي

مستقل

میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی

فاصله‌ای

وابسته

متغيرهاي جمعیت شناختی

جنس

اسمي

مستقل

سن

فاصله‌اي

مستقل

تحصيلات

ترتیبی

مستقل

وضعیت تأهل

اسمی

مستقل

قومیت

اسمي

مستقل

شغل

اسمي

مستقل

8- رسانه‌های نوین و تأثیرات آن‌ها

 رواج گوشی‌های هوشمند تلفن همراه و شبکه‌های اجتماعی موبایلی، سبک و میزان استفاده از اینترنت را در ایران تغییر داده و به میان همه اعضای خانواده برده‌ است. این در حالی است که اینترنت در ایران با سرعت پایین و هزینه زیاد، عرضه و استفاده می‌شود! در رتبه‌بندی نت ایندکس در رابطه با سرعت دانلود اینترنت موبایل، ایران در جایگاه ۹۸ از میان ۱۱۴ کشور جهان قرار دارد، مصر، بوسنی، اندونزی و فلسطین در این رده‌بندی بالاتر از ایران قرارگرفته‌اند. بر اساس این گزارش ایران در میان ۲۰۰ کشور جهان ازنظر سرعت دانلود اینترنت پهن باند در رتبه ۱۴۷ قرار دارد2. 

بررسی علل جامعه­شناختی گرایش به استفاده از شبکه­های .../ حسین ابراهیم­زاده آسمین و همکاران                                              8 

مك لوهان معتقد بود كه تحت تأثير وسايل ارتباط الكترونيكي، انسان‌ها وارد مرحله جديدي از زندگي اجتماعي می‌شوند، اين وسايل جديد به انحصار ارتباط چاپي پايان مي‌دهد و بيان شفاهي و ادراك سمعي را احياء مي‌كند. اكنون تحت تأثیر وسايل الكترونيكي درراه ايجاد چنين جامعه‌اي طرز زندگي، نظام آموزشي، ادبيات، هنرها و به‌طورکلی همه نظام فرهنگ انساني دگرگون‌شده است[26]. 

 رسانه‌ها را بسياري، به‌درستی ابزار فرهنگي مي‌دانند، زيرا از بطن فرهنگ برمی‌خیزند، با توجه به هر فرهنگ كاربردي متمايز مي‌يابد و سپس بر جامعه تأثير مي‌گذارد. از طريق همين ابزار تهاجم فرهنگي صورت می‌پذیرد و ملل ضعيف عالم بافرهنگ کشی يا حذف مباني خويش مواجه مي‌شوند [26]. 

img0پيام‌هايي كه از رسانه‌ها (مانند اینترنت) پخش مي‌شوند گاه در تعارض باارزش‌ها و هنجارهاي موجود در خانواده قرار مي‌گيرد و موجب سر برآوردن چشم‌داشت‌هايي می‌شود كه طرف مقابل ازنظر فرهنگي و تربيتي قصد برآورده نمودن آن را ندارد زيرا پذيرش انتظارات جديد طرف مقابل و عمل به آن‌ها را به‌نوعی زير سؤال بردن ارزش‌ها و هنجارهاي پذيرفته شده خود مي‌داند و آن‌ها را در تقابل بافرهنگ خود مي‌بيند كه اين امر خود می‌تواند زمینه‌ساز بروز بحران‌هاي خانوادگي شود ([44].

9- روش پژوهش

پژوهش حاضر از روش پیمایشی توصیفی- پس رویدادی –مقایسه‌ای استفاده می‌کند.

جامعه آماري:جوانان زاهدانی ساکن در مناطق شهری زاهدان

حجم نمونه: با استفاده از فرمول کوکران

و جهت اجرای پرسشنامه در سطح شهر با استفاده از روش خوشه­ای سه مرحله­ای از نمونه‌های منتخب پرسشنامه تکمیل شده است. 

روش‌ها و ابزار تجزيه و تحليل داده‏ها:‌ برای تجزیه و تحلیل داده ها از دو روش آمار توصیفی و استنباطی.

دلیل انتخاب جامعه­آماری: در دسترس بودن و توانایی آنان در پاسخ به سؤال‌های پژوهش و استفاده از شبکه­های اجتماعی است. 

10- پیشینه پژوهش

پژوهش‌های انجام شده در جهان

تاکنون در خارج از ایران، روی شبکه‌های اجتماعی مجازی و الگوی استفاده نوجوانان از این شبکه‌ها پژوهش‌های فراوانی انجام گرفته است. در این جا برای پرهیز از طولانی شدن مطلب به چند مورد از این پژوهش‌ها اشاره می‌شود.

1.       یافته‌های پژوهشی تیلر (2012) نشان می‌دهد که شبکه‌های اجتماعی مجازی در ترکیب با نفوذ قدرت‌های غربی، حرکتی را به سوی همگن سازی جهان آغاز کرده‌اند که سبب ایجاد تضاد و ستیز در جهان و حرکت برخی ملت‌ها به سوی شکست و تضعیف هویت ملی و سنت‌ها شده است. همچنین وی معتقد است که به واسطه این شبکه‌های اجتماعی مجازی، افراد قابل توجهی در سراسر دنیا در تعامل با یکدیگر قرار گرفته و با فرهنگ و عقاید بیگانه روبرو شده و در خصوص از دست دادن هویت‌های ملی و دینی‌شان احساس خطر کرده‌اند.

2.       (اسمیت،2011)، نتایج پیمایشی که در سال 2011 از سوی مؤسسه پیو با عنوان «آمریکایی‌ها در شبکه‌های اجتماعی چه می‌کنند؟» انجام شد، نشان می‌دهد که کاربران شبکه‌های اجتماعی بیشتر از این رسانه‌ها به عنوان ابزارهای اجتماعی بهره می‌برند. نتایج همچنین حاکی از این است که 67درصد از کاربران برای حفظ ارتباط با دوستان از رسانه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند، 64درصد ارتباط با خانواده، 50درصد تماشای محتوای صفحه دوستان، 14درصد اتصال به دیگران به منظور سرگرمی، 9درصد شکل‌گیری دوستی‌های جدید، 5درصد خواندن دیدگاه‌های مشاهیر و 3درصد پیگیری روابط عاشقانه را دلیل اصلی استفاده از شبکه‌های اجتماعی بیان کرده‌اند.

 

بررسی علل جامعه شناختی گرایش به استفاده از .../ حسین ابراهیم­زاده­آسمین و همکاران                                                          9

11- پژوهش‌های انجام شده در ایران

زنگویی و سام‌بند، (1392) در پژوهشی با عنوان «بازنمایی هویت مجازی دانشجویان شهر تهران در شبکه‌های اجتماعی مجازی» تلاش کرده‌اند با بهره‌مندی از روش تحلیل محتوا، چگونگی بازنمایی هویت مجازی را مورد بررسی قرار دهند. در این تحقیق که با یک دستورالعمل، کدگذاری شده متشکل از 20 متغیر تنظیم شده، پروفایل 384 نفر به عنوان نمونه با استفاده از فرمول کوکران و روش نمونه گیری خوشه‌ای انتخاب شده‌اند. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد؛ میان متغیرهای جنس و وضعیت تأهل و تعداد و محتوای بارگذاری شده و رعایت حجاب اسلامی در عکس‌های بارگذاری شده، رابطه وجود دارد. بازنمایی هویت مجازی به تفکیک دو متغیر جنس و وضعیت تأهل متفاوت است.

img0بشیر و افراسیابی (1391) در پژوهش خود با عنوان «شبکه‌های اجتماعی اینترنتی و سبک زندگی جوانان» با بهره‌مندی از روش پیمایش و پرسشنامه اینترنتی، به این نتیجه رسیدند که میان عضویت در شبکه‌های اجتماعی اینترنتی و نحوه اختصاص وقت به دیگر فعالیت‌های اجتماعی، ارتباط هست. همچنین عضویت در این
شبکه­های اجتماعی با مقوله‌هایی مانند شیوه ارتباط با جنس مخالف و محاورات اعضا در محیط بیرونی، ارتباط وجود دارد. بنابراین می‌توان گفت، میان عضویت در شبکه‌های اجتماعی اینترنتی و سبک زندگی جوانان ارتباط وجود دارد.

بهمنی (1393)، در پژوهشی که در مرکز تحقیقات صداوسیما به‌منظور بررسی میزان گسترش شبکه‌های اجتماعی موبایلی در بین شهروندان تهرانی و سبک استفاده کاربران آن انجام گردید، نشان داد که 6/50درصد از کاربران، بیشتر طرفدار محتواهای «جک، لطیفه و طنز»، 30درصد «اجتماعی و فرهنگی»، 27درصد «ادبی و هنری» و 5/19درصد «روانشناسی و آموزه‌های تربیتی» هستند. 9/50درصد از کاربران، معمولاً محتواهای «سیاسی و اقتصادی»، 4/16درصد «محیط‌زیست و مسائل شهری»، 3/15درصد «جک، لطیفه و طنز» و 2/14درصد «مذهبی و اخلاقی» را به دیگران ارسال نمی‌کنند.

 

 

 

12- نظریه ارتباطی فضای مجازی

نظریه‌ دو فضایی شدن جهان، به‌عنوان چارچوب نظري این پژوهش در نظر گرفته‌شده كه به‌اختصار به آن اشاره مي‌شود. 

- دو فضایی شدن جهان، مهم‌ترین تحول ساختاری در مسیر زندگی به‌طور عام و خانواده به‌طور خاص، دو فضایی شدن جهان و یا ظهور پارادایم ارتباطی جدیدی به نام دوجهانی شدن‌ است. مطالعه خانواده تحت تأثیر فضای مجازی و دو جهانی‌شدن امری ضروری است، زیرا امروزه عرصه‌های تخصصی همچون پژوهش نیز در این بستر قابل‌مطالعه‌اند. با به وجود آمدن فضای مجازی و پیدایش روش‌های جدید انجام تحقیقات، بازنگری در مفاهیم علوم اجتماعی و نیز روش‌های تحقیقات ضروری شده است [34]. دو فضایی شدن جهان پیامدهای جدی را در


 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

بررسی علل جامعه­شناختی گرایش به استفاده از شبکه­های .../ حسین ابراهیم­زاده آسمین و همکاران                                           10 

خصوص ارزش‌های اخلاقی خانواده داشته است که می‌توان آن را در دو سطح پیامدهای فوری و پیامدهای آینده و ماندگار بررسی کرد. تکثّر فرهنگی و تجزیه ارتباطی دو پیامد فوری فضای مجازی در خانواده است. نسبیت‌گرایی دینی، توسعه احساس فقر، کاهش واقعیت‌گرایی، از بین رفتن جهت زندگی و توسعه افراطی سکولاریسم و بنیاد‌گرایی دینی پیامدهای ماندگار فضای م13- جازی است [44]. 

13-چهارچوب نظری 

در این قسمت، با توجه به دیدگاه‌های مطروحه و تجربیات و مطالعه‌های مقدماتی پژوهش، برخی از نظریات و مفاهیم مرتبط با آن را که در کار تحلیل عوامل اجتماعی مؤثر بر استفاده جوانان زاهدانی از شبکه‌های اجتماعی اینترنتی، رادرچارچوب جدول زیر نشان می­دهیم.

جدول2. نظریه‌پردازان، نظریه‌ها و نتایج

 

 

نظریه‌پرداز یا محقق

نظریه

نتایج

گیدنز

فعالیت‌های انسانی تنها به وسیله کنشگران پدید نمی‌آیند بلکه از طریق راه‌هایی که کنشگران برای ابراز وجودشان در پیش می‌گیرند پیوسته باز ایجاد می شوند. عاملان اجتماعی از طریق فعالیت‌هایشان شرایطی را ایجاد می‌کنند که این فعالیت‌ها را امکان‌پذیر می‌کند.

 

افزایش سابقه کاربری کاربران در شبکه‌های اجتماعی اینترنتی میزان ارتباطات غیرعینی (مجازی) آنها را افزایش می‌دهد.

مک لوهان و دانیل بل

اینترنت دنیای تازه‌ای است که در تعارض با دنیای قدیمی است و در آن دنیای مجازی (فضای سایبری) به تدریج جایگزین دنیای واقعی خواهد شد.

دل

اینترنت سبب تنبلی‌های جسمی و کم تحرکی شده و تلاش برای برقراری روابط با دیگران را در دنیای واقعی کاهش و منجر به انزوای اجتماعی می‌شود.

افزایش میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی اینترنتی و یا سایر امکانات اینترنت موجب کاهش انزوای اجتماعی می‌گردد.

ساندرز

افرادی که بیشتر از اینترنت استفاده می‌کنند ارتباط کمتری با مادر و دوستان خود دارند

 

با افزایش سابقه کاربری کاربران در شبکه‌های اجتماعی اینترنتی میزان ارتباطات خانوادگی آنها کاهش می‌یابد.

والدهال (تئوری ارتباط جمعی)

اثرات درازمدت بیش از اثرات کوتاه مدت مورد توجه قرار می‌گیرد، یا به نوعی اگر از یک پیام به طور طولانی مدت استفاده شود تأثیر آن پیام بیشتر است.

جواهری و باقری

استفاده از اینترنت، مرز منزل و محل کار را در هم می‌شکند و موجب انتقال کار به خانه می‌شود لذا افراد به جای ارتباط با خانواده، دوستان و سایر فعالیت‌ها، مشغول انجام کاری خاص می شوند.

توکلی

کاربران این شبکه ها به دلیل گمنامی، تعاملات اجتماعی خود را کنترل کرده و با روابط دوستانه خود مهارت‌های اجتماعی تازه‌ای کسب نموده و از این طریق اضطراب اجتماعی خود را کاهش داده و بر تنهایی خود غلبه می‌نمایند.

افزایش گمنامی کاربران در شبکه های اجتماعی اینترنتی موجب افزایش غلبه بر تنهایی می‌گردد.

 

 

 

 

 

 

 

img0 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

بررسی علل جامعه شناختی گرایش به استفاده از .../ حسین ابراهیم­زاده­آسمین و همکاران                                                        11

مؤسسه پژوهشی پیو

درصد زیادی از کاربران اینترنت، به اشتراک مطالبی چون فایل‌های ویدئویی، عکس و متن (درسی و غیردرسی) می‌پردازند. درصدی نیز صاحب وبلاگ هستند و اینترنت را به تلویزیون و سینما ترجیح می‌دهند. همچنین کاربران برای یافتن سایت های سرگرمی، ارسال فوری پیام، دریافت اطلاعات برای سرگرمی‌های خاص فردی، استفاده از اخبار، چت یا گپ اینترنتی، دانلود موسیقی و خرید آنلاین نیز از اینترنت استفاده می‌کنند.

روابط اجتماعی کاربران بیش از روابط اجتماعی کاربران غیراجتماعی است.

 

 

 

 

 

[1]  . Barry Wellman

[2] . اینترنت سایت رویکرد اقتصادی 18/06/1394.

 

 

 

14- مدل مفهومی: 

img0 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

15- یافته های پژوهش :

روش گردآوري اطلاعات 

روش گردآوري اطلاعات در اين تحقيق مصاحبه حضوری با فرد پاسخگو (نمونه انتخابی) و پرس و جوي شخصي است. محقق، نمونه‌هاي خود را با واحد فرد با مراجعه به بلوک‌های مسکونی مطابق با نمونه سیستماتیک مشخص شده از فهرست بلوک‌های مناطق مسکونی شهر زاهدان انتخاب کرده و پس از انجام مرحله گردآوري اطلاعات، کار کنترل و بازبيني پرسشنامه با دقت و جديت انجام شده است.

16- ابزار گردآوري اطلاعات 

ابزار گردآوري اطلاعات در اين پژوهش، انحصاراً پرسشنامه ساخت‌دار و محقق ساخته (با تلفيقي از انواع سؤال‌های باز بسته) است. پرسشنامه‌ها پس از تکميل و بازبيني به مرحله کدگذاري و ورود اطلاعات وارد شده و در نهايت، استخراج توسط نرم‌ا فزار SPSS نسخه 23 انجام شده و داده‌ها در اين نرم‌افزار مورد پردازش و تحليل قرار گرفته‌اند.

17-جامعه آماري تحقیق وحجم نمونه:

img0جامعه آماري اين مطالعه جوانان ساکن در مناطق شهری زاهدان است. تعداد جوانان ساکن در شهر زاهدان 337135نفر است. وحجم نمونه بااستفاده ازفرمول کوکران 384نفرمحاسبه گردید.

18- یافته‌های توصیفی

وضعیت استفاده از شبکه‌های اجتماعی موبایلی

49درصد پاسخگویان از شبکه‌های اجتماعی موبایلی استفاده می‌کنند؛ به نحوی که 7/33درصد پاسخگویان از شبکه اجتماعی «تلگرام»، 9درصد از شبکه اجتماعی «واتس آپ»، 6درصد از شبکه اجتماعی «اینستاگرام» و 3/0درصد از شبکه اجتماعی «لاین» استفاده می‌کنند. 51درصد «اصلاً» از شبکه‌های اجتماعی موبایلی استفاده نمی‌کنند.

49درصد پاسخگویان از شبکه‌های اجتماعی موبایلی استفاده می‌کنند؛ به نحوی که 7/33درصد پاسخگویان از شبکه اجتماعی «تلگرام»، 9درصد از شبکه اجتماعی «واتس آپ»، 6درصد از شبکه اجتماعی «اینستاگرام» و 3/0درصد از شبکه اجتماعی «لاین» استفاده می‌کنند. 51درصد «اصلاً» از شبکه‌های اجتماعی موبایلی استفاده نمی‌کنند.

 

جدول 3. وضعیت استفاده از شبکه‌های اجتماعی موبایلی

پاسخ‌ها

فراوانی

درصد

تلگرام

129

7/33

واتس آپ

35

9

اینستاگرام

23

6

لاین

1

3/0

استفاده نمی‌کنم(اصلاً)

196

51

جمع

384

100

 

19- دلایل استفاده نکردن از شبکه‌های اجتماعی موبایلی

دلایل غیرکاربران برای استفاده نکردن از شبکه‌های اجتماعی (51درصد از کل پاسخگویان)؛ به ترتیب عبارتند از: «عضو این شبکه‌ها نبودن» (5/42درصد)، «وقت نداشتن» (9/35درصد)، «نحوه کار با آنها را بلد نبودن» (5/10درصد)، «گوشی ساده داشتن» (2/7درصد) و «علاقه نداشتن» (9/3درصد). 

جدول4. دلایل استفاده نکردن از شبکه‌های اجتماعی موبایلی

پاسخ‌ها

فراوانی

درصد

عضو این شبکه‌ها نبودن

83

5/42

وقت نداشتن

70

9/35

نحوه کار با آنها را بلد نبودن

21

5/10

گوشی ساده داشتن

14

2/7

علاقه نداشتن

8

9/3

جمع

196

100

 

20- مدت استفاده از شبکه‌های اجتماعی موبایلی در بین کاربران

2/10درصد کاربران شبکه‌های اجتماعی «30دقیقه و کمتر»، 7/19درصد «60-31دقیقه»، 6/30درصد «120-61دقیقه»، 1/21درصد «180-121دقیقه» و 4/18درصد «181دقیقه و بیشتر» روزانه از شبکه‌های اجتماعی موبایلی استفاده می‌کنند. میانگین استفاده از شبکه‌های اجتماعی موبایلی در میان کاربران این شبکه‌ها 2 ساعت 27دقیقه در روز است.   

بررسی علل جامعه­شناختی گرایش به استفاده از شبکه­های .../ حسین ابراهیم­زاده آسمین و همکاران                                           12 

جدول5. مدت استفاده از شبکه‌های اجتماعی موبایلی به دقیقه

مدت (دقیقه)

فراوانی

درصد

30دقیقه و کمتر

19

2/10

60-31 (دقیقه)

37

7/19

120-61 (دقیقه)

57

6/30

180-121 (دقیقه)

40

1/21

181دقیقه و بیشتر

35

4/18

جمع

188

100

پیگیری اخبار و مسائل روز کشور از سوی کاربران شبکه‌های اجتماعی موبایلی

7/51درصد کاربران شبکه‌های اجتماعی از «صداوسیما»، 8/38درصد از «تلگرام، وایبر، واتس آپ و ...»، 4/3درصد از «ماهواره»، 7/2درصد از «دوستان و آشنایان» و 7/0درصد از «سایت‌های خبری اینترنتی» برای پیگیری اخبار و مسائل روز کشور استفاده می‌کنند. 7/2درصد کاربران در خصوص منبع پیگیری اخبار و مسائل روز کشور پاسخی نداده‌اند.        

img0جدول6. پیگیری اخبار و مسائل روز کشور ازسوی کاربران شبکه‌های اجتماعی

پاسخ‌ها

فراوانی

درصد

صداوسیما

98

7/51

تلگرام، وایبر، واتس آپ و ...

73

8/38

ماهواره

6

4/3

دوستان و آشنایان

5

7/2

سایت‌های خبری اینترنتی

1

7/0

بی‌پاسخ

5

7/2

جمع

188

100

 

21- موقعیت‌های استفاده از شبکه‌های اجتماعی موبایلی در بین کاربران

9/76درصد کاربران شبکه‌های اجتماعی در «اتوبوس، تاکسی، زمان‌های انتظار و ...»، 6/13درصد در «محل کار» و 8/6درصد در «مدرسه و دانشگاه» از شبکه‌های اجتماعی موبایلی استفاده می‌کنند. 

 

بررسی علل جامعه شناختی گرایش به استفاده از .../ حسین ابراهیم­زاده­آسمین و همکاران                                                        13

جدول7. موقعیت‌های استفاده از شبکه‌های اجتماعی موبایلی در بین کاربران

پاسخ‌ها

فراوانی

درصد

اتوبوس، تاکسی، زمان‌های انتظار و ...

150

6/79

محل کار

25

6/13

مدرسه و دانشگاه

13

8/6

جمع

188

100

 

22- روابط بین فردی 

شاخص روابط بین فردی از میزان موافقت/مخالفت کاربران شبکه‌های اجتماعی با گزاره‌هایی درباره شبکه‌های اجتماعی موبایلی حاصل شده است. میزان موافقت (درصد کاملاً موافق یا موافق) کاربران با این گزاره‌ها عبارت‌اند از: «شبکه‌های اجتماعی سبب ارتباط راحت‌تر با دیگران 
می­شود» (5/92درصد)، «شبکه‌های اجتماعی سبب برقراری ارتباط بیشتر با دیگران می‌شود» (7/85درصد)، «شبکه‌های اجتماعی صله رحم را از بین می‌برد» (7/68درصد)، «شبکه‌های اجتماعی موجب منزوی شدن افراد می‌شود» (3/63درصد)، «شبکه‌های اجتماعی روابط اجتماعی میان مردم را تقویت می‌کند» (8/55درصد) و «شبکه‌های اجتماعی باعث افزایش دوستی‌های سالم می‌شود» (7/55درصد). با هم جهت کردن گزاره‌ها و دوباره دسته بندی کردن، شاخص روابط بین فردی در یک طیف 4 درجه‌ای حاصل می‌شود. در این شاخص (روابط بین فردی) 9/59درصد کاربران «کاملاً موافق یا موافق» و 1/40درصد کاربران «مخالف یا کاملاً مخالف» با گزاره‌های روابط بین فردی هستند.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

جدول8. میزان موافقت/مخالفت کاربران با گزاره‌هایی درباره شبکه‌های اجتماعی موبایلی در شاخص روابط بین فردی

 

 

 

ميزان موافقت/مخالفت

گزاره‌ها (جملات)

کمیت

کاملاً موافق

موافق

مخالف

کاملاً مخالف

جمع

میانگین

شبکه‌های اجتماعی باعث افزایش دوستی‌های سالم می‌شود.

تعداد

10

95

78

5

188

59/2

درصد

4/5

3/50

5/41

7/2

100

شبکه‌های اجتماعی روابط اجتماعی میان مردم را تقویت می‌کند.

تعداد

6

99

77

6

188

56/2

درصد

4/3

4/52

8/40

4/3

100

شبکه‌های اجتماعی موجب منزوی شدن افراد می‌شود.

تعداد

40

79

63

6

188

81/2

درصد

1/21

2/42

3/33

4/3

100

شبکه‌های اجتماعی سبب برقراری ارتباط بیشتر با دیگران می‌شود.

تعداد

35

126

27

0

188

04/3

درصد

4/18

3/67

3/14

0

100

شبکه‌های اجتماعی صله رحم را از بین می‌برد.

تعداد

45

84

54

5

188

90/2

درصد

8/23

9/44

6/28

7/2

100

شبکه‌های اجتماعی سبب ارتباط راحت‌تر با دیگران می‌شود.

تعداد

23

151

14

0

188

05/3

درصد

2/12

3/80

5/7

0

100

شاخص روابط بین فردی

تعداد

14

99

60

15

188

60/2

درصد

5/7

4/52

32

1/8

100

 

 

 

 

 

 

 

img0 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

23- خانواده و روابط خانوادگی

شاخص خانواده و روابط خانوادگی از میزان موافقت/ مخالفت کاربران شبکه‌های اجتماعی با گزاره‌هایی درباره شبکه‌های اجتماعی موبایلی حاصل شده است. میزان موافقت (درصد کاملاً موافق یا موافق) کاربران با این گزاره‌ها عبارت‌اند از: «شبکه‌های اجتماعی موجب تزلزل بنیان خانواده و اعضای آن می‌شود» (8/55درصد)، «شبکه‌های اجتماعی باعث از بین رفتن حریم و احترام در خانواده می‌شود» (4/52درصد)، «شبکه‌های اجتماعی به


 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

24- بهداشت و سلامت فردی

شاخص بهداشت و سلامت فردی از میزان موافقت/مخالفت کاربران شبکه‌های اجتماعی با گزاره‌هایی درباره شبکه‌های اجتماعی موبایلی حاصل شده است. میزان موافقت (درصد کاملاً موافق یا موافق) کاربران با این گزاره‌ها عبارت‌اند از: «شبکه‌های اجتماعی برای سلامتی (چشم) ضرر دارد» (5/90درصد)، «شبکه‌های اجتماعی باعث کم تحرکی می‌شود» (4/84درصد)، «شبکه‌های اجتماعی موجب آسیب فکری و اخلاقی می‌شود» (1/70درصد)، « شبـکه‌های اجتـماعی باعـث آسیـب‌های مغزی و آلزایمر می‌شود» (7/66درصد) و «شبکه‌های اجتماعی باعث بلوغ زودرس می‌شود» (5/54درصد). با هم

بررسی علل جامعه­شناختی گرایش به استفاده از شبکه­های .../ حسین ابراهیم­زاده آسمین و همکاران                                           14 

ازدواج جوانان آسیب می‌رساند» (64درصد) و « شبکه‌های اجتماعی آمارطلاق را افزایش می‌دهد» (9/74درصد). با هم جهت کردن گزاره‌ها و دوباره دسته بندی کردن، شاخص خانواده و روابط خانوادگی در یک طیف 4 درجه‌ای حاصل می‌شود. در این شاخص (خانواده و روابط خانوادگی) 9/61درصد کاربران «کاملاً موافق یا موافق» و 1/38درصد کاربران «مخالف یا کاملاً مخالف» با گزاره‌های خانواده و روابط خانوادگی هستند.  

 

جدول9. میزان موافقت/مخالفت کاربران با گزاره‌هایی درباره شبکه‌های اجتماعی موبایلی در شاخص خانواده و روابط خانوادگی

 

ميزان موافقت/مخالفت

گزاره‌ها (جملات)

کمیت

کاملاً موافق

موافق

مخالف

کاملاً مخالف

جمع

میانگین

شبکه‌‌های اجتماعی موجب تزلزل بنیان خانواده و اعضای آن می شود.

تعداد

37

68

68

15

188

67/2

درصد

7/19

1/36

1/36

2/8

100

شبکه‌های اجتماعی باعث از بین رفتن حریم و احترام در خانواده می‌شود.

تعداد

25

73

81

9

188

61/2

درصد

6/13

8/38

9/42

8/4

100

شبکه‌های اجتماعی به ازدواج جوانان آسیب می‌رساند.

تعداد

22

98

64

4

188

73/2

درصد

6/11

4/52

34

2

100

شبکه‌های اجتماعی آمارطلاق را افزایش می‌دهد.

تعداد

35

106

42

5

188

90/2

درصد

4/18

5/56

4/22

7/2

100

شاخص خانواده و روابط خانوادگی

تعداد

29

87

64

8

188

73/2

درصد

6/15

3/46

34

1/4

100

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

img0 

 

 

 

جهت کردن گزاره‌ها و دوباره دسته بندی کردن، شاخص بهداشت و سلامت فردی در یک طیف 4 درجه‌ای حاصل می‌شود.

در این شاخص (بهداشت و سلامت فردی) 5/73درصد کاربران «کاملاً موافق یا موافق» و 5/26درصد کاربران «مخالف یا کاملاً مخالف» با گزاره‌های بهداشت و سلامت فردی هستند. میانگین شاخص بهداشت و سلامت فردی در بین کاربران 93/2 است. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

25- آموزه‌های تربیتی و اخلاقی 

شاخص آموزه‌های تربیتی و اخلاقی از میزان موافقت/مخالفت کاربران شبکه‌های اجتماعی با گزاره‌هایی درباره شبکه‌های اجتماعی موبایلی حاصل شده است. میزان موافقت (درصد کاملاً موافق یا موافق) کاربران با این گزاره‌ها عبارت‌اند از: «شبکه‌های اجتماعی احساس پوچی و بی‌هدفی را در بین جوانان افزایش می‌دهد» (7/55درصد)، «شبکه‌های اجتماعی باعث گسترش بی‌حجابی و بی‌عفتی می‌شود» (8/72درصد)، «شبکه‌های اجتماعی تأثیر منفی در تربیت نوجوانان دارد» (3/82درصـد) و «شبـکه‌های اجتماعی توقع جوانان را بالا

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

بررسی علل جامعه شناختی گرایش به استفاده از .../ حسین ابراهیم­زاده­آسمین و همکاران                                                        15

ميزان موافقت/مخالفت

گزاره‌ها (جملات)

کمیت

کاملاً موافق

موافق

مخالف

کاملاً مخالف

جمع

میانگین

شبکه‌های اجتماعی برای سلامتی (چشم) ضرر دارد.

تعداد

78

92

18

0

188

32/3

درصد

5/41

49

5/9

0

100

شبکه‌های اجتماعی باعث کم تحرکی می‌شود.

تعداد

54

105

28

1

188

12/3

درصد

6/28

8/55

15

7/0

100

شبکه‌های اجتماعی موجب آسیب فکری و اخلاقی می‌شود.

تعداد

32

100

51

5

188

84/2

درصد

17

1/53

2/27

7/2

100

شبکه‌های اجتماعی باعث آسیب‌های مغزی و آلزایمر می‌شود.

تعداد

25

100

59

4

188

78/2

درصد

6/13

1/53

3/31

2

100

شبکه‌های اجتماعی باعث بلوغ زودرس می‌شود.

تعداد

15

87

81

5

188

60/2

درصد

2/8

3/46

9/42

7/2

100

شاخص بهداشت و سلامت فردی

تعداد

41

98

47

2

188

93/2

درصد

8/21

7/51

2/25

3/1

100

 

جدول10. میزان موافقت/مخالفت کاربران با گزاره‌هایی درباره شبکه‌های اجتماعی موبایلی در شاخص بهداشت و سلامت فردی

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

img0می‌برد» (9/76درصد)، «شبکه‌های اجتماعی باعث رواج فضای دروغگویی و نیرنگ می‌شود» (6/77درصد)، «شبکه‌های اجتماعی موجب تضعیف اعتقادات جوانان می‌شود» (2/61درصد). با هم جهت کردن گزاره‌ها و دوباره دسته بندی کردن، شاخص آموزه‌های تربیتی و اخلاقی در یک طیف 4 درجه‌ای حاصل می‌شود. در این شاخص (آموزه‌های تربیتی) 7/70درصد کاربران «کاملاً موافق یا موافق» و 3/29درصد کاربران «مخالف یا کاملاً مخالف» با گزاره‌های آموزه‌های تربیتی و اخلاقی مطرح شده هستند. میانگین شاخص آموزه‌های تربیتی و اخلاقی در بین کاربران 88/2 است.

جدول11. میزان موافقت/مخالفت کاربران با گزاره‌هایی درباره شبکه‌های اجتماعی موبایلی در شاخص آموزه‌های تربیتی و اخلاقی

 

 

 

میزان موافقت/مخالفت

گزاره‌ها (جملات)

کمیت

کاملاً موافق

موافق

مخالف

کاملاً مخالف

جمع

میانگین

شبکه‌های اجتماعی احساس پوچی و بی‌هدفی را در بین جوانان افزایش می‌دهد.

تعداد

17

88

74

9

188

60/2

درصد

8/8

9/46

5/39

8/4

100

شبکه‌های اجتماعی باعث گسترش بی‌حجابی و بی‌عفتی می‌شود.

تعداد

50

87

45

6

188

96/2

درصد

5/26

3/46

8/23

4/3

100

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

26- افزایش آگاهی، اطلاعات و محتوا 

شاخص افزایش آگاهی اطلاعات و محتوا از میزان موافقت/ مخالفت کاربران شبکه‌های اجتماعی با گزاره‌هایی درباره شبکه‌های اجتماعی موبایلی حاصل شده است. میزان موافقت (درصد کاملاً موافق یا موافق) کاربران با این گزاره‌ها عبارت‌اند از: «شبکه‌های اجتماعی سبب دسترسی راحت به محتواهای مورد علاقه می‌شود» (6/94درصد)، «شبکه‌های اجتماعی سبب به روز رسانی اطلاعات می شود» (5/92درصد)، «شبکه‌های اجتماعی سبب دسترسی به محتواهای مورد علاقه می‌شود» (1/91درصـد)،
«شبکـه‌های اجتمـاعی سبـب بالا رفتـن آگاهـی می‌شـود»  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

بررسی علل جامعه­شناختی گرایش به استفاده از شبکه­های .../ حسین ابراهیم­زاده آسمین و همکاران                                           16 

شبکه‌های اجتماعی تأثیر منفی در تربیت نوجوانان دارد.

تعداد

43

111

31

3

188

04/3

درصد

1/23

2/59

3/16

4/1

100

شبکه‌های اجتماعی توقع جوانان را بالا می‌برد.

تعداد

28

116

41

3

188

90/2

درصد

15

9/61

7/21

4/1

100

شبکه‌های اجتماعی باعث رواج فضای دروغگویی و نیرنگ می‌شود.

تعداد

42

103

40

3

188

98/2

درصد

5/22

1/55

1/21

4/1

100

شبکه‌های اجتماعی موجب تضعیف اعتقادات جوانان می‌شود.

تعداد

38

77

67

6

188

78/2

درصد

4/20

8/40

4/35

4/3

100

شاخص آموزه‌های تربیتی و اخلاقی

تعداد

36

97

50

5

188

88/2

درصد

19

7/51

5/26

8/2

100

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

(87درصد)، «شبکه‌های اجتماعی سبب بالا رفتن اطلاعات علمی می‌شود» (87درصد) و «شبکه‌های اجتماعی سبب بالا رفتن آگاهی سیاسی می‌شود» (85درصد). با هم جهت کردن گزاره‌ها و دوباره دسته بندی کردن، شاخص افزایش آگاهی، اطلاعات و محتوا در یک طیف 4 درجه‌ای حاصل می‌شود. در این شاخص (افزایش آگاهی، اطلاعات و محتوا) 8/89درصد کاربران «کاملاً موافق یا موافق» و 2/10درصد کاربران «مخالف یا کاملاً مخالف» با گزاره‌های افزایش آگاهی، اطلاعات و محتوا هستند. میانگین شاخص افزایش آگاهی، اطلاعات و محتوا در بین کاربران 06/3 است. 

img0

جدول12. میزان موافقت/ مخالفت کاربران با گزاره‌هایی درباره شبکه‌های اجتماعی موبایلی در شاخص افزایش آگاهی، اطلاعات و محتوا

 

 

ميزان موافقت/مخالفت

گزاره‌ها (جملات)

کمیت

کاملاً موافق

موافق

مخالف

کاملاً مخالف

جمع

میانگین

شبکه‌های اجتماعی سبب بالا رفتن آگاهی می‌شود.

تعداد

36

128

21

3

188

05/3

درصد

19

68

6/11

4/1

100

شبکه‌های اجتماعی سبب دسترسی به محتواهای مورد علاقه می‌شود.

تعداد

50

121

17

0

188

18/3

درصد

5/26

6/64

9/8

0

100

شبکه‌های اجتماعی سبب بالا رفتن اطلاعات علمی می‌شود.

تعداد

36

128

23

1

188

05/3

درصد

19

68

2/12

7/0

100

شبکه‌های اجتماعی سبب بالا رفتن آگاهی سیاسی می شود.

تعداد

19

141

28

0

188

95/2

درصد

2/10

8/74

15

0

100

شبکه‌های اجتماعی سبب به روز رسانی اطلاعات می شود.

تعداد

23

151

14

0

188

05/3

درصد

2/12

3/80

5/7

0

100

شبکه‌های اجتماعی سبب دسترسی راحت به محتواهای مورد علاقه می‌شود.

تعداد

28

150

10

0

188

10/3

درصد

15

6/79

4/5

0

100

شاخص افزایش آگاهی، اطلاعات و محتوا

تعداد

32

137

18

1

188

06/3

درصد

17

8/72

5/9

7/0

100

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

27- مسائل اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی

شاخص مسائل اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی از میزان موافقت/مخالفت کاربران شبکه‌های اجتماعی با گزاره‌هایی درباره شبکه‌های اجتماعی موبایلی حاصل شده است. میزان موافقت (درصد کاملاً موافق یا موافق) کاربران با این گزاره‌ها عبارت‌اند از: « شبکه‌های اجتماعی وقت‌گیر است» (8/82درصد)، «شبکه‌های اجتماعی اعتیادآور است» (3/78درصد)، «شبکه‌های اجتماعی مسئولان و دست‌اندرکاران را به چالش می‌کشد» (1/74درصد)، «شبکه‌های اجتماعی باعث حک شدن اطلاعات شخصی کاربـران می‌شـود» (7/72درصد)، « شـبکه‌های اجـتماعی

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

28- موضوع‌های محتوای مورد استفاده از شبکه‌های اجتماعی موبایلی در بین کاربران

7/32درصد کاربران شبکه‌های اجتماعی از محتوای «جوک، لطیفه، طنز و سرگرمی»، 3/16درصد از محتوای «علایق شغـلی و سلایق شخصی»، 9/12درصد از محتوای

 

 

بررسی علل جامعه شناختی گرایش به استفاده از .../ حسین ابراهیم­زاده­آسمین و همکاران                                                        17

موجب افزایش بیکاری می‌شود» (70درصد) و «شبکه‌های اجتماعی باعث عقب ماندن از درس و پیشرفت می‌شود» (68درصد). با هم جهت کردن گزاره‌ها و دوباره دسته بندی کردن، شاخص مسائل اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی در یک طیف 4 درجه‌ای حاصل می‌شود. در این شاخص (مسائل اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی) 2/74درصد کاربران «کاملاً موافق یا موافق» و 8/25درصد کاربران «مخالف یا کاملاً مخالف» با گزاره‌های مسائل اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی هستند. میانگین شاخص افزایش آگاهی، اطلاعات و محتوا در بین کاربران 94/2 است. 

جدول13. میزان موافقت/مخالفت کاربران با گزاره‌هایی درباره شبکه‌های اجتماعی موبایلی در شاخص مسائل اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی

 

 

ميزان موافقت/مخالفت

گزاره‌ها (جملات)

کمیت

کاملاً موافق

موافق

مخالف

کاملاً مخالف

جمع

میانگین

شبکه‌های اجتماعی وقت‌گیر است.

تعداد

56

99

28

5

188

10/3

درصد

9/29

4/52

15

7/2

100

شبکه‌های اجتماعی اعتیادآور است.

تعداد

73

74

37

4

188

15/3

درصد

8/38

5/39

7/19

2

100

شبکه‌های اجتماعی باعث عقب ماندن از درس و پیشرفت می‌شود.

تعداد

40

88

49

11

188

83/2

درصد

1/21

9/46

9/25

1/6

100

شبکه‌های اجتماعی موجب افزایش بیکاری می‌شود.

تعداد

37

95

52

4

188

88/2

درصد

7/19

3/50

9/27

2

100

شبکه‌های اجتماعی مسئولان و دست‌اندرکاران را به چالش می‌کشد.

تعداد

25

114

46

3

188

86/2

درصد

6/13

5/60

5/24

4/1

100

شبکه‌های اجتماعی باعث حک شدن اطلاعات شخصی کاربران می‌شود.

تعداد

17

119

49

3

188

80/2

درصد

8/8

9/63

9/25

4/1

100

شاخص مسائل اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی

تعداد

41

99

43

5

188

94/2

درصد

8/21

4/52

1/23

7/2

100

 

 

 

 

 

 

 

 

 

img0 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

«علمی»، 2/10درصد از محتوای «فرهنگی-اجتماعی» و 5/9درصد از محتوای «خبر و مسائل سیاسی» شبکه‌های اجتماعی موبایلی استفاده می‌کنند. نتایج تفصیلی در جدول و نمودار آمده است.

 

 

 

جدول14. موضوع‌های محتوای مورد استفاده از شبکه‌های اجتماعی موبایلی در بین کاربران

 

پاسخ‌ها

فراوانی

درصد

جوک، لطیفه، طنز و سرگرمی

61

7/32

علایق شغلی و سلایق شخصی

31

3/16

علمی

24

9/12

مسائل فرهنگی-اجتماعی

19

2/10

خبر و مسائل سیاسی

18

5/9

ادبی و هنری

17

8/8

سلامت، بهداشت و محیط زیست

9

8/4

دینی- مذهبی و اخلاقی

5

7/2

آموزه‌های تربیتی

4

2

جمع

188

100

 

29- نحوه حضور کاربران در شبکه‌های اجتماعی موبایلی

8/59درصد کاربران شبکه‌های اجتماعی با «نام و هویت اصلی»، 2/25درصد «گاهی با هویت مشخص و گاهی ناشناس» و 15درصد با «هویت ناشناس» در شبکه‌های اجتماعی موبایلی حضور پیدا می‌کنند. 

جدول15. نحوه حضور کاربران در شبکه‌های اجتماعی موبایلی

 

پاسخ‌ها

فراوانی

درصد

با نام و هویت اصلی

112

8/59

گاهی با هویت مشخص و گاهی ناشناس

48

2/25

با هویت ناشناس

28

15

جمع

188

100

 

30. امکانات مورد استفاده از شبکه‌های اجتماعی موبایلی در بین کاربران

4/71درصد کاربران شبکه‌های اجتماعی از امکان «شنیدن و خواندن محتوا»، 9/46درصد از امکان «ارسال پیامک و گفتگو با افراد»، 1/38درصد از امکان «دیدن عکس»، 9/10درصد از امکان «دسترسی به افراد»، 9/10درصد از امکان «به اشتراک‌گذاری محتوا»، 2/8درصد از امکان «تماس تلفنی یا پیغام صوتی»، 5/7درصد از امکان «راه‌اندازی گروه، کانال و ...» و 8/4درصد از امکان «اطلاعات و محتواهای بین‌المللی» شبکه‌های اجتماعی موبایلی استفاده می‌کنند.  

 

بررسی علل جامعه­شناختی گرایش به استفاده از شبکه­های .../ حسین ابراهیم­زاده آسمین و همکاران                                           18 

جدول16. امکانات مورد استفاده از شبکه‌های اجتماعی موبایلی در بین کاربران

پاسخ‌ها

فراوانی

درصد

شنیدن و خواندن محتوا (ادبی، هنری، مذهبی، علمی، لطیفه و ...)

105

4/71

ارسال پیامک و گفتگو با افراد

69

9/46

دیدن عکس

56

1/38

دسترسی به افراد

16

9/10

به اشتراک‌گذاری محتوا

16

9/10

تماس تلفنی یا پیغام صوتی

12

2/8

راه‌اندازی گروه، کانال و ...

11

5/7

اطلاعات و محتواهای بین‌المللی

2

8/4

جمع

*

*1

 

31- میزان موافقت/مخالفت کاربران شبکه‌های اجتماعی با گزاره‌هایی درباره شبکه‌های اجتماعی موبایلی 

img08/87درصد پاسخگویان با گزاره «فعالیت در شبکه‌های اجتماعی گاهی باعث دردسر و سوءتفاهم می‌شود (مثل انتشار اطلاعات شخصی کاربران به نفع خود استفاده می‌کنند)»، 66درصد با گزاره «معمولاً بدون برنامه‌ریزی سراغ شبکه های اجتماعی میروم»، 6/64درصد با گزاره «به طور کلی از فعالیت در شبکه اجتماعی رضایت دارم»، 64درصد با گزاره «به نظر می‌رسد صاحبان شبکه‌های اجتماعی از اطلاعات شخصی کاربران به نفع خود استفاده می‌کنند»، 64درصد با گزاره «نظراتم را در خصوص مسائل و مشکلات جامعه، به صورت شفاف و صریح در شبکه‌های اجتماعی مطرح می‌کنم» و 9/63درصد با گزاره «فعالیت در شبکه‌های اجتماعی سبب آزادی عمل و کنترل شخصی و اراده فردی می‌شود» «کاملاً موافق یا موافق» هستند. در حالی که، 8/70درصد با گزاره «برایم پیش آمده که در فعالیت‌های اجتماعی که در شبکه‌های اجتماعی دعوت می‌شوم، شرکت کنم» و 6/64درصد با گزاره «ترجیح می‌دهم که اطلاعات شخصی من در اختیار گردانندگان شبکه‌های اجتماعی خارجی قرار گیرد تا داخلی» «کاملاً مخالف یا مخالف» هستند.     

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

32- نظر کاربران شبکه‌های اجتماعی موبایلی در باره اعمال محدودیت در محتوای شبکه‌های اجتماعی

2/44درصد کاربران شبکه‌های اجتماعی معتقدند از «نشر مطالـب توهین به اقلـیت قومی و مذهبـی»، 9/27درصـد

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

بررسی علل جامعه شناختی گرایش به استفاده از .../ حسین ابراهیم­زاده­آسمین و همکاران                                                        19

ميزان موافقت/مخالفت

گزاره‌ها (جملات)

مبنا

کاملاً موافق

موافق

مخالف

کاملاً مخالف

جمع

به نظر می‌رسد صاحبان شبکه‌های اجتماعی از اطلاعات شخصی کاربران به نفع خود استفاده می‌کنند.

تعداد

33

87

63

5

188

درصد

7/17

3/46

3/33

7/2

100

فعالیت در شبکه‌های اجتماعی گاهی باعث دردسر و سوء تفاهم می‌شود (مثل انتشار اطلاعات خصوصی مانند عکس، شماره موبایل و ...).

تعداد

33

132

23

0

188

درصد

7/17

1/70

2/12

0

100

به طور کلی از فعالیت در شبکه اجتماعی رضایت دارم.

تعداد

6

115

58

9

188

درصد

4/3

2/61

6/30

8/4

100

نظراتم را در خصوص مسائل و مشکلات جامعه، به صورت شفاف و صریح در شبکه‌های اجتماعی مطرح می‌کنم

تعداد

20

100

63

5

188

درصد

9/10

1/53

3/33

7/2

100

معمولاً بدون برنامه‌ریزی سراغ شبکه‌های اجتماعی می‌روم.

تعداد

13

111

59

5

188

درصد

8/6

2/59

3/31

7/2

100

فعالیت در شبکه‌های اجتماعی سبب آزادی عمل و کنترل شخصی و اراده فردی می‌شود.

تعداد

4

116

64

4

188

درصد

2

9/61

34

2

100

ترجیح می‌دهم که اطلاعات شخصی من در اختیار گردانندگان شبکه‌های اجتماعی خارجی قرار گیرد تا داخلی.

تعداد

5

61

81

41

188

درصد

7/2

7/32

9/42

8/21

100

برایم پیش آمده که در فعالیت‌های اجتماعی (گردهمایی، شرکت در مراسم خاص و ...) که در شبکه‌های اجتماعی دعوت می‌شوم، شرکت کنم.

تعداد

4

51

97

36

188

درصد

2

2/27

8/51

19

100

 

جدول17. میزان موافقت/ مخالفت پاسخگویان با گزاره‌هایی درباره شبکه‌های اجتماعی موبایلی

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

img0 

معتقدند از «تبلیغ علیه نظام سیاسی کشور» و 4/22درصد معتقدند از «نشر مطالبی در مخالفت با عقاید مذهبی» در شبکه‌های اجتماعی موبایلی بایستی جلوگیری و محدودیت در این باره اعمال شود. 4/5درصد کاربران معتقدند «هیچ محدودیتی نباید ایجاد شود».

جدول18. نظر کاربران درباره اعمال محدودیت در محتوای شبکه‌های اجتماعی موبایلی

 

 

 

پاسخ‌ها

فراوانی

درصد

نشر مطالب حاوی توهین به اقلیت قومی و مذهبی

84

2/44

تبلیغ علیه نظام سیاسی کشور

52

9/27

نشر مطالبی در مخالفت با عقاید مذهبی

42

4/22

هیچ محدودیتی نباید ایجاد شود

10

4/5

جمع

188

100

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

33- نظر کاربران درباره بهترین سیاست در برابر فعالیت شبکه‌های اجتماعی موبایلی

از نظر کاربران شبکه‌های اجتماعی بهترین سیاست در قبال فعالیت شبکه‌های اجتماعی موبایلی عبارت‌اند از: «فعالیت شبکه‌ها مجاز باشد اما برخی محتواها محدود شود» (66درصد)، «شبکه‌های اجتماعی بومی ایجاد شود» (9/40درصد) و «کاملاً آزاد گذاشتن شبکه‌های اجتماعی موبایلی» (19درصد). 9/10درصد کاربران معتقد به «فیلتر شدن» شبکه‌های اجتماعی موبایلی هستند.

جدول19. نظر کاربران درباره بهترین سیاست در برابر شبکه‌های اجتماعی موبایلی

 

پاسخ‌ها

فراوانی

درصد

فعالیت شبکه‌ها مجاز باشد اما برخی محتواها محدود شود

124

66

شبکه‌های اجتماعی بومی ایجاد شود

77

8/40

کاملاً آزاد بگذارند

36

19

کلاً فیلتر شود

20

9/10

جمع

*

*2

 

34- یافته‌های تحلیلی

تحليل چند متغيره

img0رگرسيون چند متغيري روش تحليل نيرومندي است براي تحليل متغيرهاي مستقل در تغييرات متغير وابسته و معمولاً براي متغيرهاي فاصله‌اي است.

ارزيابي اثرات جمعي متغيرهاي عوامل اجتماعی و استفاده از شبکه‌های اجتماعی موبایلی به روش گام به گام (Stepwise) 

نتايج به دست آمده از جدول نشان مي‌دهد که معادله

 

 

 

 

 

 

 

بررسی علل جامعه­شناختی گرایش به استفاده از شبکه­های .../ حسین ابراهیم­زاده آسمین و همکاران                                           20 

رگرسيوني روش مرحله به مرحله در سطح معني‌داري 5درصد داراي 5 مرحله مي‌باشد. برطبق اين جدول ضريب رگرسيون چند متغيره در مرحله پنجم 939/0 است (939/0=R).

ضريب تعيين در اين مرحله نشان مي‌دهد با 5 متغير عوامل اجتماعی روابط بین فردی، خانواده و روابط خانوادگی، بهداشت و سلامت فردی، افزایش آگاهی، اطلاعات و محتوا، آموزه‌های تربیتی و اخلاقی، مسائل اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی در مجموع 2/88درصد واريانس متغير وابسته (يعني استفاده از شبکه‌های اجتماعی موبایلی) را پيش‌بيني نمود. در جدول ميزان سهم متغيرهاي عوامل روابط بین فردی، خانواده و روابط خانوادگی، بهداشت و سلامت فردی، افزایش آگاهی، اطلاعات و محتوا، آموزه‌های تربیتی و اخلاقی، مسائل اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی در معادله، در تبيين واريانس متغير وابسته يعني میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی موبایلی در 5 مرحله به ترتيب براساس ميزان اثرگذاري نشان داده شده است. بيشترين ميزان تأثير مربوط به متغير روابط بین فردی و کمترين ميزان تأثير مربوط به متغير بهداشت و سلامت فردی در بين پاسخگويان است. بنابراين مي‌توان نتيجه گرفت هرچه پاسخگويان اهميت بيشتري به عامل اجتماعی خانواده و روابط خانوادگی مي‌دهند بر میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی موبایلی افزوده می‌شود. ضمن اینکه عامل آموزه‌های تربیتی و اخلاقی بر میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی موبایلی تأثیری ندارد و از مدل خطی خارج می‌شود.

جدول20. توزيع ضريب همبستگي، ضريب تعيين و آزمون F عوامل مؤثر بر میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی موبایلی (روش گام به گام) (Stepwise)

 

 

 

نام متغيرها

R

ميزان افزايش R از يک مرحله به مرحله ديگر

R2

ميزان افزايش R2 از يک مرحله به مرحله ديگر

آزمون F

Sig

روابط بین فردی

824/0

 

680/0

 

556/697

000/0

افزایش آگاهی، اطلاعات و محتوا

895/0

071/0

800/0

120/0

423/198

000/0

مسائل اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی

919/0

024/0

845/0

045/0

015/94

000/0

خانواده و روابط خانوادگی

934/0

015/0

873/0

028/0

576/71

000/0

بهداشت و سلامت فردی

939/0

005/0

882/0

009/0

617/26

000/0

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

بنابر اين معادله خط رگرسيون ميزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی موبایلی در بین جوانان زاهدانی به صورت زير است: 

+(افزایش آگاهی، اطلاعات و محتوا) (258/0) + (روابط بین فردی) (198/0) + 828/6= استفاده از شبکه اجتماعی موبایلی

E+(بهداشت و سلامت فردی) (323/0) + (خانواده و روابط خانوادگی) (273/0) + (مسائل اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی) (286/0)+

35- تحليل مسير: 

تحليل مسير شيوه‌اي در تحليل وارائه نتايج است كه بر تكنيك رگرسيون استوار است وبراي آزمون مدل‌هاي علّي بكار مي‌رود ومستلزم تنظيم مدلي به صورت علّي است، در تحليل مسير از ضرايب تعيين استفاده مي‌شود. از اين رو مي‌توان ميزان مناسب بودن مدل را ارزيابي كرد و با استفاده از ضرايب بتا (β) مقدار اثر هر متغير را تعيين كرد. در تحليل مسير دو شرط اساسي براي رسم نمودار لازم است كه عبارت‌اند از : نظم علّي وبستگي علّي (دواس، 1376: 222) كه هر دو در اين تحقيق رعايت شده است.

در اين تحقيق براي ارزيابي ميزان تناسب واثر متغيرهاي مستقل مدل نسبت به هم ونسبت به متغير وابسته (استفاده از شبکه‌های اجتماعی موبایلی در بین جوانان زاهدانی) از تحليل مسير استفاده شده است. همان طور كه در جدول مشاهده مي‌شود در بين متغيرهاي مستقل مؤثرترين اثر در مجموع (مستقيم وغير مستقيم ) مربوط به متغير عامل اجتماعی روابط بین فردی (198/0- = β) وكمترين اثر مربوط به متغير بهداشت و سلامت فردی(323/0=β) است.

در مجموع حدود 2/88 درصد واريانس متغير وابسته استفاده از شبکه‌های اجتماعی موبایلی توسط كليه متغيرها تبيين مي‌شود وتنها 8/11 درصد به كميت خطا (عوامل ناشناخته) مربوط مي‌شود.

 

 

 

 

 

 

 

 

بررسی علل جامعه شناختی گرایش به استفاده از .../ حسین ابراهیم­زاده­آسمین و همکاران                                                        21
جدول21. توزيع اثرات مستقيم بر متغير وابسته

 

نام متغيرها

اثرات مستقيم(β )

روابط بین فردی

198/0

افزایش آگاهی، اطلاعات و محتوا

258/0

مسائل اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی

286/0

خانواده و روابط خانوادگی

273/0

بهداشت و سلامت فردی

323/0

36- نتیجه‌گیری و تحلیل نهایی

افزایش تعداد کاربران اینترنت در سال‌های قبل مشهود بوده است. به‌طوری که سال قبل 5/17درصد به تعداد کاربران اینترنت در ایران افزوده شده است. بر اساس شاخص‌های اعلام‌شده، تعداد کاربران اینترنت ایران در سال ۹۵ حدود 23/53 درصد جمعیت کشور برابر با ۴۲ میلیون و ۵۴۴ هزار و ۷۵۳ نفر بوده است. این میزان نسبت به سال ۹۴ رشد 5/17درصدی داشته است. اسفندماه سال ۹۴، تعداد کاربران اینترنت در داخل کشور برابر با 3/45درصد جمعیت کشور معادل ۳۶ میلیون و ۲۰۶ هزار و ۶۰۰ نفر بود؛ بنابراین ۶ میلیون و ۳۳۷ هزار و ۹۵۳ نفر تنها در سال ۹۴ تا ۹۵ به کاربران اینترنت در ایران افزوده شدند. (درگاه پایش جامعه اطلاعاتی ایران  فروردین 96). 

img0فضای مجازی علی‌رغم همه مزیت‌هایی که دارد یکسری دغدغه‌ها و نگرانی‌هایی را بر خانواده‌ها تحمیل نموده است. استفاده بیش‌ازاندازه از اينترنت می‌تواند مشكلاتي را براي خانواده‌ها به وجود آورد ازجمله تأثیر بر روابط بین فردی و خانوادگی به‌صورت منفي و افزايش ناسازگاری‌ها و بالا رفتن طلاق، افزايش بی‌اعتمادی و دروغ‌گویی بين اعضاي خانواده، كاهش ارتباط‌های كلامي و چهره به چهره كاهش ارتباط بين والدين و فرزندان و فرار از مسئولیت. به‌منظور پيشگيري و كاهش آسیب‌های اجتماعی در فضای مجازي راهكارهايي مطرح‌شده‌اند كه در صورت اجراي به‌موقع و مناسب می‌توانند ثمربخش واقع شوند.

 

 

 

 

 

 

 

منابع

1.       آذرخش، محمود. "اختلال اعتياد به اينترنت". فصلنامه معنا، شماره 16، زمستان (1382).  

2.       آزادارمكي، تقی، و یحیی امامي. "تكوين حوزه عمومي و گفت‌وگوی عقلاني". مجله جامعه‌شناسی ايران، 5. 1. (1383). 

3.       ابراهيم‌پور كومله، سميرا، و كاميان خزایی، "آسیب‌های نوپدید." شبکه‌های اجتماعي مجازي در كمين خانواده‌ی ايراني، اینترنت.

4.       ابري، انسيه. "فضاي مجازي عرصه ظهور خلاقيت". اولين اجلاس ملي خلاقيت شناسي مهندسي و مديريت نوآوري ايران (1387).

5.       استيون." خرد، عدالت و نوگرايي." ترجمه محمد حريري اكبري، تهران . قطره (1380).

6.       احمدی، جمشید. اينترنت، قاره ششم! جهان جدید، اینترنت. (1393).

7.       استوری، جان. "مطالعات فرهنگی درباره فرهنگ عامه". ترجمة حسین پاینده، نشر آگه،1386.

8.       اسفندیار، سرور، "خانواده در کوچه‌ پس ‌کوچه‌های اینترنت". اینترنت (1393).

9.       اکبری، ابوالقاسم. و مینا اکبری. "آسیب‌شناسی اجتماعی".  تهران. انتشارات رشد و توسعه (1390).

10.       احمدوند، علی‌محمد. و  امير مسعود عطايي. "نقش فناوري اطلاعات در سيستم پليس و فضاهاي مجازي جرائم با رويكردي راهبردي، دومين كنفرانس مديريت فناوري اطلاعات و ارتباطات". (1385).

11.       اینترنت. "علل و عوامل پيدايش آسیب‌های اجتماعي، به‌ویژه در ميان نوجوانان و جوانان". سایت تبیان.  (1393).

12.       باتامور، بي. تي، جامعه­شناسي. ترجمه سيدحسن منصور، تهران: انتشارات فرانکلين، 1357.

13.       باقري، مجتبي. "اوقات فراغت، بازی، ورزش: سه دنیای متفاوت، سايت انسان‌شناسي و فرهنگ".

14.       بزرگواري، رسول. " واگذاري چيستي اخلاق در شهر الكترونيكي". دومين كنفرانس بین‌المللی شهر الكترونيك. (1388).

15.       بهمنی، مهرزاد. "نظرسنجي از شهروندان 15 تا 40 ساله تهرانی درباره عضویت در شبکه‌های اجتماعي مجازی و نحوه تعامل با آن‌ها". مرکز تحقیقات صداوسیما (1391). 

16.       

بررسی علل جامعه­شناختی گرایش به استفاده از شبکه­های .../ حسین ابراهیم­زاده آسمین و همکاران                                           22 

بهمنی، مهرزاد. "مطالعه پنداشت‌ها و برداشت‌های موجود در جامعه درباره شبکه‌های اجتماعی با روش کیو". اداره کل پژوهش‌‌های اجتماعی و سنجش برنامه‌‌ای، مرکز تحقیقات صداوسیما ، (1392). 

17.       بهمنی، مهرزاد. "بررسی میزان گسترش شبکه‌های اجتماعی موبایلی در بین شهروندان تهرانی و سبک استفاده کاربران آن". مرکز تحقیقات صداوسیما. (1393).  

18.       پایا، علی. "فناوری، فرهنگ و اخلاق". تهران، پژوهشگاه فرهنگ و ارتباطات. (1387). 

19.       پيوزي، م. يورگن‌هابرماس.  ترجمه احمد تدين: هرمس. (1379).

20.       حسین‌زاده، مجید. "ویژه‌نامه نوروزی روزنامه خراسان". فروردین. (1394).

21.       حقيقي، مهرداد. "مجازی‌سازی راهكاري براي آينده". دومين كنفرانس بین‌المللی شهرداري الكترونيكي. (1388).

22.       دیلمقانی، ميترا. و رضا ثانی. "شهروند الكتروني در عصر اطلاعات". فصل‌نامه رسانه، سال 14 شماره 3 پائيز (1382).

23.       img0ذوالقدر، حسین. و مرتضی قاسم‌زاده‌عراقی. رسانه‌های اجتماعی در جهان مجازی.تهران، زیتون سبز، چاپ اول. (1392).

24.       ریویر، کلود. "درآمدی بر انسان‌شناسی". ناصر فکوهی، تهران، نی: 253. (1379).

25.       زنگویی، فرنوش. و میثم سام‌بند. "بازنمایی هویت مجازی دانشجویان شهر تهران در شبکه‌های اجتماعی مجازی مطالعه‌ موردی". فصلنامه تخصصی مطالعات جوان و رسانه. شماره سیزدهم. بهار 1393.

26.       ساروخاني، باقر. "جامعه‌شناسی ارتباطات". تهران، انتشارات اطلاعات. (1379).

27.       سعدی­پور، اسماعیل. "بررسي اثرات اينترنت بر خانواده‌های داراي فرزند نوجوان". پژوهش‌های ارتباطي، سال بيستم، شماره 76 زمستان. (1392).

28. شاهنوشی، مجتبی. و محمدرضا تاجی. "تأثیر شبکه‌های اجتماعی بر سبک زندگی جوانان شهرستان شهرکرد".  فصلنامه مطالعات ملی. سال سیزدهم. شماره سوم. (1391).

 

29. شهابی، محمود. و بیات قدسی. "اهداف و انگیزه‌های عضویت کاربران در شبکه‌های اجتماعی مجازی (مطالعه درباره جوانان شهر تهران)". مطالعات فرهنگ و ارتباطات. دوره 20، شماره 13. 86- 61. (1391).

30.صبوری‌خسروشاهی، حبیب. "بررسی آسیب‌های اجتماعی اینترنت". دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی. (1386). 

31. ضيايي پرور، حميد. "آسیب‌شناسی نسل اينترنت". اينترنت سايت خبرنگار. (1382).

32. عاملی، سعیدرضا. "شبکه‌های علمی مجازی". تهران، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی. (1388)

33. عاملی، سعیدرضا. "مطالعات جهانی‌شدن". تهران، انتشارات سمت. (1390).

34. عاملی سعیدرضا و دیگران. "فضای مجازی ملاحظات اخلاقی و حقوقی و اجتماعی". تهران، انتشارات دانشگاه تهران. (1390).

35. عاملی، سعیدرضا. و حسین حسنی. "دو فضایی شدن آسیب‌ها و ناهنجاری‌های فضای مجازی: مطالعه تطبیقی سیاست‌گذاری‌های بین‌المللی". فصلنامه تحقیقات فرهنگی، دوره پنجم، شماره اول. (1391).

36. فخريان، فرزانه. "روش كنترل و هنجار سازی مثبت براي استفاده از فضاي مجازي در ايران". همايش ملي صنايع فرهنگي و نقش آن در توسعه‌ی پايدار. (1390).

37. قرائی مقدم، امان‌الله. «مبانی جامعه‌شناسی»، تهران، ابجد، ص162. (1374).

38. قربانی، عزیز الله. نظرسنجی "بررسی چگونگی ارتباط شهروندان تهرانی با اعضاء خانواده‌شان". مرکز تحقیقات صداوسیما. (1393).

39. قلی­زاده، آذر. مبانی جامعه‌شناسی، کاشان، محتشم. 74. (1374).

40. قلی­زاده، آذر. و زهرا خسروی. "چالش‌های فرهنگی فناوری‌های نوین ارتباطی، همایش ملی صنایع فرهنگی و نقش آن در توسعه پایدار". دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه17 و 18 اسفند 1390.

41. كفاشي، مجيد. "آثار نظم و تضاد خانواده بر خشونت عليه كودكان". فصلنامه پژوهش اجتماعي، سال سوم، شماره‌ 6. (1389).

42. كشتي‌آرای، نرگس و اكبريان، اكرم (1390)؛ «عصر مجازي و چالش‌های پيش‌رو»، اولين كنفرانس بين المللي شهروند مسئول. 

بررسی علل جامعه شناختی گرایش به استفاده از .../ حسین ابراهیم­زاده­آسمین و همکاران                                                        23

43. كرمشايي، فائزه؛ پناهي، امين؛ صادق نيا، احمد و زبدي، ياسر. "بررسي اعتياد به اينترنت و فضاهاي مجازي در بين جوانان و نوجوانان". همايش ملي صنايع فرهنگي نقش آن در توسعه‌ي پايدار. (1390).

44. گونتر بري و مگ الر. "كودك و تلويزيون". ترجمه نصرت فتن، تهران، سروش. (1380).

45. گیدنز، آنتونی. "درآمدی بر جامعه‌شناسی". مترجم منوچهر صبوری کاشانی، تهران، نشرنی. (1386).

46. وثوقی، منصور و علی‌اکبر نیک‌خلق. "مبانی جامعه‌شناسی". تهران. خردمند. چاپ یازدهم. (1376)؛ 127-126. (1376).

47. مهدی‌زاده، سیدمحمد. "نظریه‌های رسانه: اندیشه‌های رایج و دیدگاه‌های انتقادی" تهران. نشر همشهری، چاپ دوم . (1391).

48. هدفيلد، ژ. آ. "اخلاق و روان شناسي". ترجمه علي پرويز، تهران. انتشارات علمي فرهنگي. (1366)؛

49. ياسمي‌نژاد، عرفان، اكرم آزادي، و محمدرضا امويي. "فضاي مجازي، امنيت اجتماعي، راهبردها و استراتژی‌ها".  همايش ملي صنايع فرهنگي نقش آن در توسعه‌ی پايدار. (1391).

img050.Greenfield, P.M. "Inadvertent Exposure to Pornography on the Internet: Implications for Peer-to-Peer File Sharing Networks for Child Development and Families". Applied Developmental Psychology. 25. (2004). 741-750.

51. Horst, H., Families. I., Mizuko H. Horst, M. Bitanti, D. Boyd, S. Herr, P.G. Lange et al. "Hanging Out, Messing Around, Geeking Out: Living and Learning With New Media. Boston: MIT Press. " (2008).

52. Hughes, T.R. and Hans, J.G. "Computers, the internet and families. Journal of Family Issues. " 22. 776-790.

53. Kennedy, T.L.M.; Smith, A.; Wells. "A.T. & Wellman, B. Networked Families. Washington, DC: Pew Internet and American Life Project. " (2001).

54. Kiesler, S.; Zdaniuk, B.; Lundmark, V. & Kraut, R. Troubles with the internet: "the dynamics of help at home. Human-Computer Interaction" 15. 322-351. (2000).

55. Lee, S.J. and Chae, Y.G. "Children’s Internet use in a Family Context: Influence on Family Relationships and Paternal Mediation. " Cyber Psychology and Behavior. 10. 2. (2007). 640-644.

56. Mathews, G. "Global Caiture, Indivdual Identity: Searching and Informatics. " 23. (2000).316-331.  

57.Murali,V., and George. S. " Lost online: an overview of internet addiction. " Advance in psychiatric treatment (2007).

58.Park, s.k.Jae, ,Kim,j.y & Cho,C.B.(2008). Prevalence of internet addiction and correlations with family factors among South Korean adolescents.Adolescence,

59. Rosen, L.D. Me, MySpace, and I: "Parenting the Net Generation. London: Palgrave Macmillan. (2007).

60. Wolak, J.; Mitchell, K.J. and Finkelhor, D. "Escaping or Connecting? Characteristics of Youth Who Form Close Online Relationships. " Journal of Adolescence. 26. (2003). 105-119. 

61.Yates, S.J. and Lockley, E. "Moments of Separation: Gender. "Not so (2008).

62. Wajcman, J.; Bittman, M. and Brown, J.E. "Families Without Borders: Mobile Phones, Connectedness and Work Home Divisions. " Sociology, 42 (2008). 635-652. 

بررسی علل جامعه­شناختی گرایش به استفاده از شبکه­های .../ حسین ابراهیم­زاده آسمین و همکاران                                           24 

63. Watt, D. and White, J.M. "Computers and the Family life: a Family Developmental Perspective. " Journal of Comparative Family Studies. (1994).

64. ثقفی، فاطمه و دیگران. شبکه­های اجتماعی بستر نظارت، نشریه دانشگاه علم وصنعت ایران (دسترسی در www.iust.ac.ir 20/08/1393).

65. رفعت‏جاه، مریم. "اوقات فراغت و نیازهای مردم". سايت انسان‌شناسي و فرهنگ. 

66. رفعت‏جاه، مریم. "پيشینه تاریخی فراغت". سايت انسان‌شناسي و فرهنگ. 

67.  رفعت‏جاه، مریم. "تاثیر جنسیت بر اوقات فراغت." سايت انسان‌شناسي و فرهنگ. 

68. رفعت‏جاه، مریم. "دختران جوان و اوقات فراغت. " سايت انسان‌شناسي و فرهنگ. 

69. رفعت‏جاه، مریم. "عوامل تاثیرگذار بر زمان و فضای فراغت." سايت انسان‌شناسي و فرهنگ.

70 کیانی، یلدا  ."از قاهره تا لندن، تأثیر شبکه‌های مشابه و نتایج متفاوت، بازیابی شده در تاریخ 10/07/1393از: http://www.DW-world.DE . "

img071. قیاسی، مجید. اینترنت، خانواده، جهانی شدن (درون شبکه­ای)، مجله مجازی. www.majazi.m.com. (1386

[1] *. چون هر کاربر می‌توانسته به بیش از یک مورد اشاره کند جمع‌درصدها بیش از 100 است. 

[2] *. چون هر کاربر می‌توانسته به بیش از یک مورد اشاره کند جمع‌درصدها بیش از 100 است. 

 

 

 


مقالات مرتبط

حقوق این وب‌سایت متعلق به سامانه مدیریت نشریات رایمگ است.
حق نشر © 1403-1396

صفحه اصلی| عضویت/ ورود| درباره رایمگ| تماس با ما|
[English] [العربية] [en] [ar]