تدوین عوامل، ملاک ها و نشانگرهای ارزشیابی کیفیت مراکز رشد دانشگاهی
محورهای موضوعی : تخصصیالهام روح بخش 1 * , حسن رضا زین آبادی 2
1 - دانشگاه خوارزمی
2 - گروه مدیریت آموزشی، دانشکده مدیریت، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
کلید واژه: عوامل, ملاکها, نشانگرها, مراکز رشد دانشگاهی,
چکیده مقاله :
این دیدگاه وجود دارد که دانشگاهها از طریق انتقال تکنولوژی باعث توسعه اقتصادی میشوند. ایجاد و گسترش مراکز رشد کسب وکار، بحثهای بیشماری در زمینه عملکرد آنها و مفید بودن آنها به عنوان ابزاری برای تشویق ایجاد کسب وکاری جدید و مشاغل، توسعه اقتصاد محلی و منطقهای، تولید ثروت فردی و اجتماعی میان موافقان و مخالفان به راه انداخته است ]1[. با توجه به رشد، اهمیت و تاثیر مراکز رشد دانشگاهی در توسعهی اقتصادی از طریق ایجاد ارتباط بین دانشگاه و صنعت، هدف اصلی پژوهش حاضر تدوین عوامل، ملاک ها و نشانگرهایی میباشد که در ارزشیابی کیفیت مراکز رشد دانشگاهی به کار گرفته شود. این پژوهش با استفاده از روش پیمایشی صورت گرفته و ابزار آن مصاحبه است. بدین ترتیب با 15 نفر از افراد خبره و کارشناس در زمینهی مراکز رشد دانشگاهی و ارزشیابی، مصاحبه صورت گرفت. همچنین مقالهها و پژوهشهایی که در تدوین شاخصهای ارزشیابی مراکز رشد تلاشهایی انجام داده بودند در جهت تکمیل این پژوهش مورد استفاده قرار گرفت. دادههای حاصل از مصاحبه با استفاده از روش کدگذاری باز، محوری و انتخابی، تجزیه و تحلیل شدهاند. یافتههای پژوهش در قالب 9 عامل طبقهبندی شده است. هر عامل شامل تعدادی ملاک میباشد که در مجموع 32 ملاک ایجاد شد و هرکدام از این ملاکها شامل تعدادی نشانگر میباشد که در مجموع 237 نشانگر استخراج شد. در این پژوهش سعی شد با توجه به پژوهش ها داخلی و خارجی انجام شده در زمینه ارزشیابی و تدوین معیارهای ارزشیابی، مجمو عه ای تدوین شود که از جامعیت بیشتری برخوردار باشد.
There is a opinion that universities are driving economic development through technology transfer. Establishment and expansion of business Incubator, Countless discussions about their performance and their usefulness as a means of encouraging the creation of new businesses and jobs, the development of local and regional economies, the production of personal and social wealth among the proponents And the opposition has launched [1]. Considering the growth, significance and impact of university incubators economic development through the establishment of the relationship between university and industry, the main goal of the present study is to develop factors, criteria and indicators used in evaluating the quality of the university incubators. This research was conducted using survey method and interview tools. Thus, with 15 experts and connoisseurs in the field of university incubators and assessment were interviewed. Also, the articles and researches that were done in developing the evaluation indexes of the centers of growth were used to complete this research. The interview data were analyzed using open, axial and selective coding methodology. The research findings are categorized into 9 factors. Each factor consists of a number of criteria, of which a total of 32 criteria were created, and each of these criteria included a number of markers, with a total of 237 markers extracted. This study was tried due to internal and external research done In the field of evaluation and Compiling of evaluation criteria, Composition is compiled Which is more comprehensive.
1. Eshun, J. P. Where do business incubators come from, Doctoral dissertation, Columbia University, 2004.
2. Chieh Chang, Y., Hua, M., Chen, M.H. and Yang, P, “Factors Influencing Academic Entrepreneurship: The Case of Taiwan. Innovation and Technology Program”, Taiwan: Department of Business Administration, Yuan-ZE University & Institute of International Business Studies, National Chi Nan University, available from: www. rnd.ncnu. edu.tw, 2005.
3. رادمنش، سید علیرضا، طباطبائیان، سیدحبیب الله و فراهانی بورقانی، سهیلا، دانشگاه کارآفرین و ضرورت توجه به آن در الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت، پنجمین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، 1395 .
4. پور تیموری فرد تبریزی و جمشیدی، لاله، بررسی عملکرد نوآورانه شرکت های دانش بنیان مستقر در مرکز رشد علم و فن آوری دانشگاه سمنان، نشریه صنعت و دانشگاه، شماره¬ی 23و 24، ص37-51، بهمن 1393.
5. فرجی، علیرضا، الگویی برای مراکز رشد دانشگاهی، مجله رویش، شماره5، ص 5-10، 13
6. Albot-Morant,Gema, Oghazi, pejvak, How useful are incubators for new entrepreneurs,Journal of Business Research, Issue 6, pp.2125-2129, June 2016.
7. Wonglimpiyarat,Jarunee,Technolo-gy auditing and risk management of technology incubators/ science parks, World Journal of Entrepreneurship, Managementand Sustainable Development, 2017.
8. فراستخواه، مقصود، بررسی فرآیند نهادینه شدن ساختار ارزیابی درونی و بیرونی در آموزش عالی ایران؛ با تاکید بر نظریه‌ی ساختاریابی، پنجمين همايش" ارزيابي كيفيت در نظام دانشگاهي"- دانشگاه تهران - پرديس دانشكده‌هاي فني، 1390.
9. آقاجانی، حسنعلی و طالب نژاد، عاطفه، ارائه چارچوبی برای ارزیابی مراکزرشد، فصلنامه تخصصی پارک ها و مراکز رشد، شماره 19، 1388.
10. Campell, c. and D. N. Allen. The small BusinessincubatorIndustry: Microleve EconomicDevelopment.economicDevelopment Quaterlyl (2) :pp. 178 -191, 1987.
11. Allen, D.N. and M.L. Weinberg, 'State Investment in Business Incubators,' Public Administration Quarterly 12 (2), pp.196-215, 1988.
12. Albert, P, Gaynor, L, Incubators: growing up, moving out - a review of the literature, Cahiers de Recherche, Arpent, 2001.
13. صفری، سارا و مداح، معصومه، استفاده از کارت امتیازی متوازن به منظور ارزیابی عملکرد مراکز رشد، فصلنامه تخصصی پارک ها و مراکز رشد، 1385.
Saidi-Mehrabad, M, Rezaei Sadrabadi, 14. M, and Mohammadian, I , A new method to fuzzy modeling and its application in performance evaluation of tenants incubators, Int AdvManuf Technol,37,pp.191-201,2008.
تدوین عوامل، ملاک ها و نشانگرهای ارزشیابی کیفیت مراکز رشد دانشگاهی *الهام روح بخش **حسن رضا زین آبادی *کارشناس ارشد رشته مدیریت کارآفرینی ، دانشکده مدیریت، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران **دانشیار گروه مدیریت آموزشی، دانشکده مدیریت، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران. e.ruhbakhsh@yahoo.com چکیده این دیدگاه وجود دارد که دانشگاهها از طریق انتقال تکنولوژی باعث توسعه اقتصادی میشوند. ایجاد و گسترش مراکز رشد کسب وکار، بحثهای بیشماری در زمینه عملکرد آنها و مفید بودن آنها به عنوان ابزاری برای تشویق ایجاد کسب وکاری جدید و مشاغل، توسعه اقتصاد محلی و منطقهای، تولید ثروت فردی و اجتماعی میان موافقان و مخالفان به راه انداخته است ]1[. با توجه به رشد، اهمیت و تاثیر مراکز رشد دانشگاهی در توسعهی اقتصادی از طریق ایجاد ارتباط بین دانشگاه و صنعت، هدف اصلی پژوهش حاضر تدوین عوامل، ملاک ها و نشانگرهایی میباشد که در ارزشیابی کیفیت مراکز رشد دانشگاهی به کار گرفته شود. این پژوهش با استفاده از روش پیمایشی صورت گرفته و ابزار آن مصاحبه است. بدین ترتیب با 15 نفر از افراد خبره و کارشناس در زمینهی مراکز رشد دانشگاهی و ارزشیابی، مصاحبه صورت گرفت. همچنین مقالهها و پژوهشهایی که در تدوین شاخصهای ارزشیابی مراکز رشد تلاشهایی انجام داده بودند در جهت تکمیل این پژوهش مورد استفاده قرار گرفت. دادههای حاصل از مصاحبه با استفاده از روش کدگذاری باز، محوری و انتخابی، تجزیه و تحلیل شدهاند. یافتههای پژوهش در قالب 9 عامل طبقهبندی شده است. هر عامل شامل تعدادی ملاک میباشد که در مجموع 32 ملاک ایجاد شد و هرکدام از این ملاکها شامل تعدادی نشانگر میباشد که در مجموع 237 نشانگر استخراج شد. در این پژوهش سعی شد با توجه به پژوهش ها داخلی و خارجی انجام شده در زمینه ارزشیابی و تدوین معیارهای ارزشیابی، مجمو عه ای تدوین شود که از جامعیت بیشتری برخوردار باشد. واژه های کلیدی عوامل، ملاکها، نشانگرها، مراکز رشد دانشگاهی
|
1-مقدمه
یکی از ایده‌های نوینی که به ویژه در سه دهه اخیر و با افزایش روز افزون شکاف میان بخش‌های اقتصادی، مراکز علمی و موسسات تحقیقاتی شکل گرفته و به سرعت در حال گسترش است، ایده مرکز رشد و پارک علم و فنآوری به عنوان پدیدهای نوین در نظام تحقیقاتی جهان است. تولید دانش در کنار انتشار موفق و کاربرد موثر آن در تولید، به یک هدف جهانی تبدیل شده و بسیاری از کشورهای دنیا به دنبال روشهایی برای انتقال دانش و فنآوری حاصل از تحقیقات دانشگاهی از طریق کانالهای کارآفرینی هستند]2[.
دانشگاههای مطرح جهان نیز به آرامی ولی با قدرت و عزمی جدی در جهت شناسایی نیاز اساسی برای تغییر در جهت کارآفرین شدن در حال حرکت میباشند . این دانشگاهها برای رقابت با سایر دانشگاهها و نیز اقتصاد سایر کشورها رویکردهایی از قبیل متنوع کردن برنامههای دانشگاه، انعطاف پذیر شدن و نیز بازار محور شدن یا به عبارتی تغییر در جهت رفع نیازهای واقعی جامعه و صنعت را اتخاذ مینمایند. به عنوان مثال، دانشگاه ام آی تی، استنفورد، کمبریدج و… که از دانشگاه های مطرح جهان به شمار میآیند در بیانیۀ مأموریت و نیز به تبع آن در برنامههای عملیاتی خود به دنبال تحقق ایدۀ کارآفرینانه می باشند [3]. در حقیقت، امروزه مرزبندی جدیدی میان کشورهایی که به صورت گسترده و مناسب از دانش و فناوری های نوین استفاده میکنند و کشورهایی که از آن بیبهرهاند، در حال شکلگیری است. نقش مراکز حمایتی از بنگاههای کوچک و متوسط در توسعه دانش و فنآوری و نهادینه کردن کارآفرینی در جامعه، میتواند و باید یک نقش پیشتاز و تاثیرگذار باشد [4].
دانشگاههای کارآفرین به عنوان یک سازمان برای انجام وظایفشان بخشهایی را درون خود ایجاد کردهاند از جمله: مراکز کارآفرینی، مراکز رشد و غیره که در این میان وظایف مراکز رشد حمایت از فارغ التحصیلان و کارآفرینان جوان دانشگاهی است که با فناوریهای نوین آشنا بوده، قدرت خلاقیت داشته و اغلب بیکار میباشند]5[.
نتایج یکی از پژوهش های انجام شده نشان میدهد که مستاجران مراکز رشد که خدمات را بسیار مفید میدانند، جوان هستند، مطالعات خوبی دارند، تجربه حرفه ای دارند و تجربه خانوادگی دارند[6].
برنامه های مراکز رشد برای شرکت های که در که مراحل اولیهی توسعه هستند این امکان را ایجاد میکند که نرخ بقای شرکت افزایش یابد. مراکز رشد خدمات ارزش افزوده ای مانند آزمایشگاه و تجهیزات، مدیریت و پشتیبانی فنی، مشاوره حقوقی و شبکه را برای شرکتها فراهم میکنند[7].
مسئلهای که وجود دارد ناشناخته بودن مراکز رشد برای جمع کثیری از دانشجویان، اساتید ، صنعت و بازار است. یکی از دلایل آن میتواند مربوط به عملکرد مراکز رشد و بازخورد کمرنگ آن در جامعه باشد. بنابراین ارزیابی عملکرد مراکز رشد میتواند فرآیندی مناسب برای سرعت بخشیدن به رشد وتوسعه آن باشد]1[.
برخلاف رشد بیوقفه در تعداد مراکز رشد دانشگاهی یک چارچوب واحد در دسترس برای ارزیابی عملکرد وجود ندارد. یا حداقل اینکه ما به آن دست نیافتیم. با وجود يك و نيم دهه كوششهاي گفتماني، علمي و آكادميك براي ارزيابي دروني و بيروني آموزش عالي در ايران، هنوز ساختار ملي مناسب و مؤثري براي نهادمند شدن آن به وجود نيامده است]8[. به نظر میرسد چارچوبی جامع برای ارزیابی و سپس مقایسه‌ی عملکرد مراکز رشد میتواند ابزار مفیدی برای الگوبرداری داخلی و خارجی و بهبود روحیه‌ی رقابت پذیری مراکز رشد باشد]9[.
تلاشهای بسیاری برای ارزیابی عملکرد آنها در جهان توسط پژوهشگران، سازمانها و موسسات بزرگ انجام گرفتهاست. ]9[. اولین تحقیقات در زمینهی ارزیابی برنامههای مراکز رشد در اواخر سال 1980 توسط کامپبل و آلن1]10[؛ و آلن و وینبرگ2 (1988)]11[ با توجه به عواملی نظیر تعداد شغلهای ایجاد شده و نرخ شکست و موفقیت کسب وکارهای مراکز رشد انجام شده است. گاینر3(2001)]12[ کارهای انجام شده مربوط به بحث ارزیابی را در 4 زمینه به صورت زیر دسته بندی کردهاند:
1- تحقیقات مربوط به تدوین شاخصها به منظور ارزیابی برنامههای مراکز رشد؛ 2-کمی سازی اثر مراکزرشد بر روی شرکتها و اقتصاد محلی؛ 3-رتبه بندی برنامههای آتی مرکز رشد؛ 4-ارزیابی اثربخشی برنامه های مراکز رشد.
مدل میان(1997) برای اندازهگیری عملکرد مراکز رشد دانشگاهی شامل سه دسته متغیرمیشود: پیامدهای عملکرد، سیاستهای مدیریتی و اثربخشی آنها و خدمات و ارزش- افزوده آنها. سپس از یک رویکرد مقایسهای برای تحلیل ویژگیهای قابل مقایسه مراکز رشد فناوری دانشگاهی ایالت متحده استفاده میکند]13[. استفاده از کارت امتیازی متوازن را برای ارزیابی عملکرد مراکزرشد پیشنهاد کردند. آنها با استفاده ازنظرات خبرگان 21معیار را در چهار حوزه فرآیندهای داخلی، یادگیری و رشد، مشتری و مالی برای مراکزرشد استخراج کرده و برای رتبهبندی مراکز رشد، روش تاپسیس4 را پیشنهاد میکنند. سعید مهرآباد، رضایی و محمدیان(2008)]14[، یک مدل فازی برای ارزیابی عملکرد شرکت های مستقر در 15 مرکزرشد ایران طراحی کردند. معیارهای آنها به دو دسته قابلیتهای فزاینده و نتایج تقسیم میشوند. قابلیتهای فزاینده درحوزههای مدیریت منابع انسانی، سازمانی و اقتصادی و نتایج دررابطه با محیط داخلی، فرآیند علمی، مالی و عملکردکلیدی، با استفاده از34 شاخص مورد توافق خبرگان سنجیده میشود. آنها برای ارزیابی عملکرد شرکت ها از نظرات خبرگان استفاده کردند.
3-روش تحقیق:
تحقیق حاضر از لحاظ روش شناسی از نوع کیفی و به روش کدگذاری باز، محوری و انتخابی تحلیل شده است. از آن جاییکه پژوهش حاضر از نوع توصیفی می باشد، همچون بسیاری از مطالعات توصیفی از منابع ثانویه برای روشن شدن مباحث نظری تحقیق و از جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای به عنوان مفیدترین روش استفاده شده است. از این روش برای جمع آوری اطلاعات مورد نیاز پیشینه و ادبیات تحقیق استفاده گردیده است. اطلاعات به صورت کتاب ها، مقاالات و پایان نامه از اینتزنت و کتابخانه جمع آوری شده است.
برای جمع آوری داده های پژوهش از مصاحبه حضوری از نوع نیمه ساختاریافته استفاده شده است. با توجه به تخصص و تجربه کاری اشخاص سوالات مطرح شد. درادامه با توجه به پاسخ ها ،پرسش های تکمیلی انجام گرفت. در پایان هر مصاحبه نیز خواسته شد که چنانچه مطالب دیگری برای طرح دارند اضافه کنند.
نمونه ها به صورت نمونه گیری هدفمند وگلوله برفی انتخاب شده اند.
4-یافته های پژوهش:
یافته های پژوهش به شرح زیر میباشد:
تعداد کل مصاحبه شوندگان 15 نفر بوده که زمینه شغلی مرتبط با مراکز رشد دانشگاهی و ارزشیابی داشتهاند.
جدول 4-1:توزیع فراوانی به تفکیک جنسیت
ردیف | جنسیت | تعداد | درصد فراوانی |
1 | زن | 6 | 40% |
2 | مرد | 9 | 60% |
| جمع کل | 15 | 100% |
از نظر ترکیب جمعیتی بر اساس اطلاعات ارائه شده در جدول 4-1، 40%(معادل 6نفر زن) و60%(معادل 9 نفر) مرد، جمعیت مورد مطالعه را تشکیل دادند.
جدول4-2:توزیع فراوانی به تفکیک سمت سازمانی
ردیف | سمت سازمانی | تعداد | درصد فراوانی | محل کار | |
1 | اساتید دانشگاه | 1 | 7.6 % | دانشکده کارآفرینی دانشگاه تهران | |
2 | کارشناس ارزشیابی | 6 | 40 % | سازمان سنجش، وزارت علوم | |
3 | کارشناس مراکز رشد | 8 | 3 .53% | مراکز رشد دانشگاههای تهران (رئیس، معاون و کارشناس) | |
| جمع کل | 15 | 100% | - | |
در جدول 4-2 مصاحبه شوندگان را به تفکیک سمت سازمانی آوردهایم که 7.6 % از اساتید کارآفرینی، 40% از کارشناسان ارزشیابی و 3 .53% از کارشناسان مراکز رشد دانشگاهی میباشند.
4-3. پاسخ گویی به سوالات پژوهش
4-3-1. سوال اول: نشانگرهای هر ملاک کیفیت مراکز رشد دانشگاهی کدامند؟
سوالات زیر با توجه به تخصص مصاحبه شوندگان جهت استخراج نشانگرها به کار برده شد.
جدول4-3:نمونه‌ی پاسخ مصاحبه شوندگان به سوال
سوال | نمونه ای از پاسخ‌ها |
|---|---|
1-در ارزشیابی کیفیت مراکز رشد دانشگاهی چه معیارهایی باید مورد توجه قرار بگیرد؟ | -استخراج معیارها از اساسنامه - توجه به اهداف و رسالت در اساس نامه -توجه به آیین نامه‌ها -ساختار سازمانی -امکانات و تجهیرات -محتوای دوره‌های آموزشی -کسب دانش -مهارت کارآفرینی وکسب وکار -مهارت شناخت استعدادها -حمایت از طرح‌ها جهت تجاری سازی -کسب درآمد -حضور هیئت علمی -سبک، تناسب رشته تحصیلی، سایقه و تجربه کاری مرتبط مدیریت -فرآیند آموزش -فرآیندهای پشتیبانی، اداری و مالی -آثار پژوهشی -دستاوردهای مرکز -به کارگیری دستاوردها در حوزهصنعت |
2-مراکز رشد دانشگاهی چه وظایف و خدماتی دارند؟ | -سرمایه گذاری روی ایده‌های نو -مشاوره جهت کاهش ریسک -کمک به فروش محصولات وخدمات -دادن تسهیلات -خدمات کم هزینه و یارانه -خدمات اداری -جذب منابع تسهیل گری در گرفتن مجوزها -ایجاد هم افزایی -مشاوره بیمه، مالیات، حقوقی -فضای فیزیکی |
3-چه ضعف‌هایی در مراکز رشد دانشگاهی مشاهده میشود؟ | -مبهم بودن اهداف و رسالت -فقدان سرمایه گذار -فقدان فرهنگ کارآفرینی بین مدیران -عدم هماهنگی با بازار وصنعت -عدم تمایل صنعت برای سرمایه گذاری -کمبود فضا وامکانات -عدم همکاری نهادها طبق مصوبات -نبود وحدت رویه در مدیریت -عدم استقلا ل در تصمیم گیری وبودجه |
4-وجود چه مولفه‌هایی میتواند به بهبود کیفیت مراکز رشد کمک کند؟ | -طبقه بندی اهداف -استفاده از نرم افزارهای مدیریتی -حضور بیشتر هیئت علمی ودانشجویان مستعد در فرآیندهای کاری مراکز رشد شفافیت در سیاست‌ها ورویه‌ها -مستقل از ساختار دانشگاهی -استفاده از مدیران کارآفرین -ارزشیابی مستمر |
با توجه به پاسخ مصاحبه شوندگان مفا هیم کد گذاری شده و استخراج گردید. جهت تکمیل از منابع و مقاله‌های پژوهشی مرتبط استفاده شد. در مرحله بعد با توجه به مفاهیم 237 نشانگرها ایجاد شد. نشانگرهایی که مفاهیم نزدیک به هم داشتند، در جدول 4-4 نزدیک به هم آورده شده است.
جدول 4-4:نشانگرهای استخراج شده
1. میزان تناسب ماموریت، رسالت و اهداف با نیاز جامعه |
2. میزان تناسب ماموریت، رسالت و اهداف با نیاز مشتریان |
3. میزان تناسب ماموریت، رسالت و اهداف با ویژگیهای منطقه ای و جغرافیایی |
4. میزان تناسب ماموریت، رسالت و اهداف با تقویت روحیه‌ی کارآفرینی |
5. میزان شفافیت، صریح و مدون بودن اهداف مرکز |
6. میزان دردسترس وامکانپذیر بودن اهداف مرکز |
7. میزان انعطاف پذیری اهداف مرکز |
8. وجود اهداف طبقه بندی شده از نظر بعد زمانی(کوتاه مدت، میان مدت، بلندمدت) |
9. وجود اهداف ورسالت‌های تدوین شده درسه حوزه‌ی آموزشی، پژوهشی و عرضه خدما ت |
10. وجود شورای سیاست گذاری تدوین اهداف |
11. وجود آیین نامه و دستورالعمل‌ها جهت بررسی میزان تحقق اهداف مرکز |
12. وجود حقوق دان در هیئت مدیره |
13. وجود کارآفرینان حرفه ای درهیئت مدیره |
14. وجود سرمایه گذاران مخاطره جو در هیئت مدیره |
15. وجود بانکداران در هیئت مدیره |
16. وجود افراد آشنا با مفاهیم ریسک تجاری |
17. سابقه‌ی تحقیقات توسعه ای |
18. سابقه‌ی کار باساختار فنی و اقتصادی جامعه |
19. میزان آشنایی با کارکردبخش خصوصی |
20. میزان آشنایی با مبانی مراکزرشد |
21. میزان به کارگیری سبک‌های مدیریتی متناسب با اقتضائات مراکز رشد دانشگاهی |
22. میزان وجود وحدت رویه |
23. میزان استقلال در تصمیم گیری |
24. میزان استفاده از پیشنهادات و انتقادات افراد ذی نفع |
25. میزان به موقع بودن تصمیم گیری‌های غیراستراتژیک |
26. میزان تفویض اختیار در اجرای امور به کارشناسان مرکز |
27. میزان استمرارتشکیل جلسات همراه باصورت جلسه |
28. میزان حضورفعال رئیس و معاونین |
29. میزان رعایت وظایف مندرج دراساسنامه |
30. میزان اجرای آیین نامه‌ها و مصوبات |
31. نحوه انتخاب اعضا طبق اساسنامه |
32. میزان فعال بودن شورای مرکزی تعیین شده |
33. میزان عمل به برنامه راهبردی مرکز |
34. میزان دسترسی به اعضای و مدیران در مرکز |
35. میزان ارتباطات و تعاملات برون سازمانی |
36. میزان استفاده از سیستم اطلاعات مدیریت |
37. میزان استفاده از سیستم مدیریت برون سپاری |
38. میزان استفاده از سیستم کنترل پروژه |
39. میزان استفاده از سیستم پیشنهادات و انتقادات |
40. میزان استفاده از سیستم ارتباط بامشتری |
41. میزان استفاده از سیستم ارزیابی کارکنان ستادی |
42. میزان استفاده از سیستم ارزیابی واحدهای فنآور |
43. میزان استفاده از سیستم ارزیابی خدمات |
44. میزان مطلوبیت آموزش سازمانی و مدیریتی |
45. میزان مطلوبیت آموزش کسب وکاروبازاریابی |
46. میزان مطلوبیت آموزش اصول فقهی کسب وکار |
47. میزان مطلوبیت آموزش اصول رقابت پذیری سالم |
48. میزان مطلوبیت مشاوره حقوقی |
49. میزان مطلوبیت مشاوره مالی و حسابداری |
50. میزان مطلوبیت مشاوره بیمه و مالیاتی |
51. میزان مطلوبیت مشاوره فنی و تخصصی |
52. میزان به روز وکامل بودن اطلاعات موجود در وب سایت مرکز |
53. میزان دسترسی به منابع اطلاعاتی برای واحدها |
54. میزان دسترسی به سوابق(بایگانی) |
55. میزان وجود پایگاه داده‌ی مرکزی |
56. میزان دسترسی به اینترنت |
57. میزان ایجاد ساز وکار تسهیل کننده‌ی کسب مجوزها |
58. میزان استفاده از خدمات وتعرفه‌های سازمان‌های حامی دولتی و غیردولتی |
59. میزان تسهیل فرآیند تجاری سازی |
60. کمک به نیازسنجی دانشجویان دانشگاه در جهت رسیدن به ایده‌های جدید |
61. ایجاد فضای یادگیرنده برای دانشجویان دانشگاه |
62. ایجاد استارتاپ ویکند برای دانشجویان و اساتید |
63. میزان طبقه بتدی کیفیت خدمات متناسب با نیاز واحدهای فن آور |
64. توجه به قیمت خدمات ارائه شده متناسب با توان واحدهای فن آور |
65. میزان توجه به زمان و سرعت ارائه خدمات |
66. میزان به روز کردن خدمات متناسب با نیاز روز |
67. میزان توجه به کیفیت خدمات ارائه شده |
68. کمک به پروژه یابی |
69. انتشارات (خبرنامه، تبلیغات، چاپ کتاب و. . . ) |
70. کمک درایجاد ارتباط هم افزایانه واحدها |
71. حضور در نمایشگاه |
72. برگزاری همایش |
73. کیفیت شبکه‌های ارتباطی رایانه ای(اینترنت و. . . ) |
74. ایجاد شبکه ارتباطی با صنعت، بازار، موسسات مالی و مراکز تحقیق وتوسعه |
75. استفاده از جریان دانش موجود در دانشگاه |
76. کمک به تقویت مقاله‌های مربوط به کسب وکار و تجاریسازی |
77. ارتباط با رسانه‌های جمعی برای جذب سرمایه گذاران |
78. بستن تفاهم نامه جهت استفاده از امکانات سایر نهادها |
79. کمک به بین المللی کردن کسب وکار |
80. حفظ مالکیت فکری |
81. عقدقراردادهای انتقالی |
82. اعطای ضمانت‌های قراردادها |
83. وجود برنامه مدون برای توسعهی فعالیت‌های آموزش |
84. وجود برنامه مدون برای توانمند سازی پرسنل |
85. وجود برنامه مدون برای توسعهی فضای کالبدی و تجهیزات |
86. وجود برنامه رشد درآمد وافزایش بهرهوری |
87. وجود برنامه افزایش سهم بازار از طریق جذب واحدهای فن آور بیشتر |
88. وجود برنامه توسعهی فرهنگ کارآفرینی |
89. وجود آییننامه پذیرش واحدهای فن آور |
90. وجود آیین نامه استقرار واحدهای فن آور |
91. وجود آیین نامه خروج واحدهای فن آور |
92. وجود آیین نامه حمایت مالی |
93. وجود آیین نامه ارائه خدمات |
94. وجود آیین نامه ارزیابی خدمات |
95. وجود آیین نامه مالکیت فکری |
96. وجود آیین نامه واگذاری اراضی |
97. وجود آیین نامه تشکیلات |
98. وجود آیین نامه جذب نیروی انسانی |
99. وجود آیین نامه حاوی وظایف، مسئولیت‌ها و اختیارات اعضای مرکز |
100. آیین نامه مصرف انرژی |
101. وجود طراحی سازمانی |
102. وجود اساسنامه مصوب درهیات امنا |
103. وجود مصوبات لازم برای جذب واحدهای فن آور |
104. وجود مصوبات لازم برای تامین کادرستادی |
105. میزان توانایی درجذب منابع مالی ازسازمان موسس |
106. میزان توانایی جذب منابع مالی از صنعت و بازار |
107. میزان توانایی جذب منابع مالی استانی و ملی |
108. میزان توانایی جذب منابع مالی بین المللی و NGOها |
109. میزان نوآوری در جذب منابع مالی |
110. میزان انجام فعالیت‌هایی جهت خوداتکایی و درآمدزایی |
111. میزان افزایش درآمد از طریق بازار، خدمات و مشتریان جدید |
112. میزان افزایش فروش از طریق تعمیق روابط با مشتریان فعلی |
113. وجود سازوکار مدون و مستند در خصوص بودجه و هزینه‌های مرکز |
114. شفافیت درنحوه‌ی تخصیص اعتبارات مصوب و اعتبارات جذب شده |
115. وجوداعتبارمالی مشخص برای مرکز |
116. وجودریز منابع مالی |
117. وجود ریز هزینه‌های مرکز |
118. وجود برنامه ای مدون جهت ارزیابی مستمر ازنحوه هزینه شدن بودجه وارائه گزارش |
119. ارائه گزارش مالی موسسات به مرکز |
120. سرانه هزینه های آموزشی به تفکیک شرکت‌های مستقر-رشته‌های کاری |
121. نحوه توزیع اعتبارات بین واحدهای فن آور |
122. وجود جریان نقدی کافی |
123. رشد گردش مالی |
124. کفایت بودجه برای تامین امکانات و تجهیزات مورد نیاز مرکز |
125. ساده سازی فرآیند گردش مالی برای موسسا ت |
126. میزان تسهیلات و اعتبارات |
127. میزان تخفیف درتعرفه خدمات ویارانه |
128. مساحت مرکز |
129. کیفیت اراضی وجاده‌های آمد و شد |
130. فضای سبز |
131. مساحت فضای تخصیصی به واحدها |
132. گنجایش پذیرش واحدهای فن آور |
133. وجود آزمایشگاه |
134. وجود کارگاه |
135. وجود واحد تحقیق وتوسعه |
136. وجود اتاق ارائه و معرفی محصول |
137. وجود فضای نمایشگاهی برای نمایش محصولا به مراجعه کنندگان و افراد ذیربط |
138. وجود کتابخانه |
139. وجود انتشارات |
140. وجود تجهیزات حفاظتی وایمنی |
141. وجود واحدحمل و نقل و انجام مراسلات |
142. وجود امکانات رفاهی |
143. وجود خدمات آب، برق، تلفن، گاز و فکس |
144. وجود سیستم گرمایش و سرمایش |
145. میزان آموزش و تقویت، نگرش و روحیه‌ی کارآفرینی و نوآوری پرسنل |
146. میزان آشنایی پرسنل با فرآیند کار و الزامات شرکت‌های خصوصی |
147. وجود تعریف وظایف پرسنل |
148. وجود برنامه جانشین پروری |
149. میزان اعتماد سازی بین کارکنان |
150. میزان ایجا د بینش، علائق، اهداف و ارزش مشترک بین کارکنان |
151. میزان تامین نیرو طبق چارت سازمانی و مصوبات |
152. میزان استفاده از دانشجویان فارغ التحصیلان به عنوان پرسنل |
153. میزان تناسب سطح تحصیلات |
154. میزان تناسب تخصص با فعالیت |
155. نسبت نیروی انسانی به نوع فعالیت |
156. نسبت نیروی انسانی به واحدهای فن آور |
157. میزان حضور نیروی انسانی |
158. نوع حضور نیروی انسانی |
159. میزان تبادل تجربه ودانش بین کارکنان هم سطح |
160. میزان تبادل تجربه و دانش بین کارکنا ن با رده‌های پایین دست و بالادست |
161. میزان تبادل تجربه و دانش کارکنان با دیگرمراکز، صنایع و دانشگاهها |
162. میزان استقلال در تصمیم گیری |
163. میزان استقلال در ارتباط باهمکاران |
164. میزان استقلال در ارتباط با مدیران |
165. میزان استقلال در ارتباط با دیگر مراکز رشد |
166. میزان تناسب اهداف پروژه‌های کسب وکار با اهداف مراکز رشد |
167. وجود فلوچارت |
168. میزان مرتبط بودن رشته‌ی کاری واحدفنآور با نیازهای جامعه |
169. تعداد همکاران تمام وقت شاغل در واحدهای فن آور |
170. میزان تحصیلات شاغلین واحدهای فن آور |
171. میزان حضور درمرکز |
172. میزان رعایت ضوابط مرکز |
173. نحوه‌ی تعامل با مرکز(پاسخگویی به نامه‌ها وتعامل با ناظرو. . . ) |
174. ارائه گزارشات و مستندات |
175. ثبت شرکت(تکمیل تیم کاری مرتبط با ایده محوری) |
176. ثبت اختراع |
177. وجود طرح تجاری |
178. تهیه و تولید نمونه |
179. وجود شناسنامه فنی محصول |
180. میزان رعایت استانداردهای محصول |
181. وجود تاییدیه و مجوزهای لازم برای تولید |
182. ميزان نوآوري فعاليت |
183. میزان تناسب نيازهاي شرکت با امکانات و منابع مرکز |
184. وجود سابقه علمي و تحقيقاتي مرتبط با فعاليت در تيم کاري |
185. وجود تجارب کاري مرتبط با فعاليت و تجارب مديريتي و کارآفريني در تيم |
186. میزان رشد و گسترش فعاليت |
187. وجود مزيت رقابتي محصول / خدمات |
188. وجود استراتژي و اهداف مناسب |
189. وجود برنامه اقتصادي متکي بر بازار |
190. میزان مرتبط بودن برنامه‌ها با اهداف و استراتژي‌ها |
191. وجود زمینهی کاری مکمل بین واحدهای فن آور |
192. وجود ارتباط موثرواحدهای فن آور بامراکز دانشگاهی-پژوهشی و به طورکلی مراکز دانشی |
193. وجود ارتباط موثر واحدهای فن آور با مراکزصنعتی، تجاری، کشاورزی، خدماتی و به طور کلی بازار |
194. وجود ارتباط موثر با سازمانها و دستگاههای اجرایی |
195. وجود ارتباطات موثربین المللی |
196. وجود ارتباط هم افزایانه بین واحدهای فن آور |
197. تعداد واحدهای فن آور موفق خارج شده |
198. تعدادواحدهای فنآوری که توانسته‌اند وارد بورس شوند |
199. تعدادشرکت‌های اسپین آف به وجودآمده از واحدهای فن آور |
200. میزان درآمدریالی واحدهای فن آور درسال ارزیابی شده |
201. میزان ارز واردشده توسط واحدهایفنآور درسال ارزیابی |
202. میزان اشتغال زایی پایدارتوسط واحدهای فن آور |
203. میزان انتقال فناوری صورت گرفته‌ی واحدهای فن آور مستقر در مرکز در سال مورد ارزیابی |
204. میزان فروش محصولات واحدهای فن آور |
205. میزان صادرات واحدهای فن آور |
206. تعداد قراردادهای منعقده معتبر |
207. میزان حضور واحدهای فن آور در جشنواره‌ها |
208. مجوزها و استانداردهای کسبشده توسط واحدهای فنآور |
209. شرکت درنمایشگاه(کسب مقام و افتخار) |
210. شرکت در دوره‌های آموزشی |
211. تهیه‌ی بروشور به زبانهای زنده دنیا |
212. پیش بینی چرخه‌ی حیات محصول |
213. وجود برنامه برای توسعهی محصول |
214. ارائه مستندات مالی |
215. رشد گردش مالی |
216. میزان سرعت تولیدات فکری |
217. میزان ثروت آفرینی برای دانشگاه |
218. میزان تربیت نسل جدیدی از صنعت گران با اخلاق و متعهد به کیفیت وتوسعه‌ی فرهنگ کارآفرینی |
219. میزان فعالیت‌های تحقیق وتوسعه |
220. میزان کمک به تحقق ماموریت دانشگاه |
221. میزان کمک به رشد و حرفه‌های موجود |
222. میزان کمک به توسعهی اقتصاد محلی |
223. میزان تولید ایده |
224. وجودارزشیابی ایده |
225. میزان توسعهی ایده |
226. وجود تحلیل تجاری کالا |
227. وجود بازارستجی |
228. میزان توجه به جنبه‌های فنی و اجرایی |
229. میزان پیشبینی نیازهای آتی مرتبط با محصول |
230. میزان فعال بودن ارکان مرکز رشد |
231. داشتن فرآیند انتخاب خدمات کاربردی تر |
232. میزان به موقع بودن ارائه خدمات |
233. زمان فرآیند استقرار واحدهای فنآور |
234. میزان دریافت بازخورد از واحدهای فنآور |
235. میزان دریافت بازخورد از اساتید و دانشجویان |
236. میزان دریافت بازخورد از کارمندان ستاد |
237. میزان دریافت بازخورد از جامعه |
4 -3-2. سوال دوم: ملاک‌های هر عامل کیفیت مراکز رشد دانشگاهی کدامند؟
برای پاسخ به سوال دوم پژوهش، نشانگرهایی که مفاهیم نزدیک به هم داشتن مقوله بندی شد. به این ترتیب طبق جدول 4-5 ملاکها شکل گرفت.
جدول4-5: استخراج ملاکها از طبقه بندی نشانگرها
ملاک(مقوله) | نشانگرها | |
|---|---|---|
1. تناسب رسالت و اهداف با نیازها | 1. میزان تناسب ماموریت، رسالت و اهداف با نیاز جامعه | |
2. میزان تناسب ماموریت، رسالت و اهداف با نیاز مشتریان | ||
3. میزان تناسب ماموریت، رسالت و اهداف با ویژگیهای منطقهای و جغرافیایی | ||
4. میزان تناسب ماموریت، رسالت و اهداف با تقویت روحیه‌ی کارآفرینی | ||
2. توجه به ویژگیهای فنی در تدوین اهداف | 5. میزان شفافیت، صریح و مدون بودن اهداف مرکز | |
6. میزان دردسترس و امکان پذیر بودن اهداف مرکز | ||
7. میزان انعطاف پذیری اهداف مرکز | ||
8. وجود اهداف طبقه بندیشده از نظر بعد زمانی(کوتاه‌مدت، میان‌مدت، بلندمدت) | ||
9. وجود اهداف و رسالت‌های تدوینشده در سه حوزه‌ی آموزشی، پژوهشی وعرضه خدمات | ||
| ||
3. ساز وکار تدوین و تحقق اهداف | 10. وجود شورای سیاست گذاری تدوین اهداف | |
11. وجود آیین نامه و دستورالعمل‌ها جهت بررسی میزان تحقق اهداف مرکز
| ||
4. ترکیب اعضاء | 12. وجود حقوق دان در هیئت مدیره | |
13. وجود کارآفرینان حرفهای درهیئت مدیره | ||
14. وجود سرمایهگذاران مخاطرهجو در هیئت مدیره | ||
15. وجود بانکداران در هیئت مدیره | ||
16. وجود افراد آشنا با مفاهیم ریسک تجاری | ||
5. برخورداری از دانش و تجربه شغلی مرتبط | 17. سابقه‌ی تحقیقات توسعهای 18. سابقه‌ی کار با ساختار فنی و اقتصادی جامعه 19. میزان آشنایی با کارکرد بخش خصوصی 20. میزان آشنایی با مبانی مراکز رشد | |
| 21. میزان به کارگیری سبک‌های مدیریتی متناسب با اقتضائات مراکز رشد دانشگاهی | |
| 22. میزان وجود وحدت رویه | |
| 23. میزان استقلال در تصمیم گیری | |
| 24. میزان استفاده از پیشنهادات و انتقادات افراد ذی نفع | |
| 25. میزان به موقع بودن تصمیم گیری‌های غیراستراتژیک | |
| 26. میزان تفویض اختیار در اجرای امور به کارشناسان مرکز | |
6. ویژگیهای مدیریت | 27. میزان استمرار تشکیل جلسات همراه با صورت جلسه | |
| 28. میزان حضور فعال رئیس و معاونین | |
| 29. میزان رعایت وظایف مندرج در اساسنامه | |
| 30. میزان اجرای آیین نامه‌ها و مصوبات | |
| 31. نحوه انتخاب اعضا طبق اساسنامه | |
| 32. میزان فعال بودن شورای مرکزی تعیین شده | |
| 33. میزان عمل به برنامه راهبردی مرکز | |
| 34. میزان دسترسی به اعضای و مدیران در مرکز | |
| 35. میزان ارتباطات و تعاملات برون سازمانی | |
| 36. میزان استفاده از سیستم اطلاعات مدیریت 37. میزان استفاده از سیستم مدیریت برون سپاری 38. میزان استفاده از سیستم کنترل پروژه 39. میزان استفاده ازسیستم پیشنهادات و انتقادات 40. میزان استفاده از سیستم ارتباط بامشتری 41. میزان استفاده از سیستم ارزیابی کارکنان ستادی 42. میزان استفاده از سیستم ارزیابی واحدهای فنآور 43. میزان استفاده از سیستم ارزیابی خدمات
| |
| ||
| ||
7. بهره گیری از نرم افزارهای | ||
مدیریتی | 44. میزان مطلوبیت آموزش سازمانی و مدیریتی 45. میزان مطلوبیت آموزش کسب و کارو بازاریابی 46. میزان مطلوبیت آموزش اصول فقهی کسب وکار 47. میزان مطلوبیت آموزش اصول رقابت پذیری سال | |
9. ارائه‌ی خدمات مشاوره | 48. میزان مطلوبیت مشاوره حقوقی 49. میزان مطلوبیت مشاوره مالی و حسابداری 50. میزان مطلوبیت مشاوره بیمه و مالیاتی 51. میزان مطلوبیت مشاوره فنی و تخصصی | |
10. خدمات فن آوری اطلاعات | 52. میزان به روز وکامل بودن اطلاعات موجود در وب سایت مرکز 53. میزان دسترسی به منابع اطلاعاتی برای واحدها 54. میزان دسترسی به سوابق (بایگانی) 55. میزان وجود پایگاه داده‌ی مرکزی 56. میزان دسترسی به اینترنت | |
| 57. 57. میزان ایجاد ساز و کار تسهیل کننده‌ی کسب مجوزها | |
| 58. میزان استفاده از خدمات و تعرفه‌های سازمان‌های حامی دولتی و غیردولتی | |
11. خدمات تسهیل کننده | 59. میزان تسهیل فرآیند تجاری سازی | |
| 60. کمک به نیاز سنجی دانشجویان دانشگاه در جهت رسیدن به ایده‌های جدید | |
| 61. ایجاد فضای یادگیرنده برای دانشجویان دانشگاه | |
| 62. ایجاد استارتاپ ویکند برای دانشجویان و اساتید | |
| 63. میزان طبقه بتدی کیفیت خدمات متناسب با نیاز واحدهای فنآور | |
| 64. توجه به قیمت خدمات ارائه شده متناسب با توان واحدهای فنآور | |
| 65. میزان توجه به زمان و سرعت ارائه خدمات | |
| 66. میزان به روز کردن خدمات متناسب با نیاز روز | |
| 67. میزان توجه به کیفیت خدمات ارائه شده | |
12. خدمات ارتباطی
| 68. کمک به پروژهیابی 69. انتشارات (خبرنامه، تبلیغات، چاپ کتاب و. . . ) 70. کمک در ایجاد ارتباط هم افزایانه واحدها 71. حضور در نمایشگاه 72. برگزاری همایش 73. کیفیت شبکه‌های ارتباطی رایانه- ای(اینترنت و. . . ) 74. ایجاد شبکه ارتباطی با صنعت، بازار، موسسات مالی ومراکز تحقیق وتوسعه 75. استفاده از جریان دانش موجود در دانشگاه 76. کمک به تقویت مقاله‌های مربوط به کسب و کار و تجاری سازی 77. ارتباط با رسانه‌های جمعی برای جذب سرمایه گذاران 78. بستن تفاهم نامه جهت استفاده از امکانات سایر نهادها 79. کمک به بین المللی کردن کسب و کار | |
| 80. حفظ مالکیت فکری | |
13. خدمات حقوقی | 81. عقدقراردادهای انتقالی | |
| 82. اعطای ضمانت‌های قراردادها | |
| 83. وجود برنامه مدون برای توسعهی فعالیت‌های آموزش | |
| 84. وجود برنامه مدون برای توانمند سازی پرسنل | |
14. برنامههای توسعه | 85. وجود برنامه مدون برای توسعهی فضای کالبدی و تجهیزات | |
| 86. وجود برنامه رشد درآمد و افزایش بهره وری | |
| 87. وجود برنامه افزایش سهم بازار از طریق جذب واحدهای فن آور بیشتر | |
| 88. وجود برنامه توسعهی فرهنگ کارآفرینی | |
| 89. وجودآیین نامه پذیرش | |
| 90. وجودآیین نامه استقرار | |
| 91. وجودآیین نامه خروج | |
15. آیین نامه‌ها | 92. وجودآیین نامه حمایت مالی | |
| 93. وجودآیین نامه ارائه خدمات | |
| 94. وجودآیین نامه ارزیابی خدمات | |
| 95. وجودآیین نامه مالکیت فکری | |
| 96. وجود آیین نامه واگذاری اراضی | |
| 97. وجود آیین نامه تشکیلات | |
| 98. وجودآیین نامه جذب نیروی انسانی | |
| 99. وجودآیین نامه حاوی وظایف، مسئولیت‌ها واختیارات اعضای مرکز | |
| 100. آیین نامه مصرف انرژی | |
16. مصوبات | 101. وجود طراحی سازمانی | |
| 102. وجود تصویب اساسنامه درهیات امنا | |
| 103. وجود مصوبات لازم برای جذب واحدهای فن آور | |
| 104. وجود مصوبات لازم برای تامین کادرستادی | |
| 105. میزان توانایی درجذب منابع مالی ازسازمان موسس | |
17. جذب منابع مالی | 106. میزان توانایی جذب منابع مالی از صنعت وبازار | |
| 107. میزان توانایی جذب منابع مالی استانی وملی | |
| 108. میزان توانایی جذب منابع مالی بین المللی و NGOها | |
| 109. میزان نوآوری در جذب منابع مالی | |
| 110. میزان انجام فعالیت‌هایی جهت خوداتکایی ودرآمدزایی | |
| 111. میزان افزایش درآمد از طریق بازار، خدمات ومشتریان جدید | |
| 112. میزان افزایش فروش از طریق تعمیق روابط با مشتریان فعلی | |
| 113. وجودساز وکار مدون و مستند درخصوص بودجه و هزینه‌های مرکز | |
| 114. شفافیت درنحوه‌ی تخصیص اعتبارات مصوب و اعتبارات جذب شده | |
18.مستندات وگزارش‌های | 115. وجود اعتبار مالی مشخص برای مرکز 116. وجودریز منابع مالی 117. وجود ریز هزینه‌های مرکز 118. وجود برنامهای مدون جهت ارزیابی مستمر ازنحوه هزینه شدن بودجه وارائه گزارش 119. ارائه گزارش مالی موسسات به مرکز 120. سرانه هزینه های آموزشی به تفکیک شرکت‌های مستقر-رشته‌های کاری 121. نحوه توزیع اعتبارات بین واحدهای فن آور | |
مالی | ||
| ||
| ||
| ||
| ||
| ||
| 122. وجود جریان نقدی کافی | |
19. عملیات مالی | 123. رشد گردش مالی | |
| 124. کفایت بودجه برای تامین امکانات وتجهیزات موردنیاز مرکز | |
| 125. ساده سازی فرآیند گردش مالی برای موسسا ت | |
| 126. میزان تسهیلات واعتبارات | |
| 127. میزان تخفیف درتعرفه خدمات و یارانه | |
| 128. مساحت مرکز | |
20. فضای کالبدی | 129. کیفیت اراضی وجاده‌های آمد و شد | |
| 130. فضای سبز | |
| 131. مساحت فضای تخصیصی به واحدها | |
| 132. گنجایش پذیرش واحدهای فن آور | |
| 133. وجود آزمایشگاه 134. وجود کارگاه 135. وجود واحد تحقیق وتوسعه 136. وجود اتاق ارائه ومعرفی محصول 137. وجود فضای نمایشگاهی برای نمایش محصولا به مراجعه کنندگان و افراد ذیربط 138. وجود کتابخانه 139. وجود انتشارات 140. وجود تجهیزات حفاظتی و ایمنی 141. وجود واحد حمل و نقل وانجام مراسلات 142. وجود امکانات رفاهی 143. وجود خدمات آب، برق، تلفن، گاز و فکس 144. وجود سیستم گرمایش وسرمایش | |
| ||
21. امکانات و تجهیزات | ||
| ||
| ||
| ||
| ||
| ||
| ||
| ||
| ||
| ||
| 145. میزان آموزش وتقویت، نگرش و روحیه‌ی کارآفرینی و نوآوری پرسنل | |
| 146. میزان آشنایی پرسنل با فرآیند کار و الزامات شرکت‌های خصوصی | |
| 147. وجود تعریف وظایف پرسنل | |
22. توانمند سازی پرسنل | 148. وجود برنامه جانشین پروری | |
| 149. میزان اعتماد سازی بین کارکنان | |
| 150. میزان ایجا د بینش، علائق، اهداف و ارزش مشترک بین کارکنان | |
| 151. میزان تامین نیرو طبق چارت سازمانی ومصوبات | |
23. ترکیب نیروی انسانی | 152. میزان استفاده از دانشجویان فارغ التحصیلان به عنوان پرسنل | |
| 153. میزان تناسب سطح تحصیلات | |
| 154. میزان تناسب تخصص با فعالیت | |
| 155. نسبت نیروی انسانی به نوع فعالیت | |
| 156. نسبت نیروی انسانی به واحدهای فن آور | |
24. حضور نیروی انسانی | 157. میزان حضور نیروی انسانی | |
| 158. نوع حضور نیروی انسانی | |
| 159. میزان تبادل تجربه ودانش بین کارکنان هم سطح | |
25. تبادل تجربه ودانش | 160. میزان تبادل تجربه ودانش بین کارکنا ن با رده‌های پایین دست وبالادست | |
| 161. میزان تبادل تجربه ودانش کارکنان بادیگرمراکز، صنایع ودانشگاهها | |
| 162. میزان استقلال درتصمیم گیری | |
26. اختیارات | 163. میزان استقلال درارتباط باهمکاران | |
| 164. میزان استقلال درارتباط با مدیران | |
| 165. میزان استقلال درارتباط بادیگر مراکز رشد | |
| 166. میزان تناسب اهداف پروژه‌های کسب وکار با اهداف مراکز رشد 167. وجود فلوچارت 168. میزان مرتبط بودن رشته‌ی کاری واحدفن آور با نیازهای جامعه 169. تعداد همکاران تمام وقت شاغل در واحدهای فن آور 170. میزان تحصیلات شاغلین واحدهای فن آور | |
| ||
| ||
| ||
| ||
27. سازماندهی داخلی واحدهای فنآور | 171. میزان حضور درمرکز | |
| 172. میزان رعایت ضوابط مرکز | |
| 173. نحوه‌ی تعامل با مرکز(پاسخگویی به نامه‌ها وتعامل با ناظرو. . . ) | |
| 174. ارائه گزارشات و مستندات | |
| 175. ثبت شرکت(تکمیل تیم کاری مرتبط با ایده محوری) | |
| 176. ثبت اختراع | |
| 177. وجود طرح تجاری | |
| 178. تهیه و تولید نمومنه | |
| 179. وجود شناسنامه فنی محصول | |
| 180. میزان رعایت استاندارد- های محصول 181. وجود تاییدیه و مجوزهای لازم برای تولید 182. ميزان نوآوري فعاليت 183. میزان تناسب نيازهاي شرکت با امکانات و منابع مرکز 184. وجود سابقه علمي و تحقيقاتي مرتبط با فعاليت در تيم کاري 185. وجود تجارب کاري مرتبط با فعاليت و تجارب مديريتي و کارآفريني در تيم 186. میزان رشد و گسترش فعاليت 187. وجود مزيت رقابتي محصول / خدمات 188. وجود استراتژي و اهداف مناسب 189. وجود برنامه اقتصادي متکي بر بازار 190. میزان مرتبط بودن برنامه‌ها با اهداف و استراتژي‌ها | |
| ||
| ||
| ||
| ||
| ||
| ||
| ||
| ||
| ||
| ||
| 191. وجود زمینهی کاری مکمل بین واحدهای فن آور | |
| 192. وجود ارتباط موثر واحدهای فن آور با مراکز دانشگاهی-پژوهشی و به طورکلی مراکز دانشی | |
| 193. وجود ارتباط موثر واحدهای فن آور با مراکزصنعتی، تجاری، کشاورزی، خدماتی وبه طور کلی بازار | |
28. ارتباطات واحدهای فن آور | 194. وجود ارتباط موثر با سازمانها و دستگاههای اجرایی | |
| 195. وجود ارتباطات موثر بین -المللی | |
| 196. وجودارتباط هم افزایی بین واحدهای فن آور | |
29. خروجی واحدهای فن آور | 197. تعداد واحدهای فنآور موفق خارج شده | |
198. تعداد واحدهای فنآوری که توانسته‌اند وارد بورس (IPO) شوند | ||
199. تعدادشرکت‌های اسپینآف به وجودآمده از واحدهای فنآور | ||
| 200. میزان درآمد ریالی واحدهای فنآور در سال ارزیابی شده | |
| 201. میزان ارز وارد شده توسط واحدهای فن آور درسال ارزیابی | |
| 202. میزان اشتغال زایی پایدارتوسط واحدهای فن آور | |
| 203. میزان انتقال فناوری صورت گرفته‌ی واحدهای فن آور مستقر در مرکز در سال مورد ارزیابی | |
| 204. میزان فروش محصولات واحدهای فن آور | |
| 205. میران صادرات واحدهای فن آور | |
| 206. تعداد قراردادهای منعقده معتبر | |
| 207. میزان حضور واحدهای فن آور در جشنواره‌ها | |
| 208. مجوزها و استانداردهای کسب شده توسط واحدهای فنآور | |
30. فعالیت‌های تکمیلی | 209. شرکت درنمایشگاه(کسب مقام وافتخار) | |
واحدهای فن آور | 210. شرکت در دوره‌های آموزشی | |
| 211. تهیه‌ی بروشور به زبانهای زنده دنیا | |
| 212. پیشبینی چرخه‌ی حیات محصول | |
| 213. وجود برنامه برای توسعهی محصول | |
| 214. ارائه مستندات مالی | |
| 215. رشد گردش مالی | |
| 216. میزان سرعت تولیدات فکری | |
| 217. میزان ثروت آفرینی برای دانشگاه | |
| 218. میزان تربیت نسل جدیدی از صنعت گران با اخلاق و متعهد به کیفیت و توسعهی فرهنگ کارآفرینی | |
| 219. میزان فعالیت‌های تحقیق و توسعه | |
| 220. میزان کمک به تحقق ماموریت دانشگاه | |
| 221. میزان کمک به رشد و حرفه‌های موجود | |
| 222. میزان کمک به توسعهی اقتصاد محلی | |
| 223. میزان تولید ایده 224. وجود ارزشیابی ایده 225. میزان توسعهی ایده 226. وجود تحلیل تجاری کالا 227. وجود بازارستجی 228. میزان توجه به جنبه‌های فنی و اجرایی 229. میزان پیش بینی نیازهای آتی مرتبط با محصول | |
| ||
31. رعایت فرآیند تجاری سازی | ||
| ||
| ||
| ||
|
| |
| 230. میزان فعال بودن ارکان مرکزرشد | |
| 231. داشتن فرآیند انتخاب خدمات کاربردی تر | |
| 232. میزان به موقع بودن ارائه خدمات | |
| 233. زمان فرآیند استقرار واحدهای فن آور | |
32. فرآیندها و روشها | 234. میزان دریافت بازخورد از واحدهای فن آور | |
| 235. میزان دریافت بازخورد از اساتید ودانشجویان | |
| 236. میزان دریافت بازخورد از کارمندان ستاد | |
| 237. میزان دریافت بازخورد از جامعه | |
طبق جدول 4-5، 32 مقوله از طبقه بندی نشانگرها ایجاد شد. عناوینی به این مقوله‌ها اطلاق گردید و ملاکها تشکیل شدند.
4-3-3. سوال سوم: عوامل کیفیت مراکز رشد دانشگاهی کدامند؟
برای ایجاد عوامل به طبقه بندی ملاکها پرداختیم و نتیجه‌ی آن 9 عامل بود که به شرح آن در جدول 4-6 خواهیم پرداخت.
جدول4-6: طبقه بندی ملاکها وایجاد عوامل
ملاکها | عامل |
|---|---|
- تناسب رسالت واهداف با نیازها - توجه به ویژگیهای فنی در تدوین اهداف - ساز و کار تدوین و تحقق اهداف | رسالت و اهداف |
- ترکیب اعضاء - برخورداری از دانش و تجربه شغلی مرتبط - ویژگیهای مدیریت - بهره گیری از نرم افزارهای مدیریتی | مدیریت |
- ارائه‌ی خدمات آموزشی و تخصصی - ارائه‌ی خدمات مشاوره | آموزش و مشاوره |
- خدمات فن آوری اطلاعات - خدمات تسهیل کننده - خدمات ارتباطی - خدمات حقوقی - برنامههای توسعه - آیین نامه‌ها - مصوبات | -خدمات، برنامه‌ها و آیین نامه‌ها |
- جذب منابع مالی - مستندات و گزارش‌های مالی - عملیات مالی | نظام مالی |
- فضای کالبدی - امکانات و تجهیزات | فضای کالبدی و تجهیزات |
- توانمندسازی نیروی انسانی - ترکیب نیروی انسانی - حضور نیروی انسانی - تبادل دانش و تجربه - اختیارات | نیروی انسانی |
- سازماندهی داخلی - ارتباطات - خروجی واحدهای فن آور - فعالیت‌های تکمیلی - رعایت فرآیند تجاری سازی | واحدهای فن آور رشد |
فرآیندها و روشها | فرآیندها و روشها |
طبق جدول 4-6، 9 عامل به شرح تعیین گردید:
رسالت واهداف : رسالت و اهداف در هر سازمانی از اهمیت بالایی برخوردار میباشد چرا که شامل فلسفه‌ی وجودی و تعیین کننده‌ی مسیر حرکت سازمان است و سایر ارکان سازمان بسیار تحت تاثیر آن خواهد بود. در مصاحبه‌هایی که صورت گرفت 5 نفر از افراد به مفاهیم مرتبط با این عامل اشاره کرده بودند که بیشتر زمینهی تخصصی و کاری مدیریتی داشتند. و اینکه عدمتوجه به یک عامل نمی تواند دلیلی بر کم اهمیت بودن آن باشد.
هیات امنا ومدیریت: ویژگیهای مدیران به عنوان تصمیم گیرندگان هر سازمان مورد توجه 8 نفر از مصاحبه شوندگان بود و دلیل عدم پرداختن توسط هر 15 نفر به این عامل میتواند وابستگی شدید این عامل به ساز و کارهای دانشگاه موسس باشد. بنابراین از نظر مصاحبه شوندگان مراکز رشد دانشگاهی، تغییر سبک و مفاهیم مربوط به آن بسیار سخت وپیچیده میباشد.
آموزش ومشاوره: مفاهیم مرتبط با این عامل مورد توجه هر 15 نفر مصاحبه شونده بود و علت آن میتواند ناشی از نیاز واحدهای فنآور به آن باشد و اینکه تبدیل به بخشی از خدمات ثابت مراکز رشد دانشگاهی شده است.
خدمات، برنامه‌ها وآیین نامه‌ها: که در تمامی مصاحبه‌ها خدمات تسهیل گر، ارتباطی و حقوقی بسیار مورد تاکید بود.
نظام مالی: یکی از دغدغه‌ها و مشکلات اصلی مراکز رشد دانشگاهی مفاهیم مرتبط با نظام مالی بود. به خصوص مقوله‌ی جذب سرمایهگذار بسیار با اهمیت تلقی می‌شد. فضای کالبدی وتجهیزات: فضای کالبدی و تجهیزات جزء خدمات پایه و اولیه به حساب می‌آمد که مبنای ایجاد مراکز رشد دانشگاهی بود.
نیروی انسانی: نیروی انسانی و مفاهیم آن جزدر 2 مورد از مصاحبه‌ها در بقیه مورد توجه بود.
واحدهای فن آور: واحدهای فنآور به عنوان هسته‌ی مرکزی مورد توجه میباشد که تمام عوامل دیگر در راستای رشد آنها به کار بسته میشود.
فرآیندها وروش‌ها: این عامل نیز در 3 مصاحبه مورد تاکید بود، و به عنوان عامل تاثیرگذار در کیفیت در طبقه بندی عوامل مورد توجه قرار گرفت.
5-بحث ونتیجه گیری
در این پژوهش عوامل در 9 دسته تدوین شده اند که تمام ابعاد تشکیل دهنده یک مرکز رشد را که شامل، اهداف، مدیریت، آموزش، برنامه ها، نظام مالی، تجهیزات، نیروی انسانی، واحدهای مستاجر و روشها می باشد را پوشش میدهد. در تحقیقات خارجی انجام شده برای ارزیابی عملکرد مراکز رشد عواملی از جمله، تعداد مشاغل ایجاد شده، نرخ شکست و بازدهی، پیامدها، سیاست های مدیریتی، خدمات، ارزش افزوده و... بررسی شده اند و دربرخی موارد تحقیقات در زمینه تدوین شاخص های ارزیابی برنامه های مراکز رشد می باشد. در پژوهشهای داخلی نیز تلاش هایی در زمینه تدوین معیارهای ارزیابی عملکرد انجام شده که شامل ارزیابی فرآیندها، رشد، مالی، قابلیت های فزاینده، و نتایج و... می باشد. در این پژوهش سعی شده مجموعه ی تدوین شود که نسبت به پژوهش های صور ت گرفته تا کنون از جامعیت بیشتری برخوردار باشد.
از مهمترین علل ناکارآمدی سازمانها و نهادها عدم توجه به ارزشیابی و فرار از آن می باشد. موانعی مانند نبود فرهنگ ارزشیابی، ترس از بازخواست شدن و یاد نبود ساز وکار ارزشیابی در این امر موثر می باشدکه با تدوین شاخص ها براساس مدل ها ی مختلف کیفیت و ارزشیابی و از بین بردن موانع فرهنگی ، به نتایج چشگیری در موفقیت سازمان ها خواهیم رسید.
محدودیت‌های تحقیق
- عدم دسترسی به خبرگان جهت مصاحبه و زمان بر بودن آن،
- عدم آشنایی کارکنان مراکز رشد با شاخصهای ارزشیابی،
- عدم دسترسی به اطلاعات مراکز رشد دانشگاهی و محرمانه تلقی شدن آن.
- محدود بودن منابع و پژوهشهای فارسی
5-5. پیشنهاد برای پژوهشهای آتی
- کاربست یک روش شناسی کیفی یا استفاده از فنون مختلف نظیر فن دلفی برای اعتباریابی نشانگرها، ملاکها و عوامل شناسایی شده،
- ارزیابی کیفیت یک مرکز یا چند مرکز رشد دانشگاهی با استفاده از نشانگرها، ملاکها و عوامل شناسایی شده.
- استفاده از نتایج حاصل در جهت خودارزیابی مراکز رشد دانشگاهی،
- استفاده از نتایج خودارزیابی در جهت ارزیابی بیرونی و اعتبار سنجی مراکز رشد دانشگاهی.
6-منابع:
1. Eshun, J. P. Where do business incubators come from, Doctoral dissertation, Columbia University, 2004.
2. Chieh Chang, Y., Hua, M., Chen, M.H. and Yang, P, “Factors Influencing Academic Entrepreneurship: The Case of Taiwan. Innovation and Technology Program”, Taiwan: Department of Business Administration, Yuan-ZE University & Institute of International Business Studies, National Chi Nan University, available from: www. rnd.ncnu. edu.tw, 2005.
3. رادمنش، سید علیرضا، طباطبائیان، سیدحبیب الله و فراهانی بورقانی، سهیلا، دانشگاه کارآفرین و ضرورت توجه به آن در الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت، پنجمین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، 1395 .
4. پور تیموری فرد تبریزی و جمشیدی، لاله، بررسی عملکرد نوآورانه شرکت های دانش بنیان مستقر در مرکز رشد علم و فن آوری دانشگاه سمنان، نشریه صنعت و دانشگاه، شمارهی 23و 24، ص37-51، بهمن 1393.
5. فرجی، علیرضا، الگویی برای مراکز رشد دانشگاهی، مجله رویش، شماره5، ص 5-10، 13
6. Albot-Morant,Gema, Oghazi, pejvak, How useful are incubators for new entrepreneurs,Journal of Business Research, Issue 6, pp.2125-2129, June 2016.
7. Wonglimpiyarat,Jarunee,Technolo-gy auditing and risk management of technology incubators/ science parks, World Journal of Entrepreneurship, Managementand Sustainable Development, 2017.
8. فراستخواه، مقصود، بررسی فرآیند نهادینه شدن ساختار ارزیابی درونی و بیرونی در آموزش عالی ایران؛ با تاکید بر نظریه‌ی ساختاریابی، پنجمين همايش" ارزيابي كيفيت در نظام دانشگاهي"- دانشگاه تهران - پرديس دانشكده‌هاي فني، 1390.
9. آقاجانی، حسنعلی و طالب نژاد، عاطفه، ارائه چارچوبی برای ارزیابی مراکزرشد، فصلنامه تخصصی پارک ها و مراکز رشد، شماره 19، 1388.
10. Campell, c. and D. N. Allen. The small BusinessincubatorIndustry: Microleve EconomicDevelopment.economicDevelopment Quaterlyl (2) :pp. 178 -191, 1987.
11. Allen, D.N. and M.L. Weinberg, 'State Investment in Business Incubators,' Public Administration Quarterly 12 (2), pp.196-215, 1988.
12. Albert, P, Gaynor, L, Incubators: growing up, moving out - a review of the literature, Cahiers de Recherche, Arpent, 2001.
13. صفری، سارا و مداح، معصومه، استفاده از کارت امتیازی متوازن به منظور ارزیابی عملکرد مراکز رشد، فصلنامه تخصصی پارک ها و مراکز رشد، 1385.
Saidi-Mehrabad, M, Rezaei Sadrabadi, 14. M, and Mohammadian, I , A new method to fuzzy modeling and its application in performance evaluation of tenants incubators, Int AdvManuf Technol,37,pp.191-201,2008.
[1] .Campbell, Allen
[2] .Weinberg
[3] .Albert&Gaynor
[4] . Topsis