رویکرد سیستمی به کیفیت درآموزش عالی درچارچوب نظام نوآوری ملی
محورهای موضوعی :
جعفر باقری نژاد
1
(دانشگاه الزهرا (س) ،تهران)
کلید واژه: کیفیت در آموزش عالی, نظام نوآوری ملی باز, رویکرد سیستمی در کیفیت,
چکیده مقاله :
در کشورها، نظامی وجود دارد بنام "نظام نوآوری ملی1 " که شبکه‌ای است متشکل از نهاد‌های مختلف که در ارتباط منطقی با یکدیگر، ضمن برقراری جریان اطلاعات و تبادل فی مابین، زمینه و بستر مناسب تولید و توسعه‌ی علم و فناوری را فراهم مي‌سازد. این نظام، زنجیره ارزشی ایده تا محصول و بازار را شکل مي‌دهد و فضای نوآوری و فعالیت‌های نوآورانه را در سرتاسراین زنجیره مهیا مي‌کند. آموزش عالی یکی از اجزاء اصلی و محوری در این شبکه و نظام است. در نتیجه مفاهیم کیفیت در آموزش عالی در چارچوب نظام نوآوری ملی که در هزاره سوم حتی به "نظام نوآوری ملی باز2 " نیز تبدیل شده است، قابل بررسی و تحلیل مي‌باشد. درواقع با رویکرد سیستمی، کیفیت در آموزش عالی از طرفی تأثیر پذیر از "نظام نوآوری ملی باز" است و از سوی دیگر تأثیر گذار بر آن نیز خواهد بود. بنابراین کیفیت در آموزش عالی مقوله‌ای است چند بعدی که مستلزم برنامه کیفیت و مدیریت برآن است. این مقاله قصد دارد ضمن بیان جایگاه آموزش عالی در نظام نوآوری ملی و تاکید برتحول ایجاد شده در ماموریت دانشگاه‌ها، نقش مدیریت تکنولوژی را نیز در بحث کیفیت با نگاه سیستمی منعکس سازد. سپس باتشریح دیدگاه‌ها و مدل‌ها در خصوص کیفیت در آموزش عالی، تعریف کیفیت را با توجه به جایگاه و ماموریت جدید آموزش عالی، بهمراه مدل مفهومی پیشنهادی ارائه نماید. بدیهی است کیفیت مفهومی است که باید بصورت جریان و فرهنگ نه صرفا ابزاری، در محیط‌های آموزش عالی نگریسته شود تا زمینه‌های نهادینه شدن آن فراهم آید. دراین ارتباط ضروری است که برنامه کیفیت کوتاه مدت و بلند مدت بطورهماهنگ و موازی در چارچوب نظام نوآوری حاکم بر آموزش عالی تدوین، برنامه‌ریزی و اجرا شود.
There is a National Innovation System in countries which includes network of different institutions, that their interactions provide appropriate ground for production and development of science and technology. This system forms value chain from idea to product and market and provides innovation climate and innovative activities throughout this chain. Higher education sector is one of the core elements of national innovation system (NIS). Then quality concept in higher education can be analyzed in this system, which now changed to national open innovation system (NOIS). Actually, by systemic approach, higher education quality is influenced by NOIS in one hand and impacts on it from other hand. Therefore, quality in higher education is a multidimensional concept which needs a quality plan and quality management. This paper aims by stating the higher education position in the NIS and with focusing on developments of its mission, to reflect the role of Technology management on quality issue with systemic approach. Then, it defines quality by considering the position and mission of higher education sector along with offering a conceptual model. It is evident that, quality should be considered as a flow and culture not as a tool until could be institutionalized. In this respect, it is required to develop and execute short and long term quality plans in line with NIS.
1. بازرگان، عباس، ارزشیابی آموزشی، انتشارات سمت، 1383.
2. باقری¬نژاد، جعفر، نوآوری تکنولوژیک در صنایع کشورهای در حال رشد، انگلستان- دانشگاه برادفورد، 1997.
3. توفیقی¬داریان، جعفر، ضرورت ارتقای کیفیت در آموزش عالی، نشریه صنعت و دانشگاه، سال دوم شماره 5 و 6، پاییز و زمستان 1388.
4. کافمن، راجر و هرمن جری، برنامه‌ریزی استراتژیک در نظام آموزشی (بازاندیشی، بازسازی ساختارها، بازآفرینی)، ترجمه مشایخ فریده و بازرگان عباس ، انتشارات مدرسه، 1374.
5. موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی، استاندارد ایزو 8402 (مدیریت کیفیت و تضمین کیفیت، اصطلاحات و تعاریف)، چاپ اول، 1374 .
6. Barnard, J. “ Using total quality principles in business courses: The effect on student evaluations”. Business Communication Quarterly , 62 (2), p 61-73, 1999.
7. Batool, Z. and Qureshi, “Quality assurance Manual for higher education in Pakistan”.higher education commission Islamabad, Pakistan, 2005.
8. Chesbrough , Henry, W. “Open Innovation: The New Imperative for Creating and Profiting from Technology”. HBS Press, Boston, Mass, 2003.
9. Chua, C. “ Perception of Quality in Higher Education”. Proceedings of the Australian Universities Quality Forum, 2004.
10. 10.Dias,A. “ Higher Education: Vision and Action for the coming century”. Prospects, 28 (3): pp 367-375, 1998.
11. 11.Etzkowitz, “ the Second Academic Revolution and the Rise of Entrepreneurial Science”. IEEE Technology and Society, 22(2), pp 18-29, H. 2001.
12. Etzkowitz, H. & L., Leydesdorff, “The dynamics of innovation: from National Systems and ‘‘Mode 2’’ to a Triple Helix of university–industry–government relations”. Research Policy, vol 29, pp 109–123, 2000.
13. Etzkowitz, Henry and Loet Leydesdorff (eds.), “Universities in the Global Economy: A Triple Helix of University-Industry-Government Relations”. London: Cassell Academic, 1997.
14. Freeman, C. “Japan: a new national system of innovation”, in G. Dosi, et al. (Eds), technical Change and Economic Theory. Pinter: London, pp. 38-66, 1988.
15. Garvin, D. A.“ Competing on eight dimensions of quality”. Harvard Business Review, 65 (6), pp 101- 109, 1987.
16. Gibbons, M., C. ,Limoges, H. , Nowotny, S. Schwartzman, P., Scott, & M. Trow. The new production of knowledge: the dynamics of science and research in contemporary societies. London: Sage, 1994.
17. Kanji, G. K. and Tambi, A. M., “ Total quality Management in UK higher education institutions”. Total quality Management, 10 (1), pp 129-153, 1999.
18. Klofsten, M. et al “ Study of Triple Helix Development in Sweden”. Journal of Technology Transfer 24 (2/3), 1999.
19. Koch, J. V. and Fisher, J. L “ Higher Education and Total Quality Management. Total Quality Management, 9 (8), pp 659-668, 1998.
20. Kuhlman, S. “Technolpolis” in A. Erik, “Can we Measure the Socio-economic effects of Basic Science?”. Academy of Finland Seminar, 2001.
21. Leydesdorff, L. and Gouping, Z. “University-industry-government relations in China”. Industry and Higher Education, 15(3), pp 179-182, 2001.
22. Lundvall, B-A. “National Systems of Innovation : Towards a Theory of Innovation and Interactive Learning”. Pinter: London, 1992.
23. .Madu, C. N and Kuei, Chu-hua “ Dimensions of quality teaching in higher education institutions”. Total quality Management , 4 (3), pp 325-338, 1993.
24. Mansfield, E. “Academic research and industrial innovation”. Research Policy, 20(1), pp 1-12. Technology Licensing Offices, 1991.
25. Martin, B. and Etzkowitz, H. The origin and evolution of the university species. Journal for Science and Technology Studies 13(3/4): 9–34, 2000.
26. Murad, A. and R. K., Shastri “Implementation of Total Quality Management in Higher Education”. Asian Journal of Business Management 2(1), pp9-16, 2010.
27. National Agency for higher education, “The national quality Audit of higher education in Sweden ”.Department of Evaluation and quality Audit, 1996.
28. Nelson, R.R. “ National Systems of Innovation”. A comparative Analysis. Oxford University Press: Oxford, 1993.
29. Niosi, Jorge, “ National Systems of Innovations are “X-efficient”(and X-effective)Why some are slow learners?”. Research Policy 31 , pp 291–302, 2002 .
30. Niosi, J., Saviotti, P., Bellon, B., and Crow, M., “ National systems of innovation: In search of a workable concept”. Technology in Society, Vol. 15, 1993.
31. OECD “ Measuring the quality of Schools”. Paris, OECD, 1995.
32. OECD “Higher education for a changing world”. OECD Observer, NO. 255, 2006.
A New Economy? The Changing Role of Innovation and Information Technology in growth. OECD publishing.
33. Osseo-Asare E. A and D. Longbottom “The need for education and training in the use of the EFQM model for quality management in UK higher education institutions”. Quality assurance education 10(1), pp 26-36, 2002.
34. Parasuraman, A., Zeithaml, V. A., and Berry, L., L., “A conceptual model of service quality and its implications for future research. Journal of Marketing, 49, pp 41-50, 1985.
35. Parasuraman, A., Zeithaml, V. A., & Berry, L., L. “SERVQUAL: a multiple-item scale for measuring consumer perceptions of service quality”. Journal of Retailing , 64 (1) , pp 12-37, 1988.
36. Pile, M. and I., Teixeira “ The importance of quality assessment in higher education institutions”, 1997. http://gep.ist.utl.pt/files/artigos/The_Importance_Quality_Assessment.PDF
37. UNESCO “ Making basic choices for external quality assurance systems”, 2010.
38. Vroeijenstijn, A.I. “Improvement and Accountability ”.London :Jessica Kingsley publishers, 1995.