پارادایم توسعه فناوری ایران در سند چشم انداز2050 صنعت برق جهان
محورهای موضوعی :
علی میغی
1
(دانشگاه آزاد اسلامی واحدعلوم وتحقیقات)
سید محسن معصوم زاده
2
(دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات)
کلید واژه: استراتژی توسعه فناوریي, هوشمند سازی شبکه, انرژی‌ها‌ی تجدید پذیر, ترکیب بهینه سبد تولید و مدیریت مصرف,
چکیده مقاله :
امروزه فناوری به عنوان مهمترین اهرم رشد اقتصادی در عرصه جهانی شناخته شده است. دولت‌ها‌وصنایع موفق در جهان در حال حاضر به اهمیت این موضوع پی برد ه اند که بکارگیری اثربخش علم و فناوری باعث افزایش کارآیی و توان رقابتی آنها در بازارهای جهانی خواهد شد . از این رو بدون شک آینده از آن کشورهایی خواهد بود که توسعه فناوری خود را بر اساس راهبردها و سیاستهای خاص مشخص نموده و به این ترتیب با استفاده از ساز و کارهای لازم خود را برای همگامی با تحولات آینده آماده کرده اند. این مقاله با مطالعه صنعت برق کشور توسعه یافته‌ای چون کره جنوبی و تحلیل چشم انداز آتی توسعه فناوری صنعت برق جهان تا سال 2050 ، بر آن است که به پاسخی درخور دست یابد. داده‌ها و شواهد ارائه شده در این گزارش ، حاکی از آن است که توسعه فناوریکی صنعت برق ایران برای همسویی با روند آتی حاکم بر صنعت برق جهان، باید موضوع‌ها‌یی چون هوشمند سازی شبکه ،کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای از طریق توسعه انرژی‌ها‌ی تجدید پذیر و بهبود راندمان نیروگاه‌ها‌ی موجود،ترکیب بهینه سبد تولید،مدیریت مصرف و بهبود بهره وری و توسعه حمل و نقل بر پایه برق را در کانون توجه خود قرار دهد.
Today's technology has been recognized as an important lever for economic growth in the global arena. Successful industries in the world have now realized the importance of this which Effective application of science and technology to increase efficiency and competitiveness in global markets will. It will no doubt come from countries that develop technologies based on their specific strategies and policies identified And so with the necessary mechanisms to keep pace with future developments are ready. Facing the technological challenges facing the electric power industry in the world and what is it? The share of new and renewable energy future Basket power source What is the world? What is the future direction of Automation and Intelligent power grid? The processes of electric vehicles, increasing urbanization, emissions, etc., What impact will the technology industry in the coming years? This paper studies the power industry developed country like South Korea and prospects of development of the technology industry by 2050 That is the appropriate response to achieve. Data and evidence presented in this report suggest that the technological development of the electricity industry to align with the future of the power industry in the world, should be the subject of such an intelligent network,Reduce greenhouse gas emissions through development of renewable energy and improve the efficiency of existing plants, the optimal combination of product portfolio, Consumption and improve the efficiency of transportation management and development will focus on electricity
1. آمار ونمودارهای انرژی ایران وجهان،وزارت نیرو،معاونت برق وانرژی،دفتربرنامه ریزی کلان برق وانرژی(1387 ).
2. تدوین سند چشم انداز وبرنامه راهبردی بلندمدت-گروه برنامه ریزی راهبردی وزارت نیرو(1390 ).
3. تدوین مدل استراتژی فناوری درصنعت برق ایرن-دفتر تحقیقات شرکت توانیر(1390 ).
4. لل،سانجایا،سیاست فناوری وتشویق بازار،دفتر سیاست صنعتی مرکز مطالعات فناوری دانشگاه صنعتی شریف ،چاپ اول،(انتشارات رسانا؛تهران1385).
5. ABB (2010), “Electric Vehicle Infrastructure: DC Fast Charge Station”, ABB, Turgi, Switzerland.
6. BC Hydro (2011), Smart Metering & Infrastructure Program Business Case, BC Hydro, Vancouver.
7. Budde, P. (2010), Australia: Smart Grid Market in 2011, Paul Budde Communication, Bucketty,Australia.
8. CER (Commission for Energy Regulation Ireland) (2011), “Cost‐Benefit Analysis (CBA) for a National Electricity Smart Metering Rollout in Ireland”, CER, Dublin.
9. Circontrol (2010), “Electric Vehicle Charging: How, When and Where?”DECC (Department of Energy and Climate Change UK) (2011), “Smart Metering Implementation
10. EC (European Commission) (2009), Directive 2009/72/EC, EC, Brussels.
11. http://www.aryanaconsultants.com(2011.05.3)
12. http://circarlife.circontrol.com/en/news/electric‐vehicle‐charging‐how‐when‐and‐where. (2011.06.3)
13. http://www.iea.org(2011.07.3)
14. http://www.kepco.co.kr(2011.09.3) [
15. IEA (International Energy Agency) (2009a), EV/PHEV Technology Roadmap, OECD/IEA, Paris.
16. IEA (2009b), Modelling Load Shifting Using Electric Vehicles in a Smart Grid Environment,OECD/IEA, Paris.
17. IEA (2010a), Energy Technology Perspectives, OECD/IEA, Paris.
18. IEA (2010b), Prospects for Large‐Scale Energy Storage in Decarbonised Power Grids, OECD/IEA,Paris.
19. IEA (2010c), World Energy Outlook 2010, OECD/IEA, Paris.
20. IEA (2011), Smart Grids Technology Roadmap, OECD/IEA, Paris.
21. Kurani, K., T. Turrentine and D. Sperling (1994), “Demand for Electric Vehicles in Hybrid Households: An Exploratory Analysis”, Transportation Policy, Vol. 1, pp. 244–256.
22. Ministry of Ecology and Energy, France (2010), “Decree n° 2010‐1022 on Smart Meters”, Government of France, Paris.
Ministry of Energy, Ontario (n.d.), “Smart Meters”,Ministry of Trade and Industry, Finland (2009), Electricity Market Act 66/2009.
23. MKE (Ministry of Knowledge Economy, Republic of Korea) (2010), “Korea National Smart Grid Road Map”, MKE, Republic of Korea.
24. Programme: Response to Prospectus Consultation”, DECC, London.DOE (US Department of Energy) (2008), “Plug‐in Hybrid Electric Vehicle Charging Infrastructure Review”, DOE, Idaho.
25. RWTH (Rheinisch‐Westfälische Technische Hochschule Aachen) (2010), “Grid for Vehicles”, Schoemaker, P.J.H. (1995), “Scenario Planning: A Tool for Strategic Thinking”, Sloan management Review, Vol. 36, No. 2, pp. 25‐40.
پارادایم توسعه فناوری ایران در
سند چشم انداز2050 صنعت برق جهان
علی میغی* سید محسن معصوم زاده**
*دانشجوی دکتری مدیریت فناوری، دانشگاه آزاد اسلامی واحدعلوم وتحقیقات
**استاد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات
تاريخ دريافت: 20/05/91 تاريخ پذيرش: 15/6/91
چكيده: امروزه فناوری به عنوان مهمترین اهرم رشد اقتصادی در عرصه جهانی شناخته شده است. دولت‌ها‌وصنایع موفق در جهان در حال حاضر به اهمیت این موضوع پی برد ه اند که بکارگیری اثربخش علم و فناوری باعث افزایش کارآیی و توان رقابتی آنها در بازارهای جهانی خواهد شد . از این رو بدون شک آینده از آن کشورهایی خواهد بود که توسعه فناوری خود را بر اساس راهبردها و سیاستهای خاص مشخص نموده و به این ترتیب با استفاده از ساز و کارهای لازم خود را برای همگامی با تحولات آینده آماده کرده اند. این مقاله با مطالعه صنعت برق کشور توسعه یافته‌ای چون کره جنوبی و تحلیل چشم انداز آتی توسعه فناوری صنعت برق جهان تا سال 2050 ، بر آن است که به پاسخی درخور دست یابد. داده‌ها و شواهد ارائه شده در این گزارش ، حاکی از آن است که توسعه فناوریکی صنعت برق ایران برای همسویی با روند آتی حاکم بر صنعت برق جهان، باید موضوع‌ها‌یی چون هوشمند سازی شبکه ،کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای از طریق توسعه انرژی‌ها‌ی تجدید پذیر و بهبود راندمان نیروگاه‌ها‌ی موجود،ترکیب بهینه سبد تولید،مدیریت مصرف و بهبود بهره وری و توسعه حمل و نقل بر پایه برق را در کانون توجه خود قرار دهد. کلید واژه: استراتژی توسعه فناوریي، هوشمند سازی شبکه، انرژی‌ها‌ی تجدید پذیر ، ترکیب بهینه سبد تولید و مدیریت مصرف. |
مقدمه
امروزه فناوری به عنوان يک عامل استراتژيک براي توسعه اقتصادي کشورها مطرح است و توسعه فناوری، اساسي‌ترين گام در توسعه صنعتي_اقتصادي کشورهاي در حال توسعه محسوب مي‌شود. ورود انرژی الکتریکی به بازار انرژی در قرن بیستم ، چهره این قرن را تغییر داد. انتظار می‌رود که قرن 21 نیز متاثر از انرژی الکتریکی و گسترش مصرف آن باشد. اما این اتفاق در صورتی رخ می‌دهد که صنعت برق جهان برای پاسخ گفتن به نیازهای قرن 21 متحول شود. پرسش اساسی این است که تحول صنعت برق باید چه اولویت‌ها‌یی را مد نظر داشته باشد. جهان امروز با چالش‌های جدی مواجه است. جهان به سمت دیجیتال شدن پیش می‌رود و این مهم نیازمند برق بیشتر و البته با کیفیت بالاتر است. انتشار گازهای گلخانه‌ای و سایر فعالیت‌ها‌ی بشر، محیط زیست را به خطر انداخته است. با وجود گسترش روز افزون مصرف برق ، هنوز بسیاری از مردم جهان به برق دسترسی ندارند و یا دسترسی آنان بسیار محدود است. چشم انداز 2025 صنعت برق جهان بر " حداکثر کردن ارزش افزوده برق " تمرکز دارد و چشم انداز 2050 نیز به موضوع ( برق رسانی همگانی) می‌پردازد. تحقق این دو چشم انداز مستلزم تدوین نقشه راه توسعه فناوری برق است. چشم اندازهای 2050 و2025 به همراه اهداف و دستاوردهایی که باید تحقق بیابند، در ادامه ارائه شده است.
بسیاری از کشورها و یا مناطقی مثل اتحادیه اروپاو... نیز، نسبت به تدوین نقشه راه توسعه فناوری صنعت برق خود اقدام کرده اند. اولویت‌ها و مسایلی که این برنامه‌ها در دهه‌ها‌ی پیش رو بر آن تاکید دارند ، دارای همپوشانی زیادی با یکدیگر هستند.
1- مقایسه دو نگرش متفاوت به توسعه فناوری
2-1 رویکردهای نظری به توسعه فناوری
ماهیت سیاستهای فناوری فقط می‌تواند از فهم واقع گرایانه در باره چگونگی تغییر فنی که در سطح شرکت اتفاق می‌افتد ، نشات بگیرد. دو رویکرد گسترده به فناوری که امروزه در علم اقتصاد به کار می‌رود عبارتند از: نئوکلاسیک (شامل نظریه رشد برونزا ) 1و تکاملی2 (شامل قابلیت سازی و سایر تحلیلهای ساختاری) [4]. عناصر اصلی هردو رویکرد در اینجا بررسی می‌شود.
2-1-1 تحلیلهای نئوکلاسیک:
در یک جهان نئوکلاسیک ، شکستهای بازار که بر توسعه فناوری اثر می‌گذارد، هرگز ملاحظه نمی شود. شکستهای بازار در نظریه‌ها‌ی نئوکلاسیک بر مفروضات بسیار ساده شده‌ای درباره فناوری استوار است. بنگاههای کوچک و همگن در بازارهای کاملا رقابتی که در آنها تمام گزینه‌ها‌ی فناورانه شناخته شده است (یعنی توابع تولید به خوبی عمل کرده اند) و انتخابهای بهینه در این بازارها بدون پرداخت هزینه و تنها با توجه به هزینه‌ها‌ی نیروی کار و سرمایه صورت می‌پذیرد و می‌توان فناوری را بدون تلاش و هزینه بیشتر جذب و استفاده کرد. در این جهان نئوکلاسیکی ، تغییرات فنی عبارت است از انتقال‌ها‌ی صورت گرفته در کل تابع تولید (فعالیت تولید). در نتیجه نوآوری‌ای که به طور برونزا انجام می‌شود ( در مدلهای قدیمی) و یا انتخاب و انجام آگاهانه تحقیق و توسعه‌ای که تقریبا مانند تصمیمات مربوط به تولید صورت می‌گیرد و پیامدهای قابل پیش بینی هم دارد ( در مدلهای جدید رشد). بر خی شاخه‌ها‌ی این نظریه محدوده وسیع تری از شکستهای بازار را در بر می‌گیرد و چارچوب نظری تعادل را به چالش می‌کشد. چون بازارها و اطلاعات هرگز کامل نیستند ، این نتایج پایه نظریه‌ها‌ی استاندارد نئوکلاسیک را که با تکیه بر سازوکار بازار طرح ریزی شده است ، کاملا تضعیف کرد [4].
2-1-2 رویکرد تکاملی
جایگزین رویکرد نئوکلاسیک، رویکرد قابلیتهای فناورانه است. این دیدگاه بر اساس مدل تکاملی نلیسون و وینتر بنا شده است و در آن گفته می‌شود که یادگیری در بازار ، در معرض کاستی و خطاهای گسترده است. این مدل به دنبال گشودن ((جعبه سیاه)) بنگاهها و بازارها است و به همین دلیل به صورت نهادی و رفتاری شکستها را بررسی می‌کند و بین سرمایه گذاری و عملکرد ، لایه رفتاری قایل می‌شود. بنابراین می‌گویند باید بین ظرفیت (توان فیزیکی نصب شده) و قابلیت (توان استفاده کارآمداز ظرفیت) تفاوت قایل شد [4].
3- معرفی صنعت برق کره جنوبی
خدمات تأمين برق كره جنوبي در انحصار شركت كپكو است. انتقال و توزيع به طور كامل در دست اين شركت است و تنها6%برق توليدي كره جنوبي توسط شرکتهاي ديگر توليد مي شود. بيش از 50 درصد سهام اين شركت با بيش از 78 ميليارد دلار دارايي، به دولت و يا شركت‌ها‌ي دولتي ديگر تعلق دارد.
شرکت کپکو شش شرکت تولیدی دارد که مسئول تولید برق در کره جنوبی هستند.ظرفیت این شرکتها در مجموع بیش از 64000 مگا وات است و بیش از 293000 گیگا وات ساعت برق در سال 2009 تولید کرده اند. همچنین با توجه به کاهش رشد تقاضای برق در کره جنوبی ،کپکو به بازارهای خارجی روی آورده است. در حال حاضر این شرکت در پروژه‌ها‌ی بین المللی در حوزه‌ها‌ی تولید (ساخت و نگهداری نیروگاه)، مشاوره در حوزه‌ها‌ی انتقال و توزیع و استحصال زغال سنگ و اورانیوم برای مصارف نیروگاه‌ها‌ی خود،فعالیت می‌کند. ازجمله پروژه‌ها‌ی مهم این شرکت می‌توان به قرارداد اخیر ساخت و راه اندازی نیروگاه هسته‌ای در امارات متحده عربی اشاره کرد که ارزش آن بالغ بر 20 میلیارد دلار است.کپکو علاوه بر حضور در تولید، انتقال و توزیع برق،چند شرکت وابسته دارد که در زمینه‌ها‌ی نگهداری و تعمیرات، ارائه خدمات انتقال اطلاعات و ... فعالیت می‌کنند [14].
3-1برنامه ریزی و مدیریت استراتژیک
شرکت کپکو برای تحقق چشم انداز 2020 خود –یکی از پنج شرکت برتر صنعت برق دنیا- چهار موضوع استراتژیک را در کانون توجه خود قرار داده است؛ این چهار موضوع پیشتازی در فناوری سبز،گسترش بازار،توسعه کسب و کار و کار جهانی و نوآوری‌ها‌ی مدیریت هستند.
توجه به محیط زیست و کاهش آلاینده‌ها در سال‌ها‌ی اخیر اهمیت بالایی پیدا کرده است.یکی از چالش‌های عمده قرن 21 که در گزارش توسعه تحقیقات برق نیز به آن اشاره شده است،حل تناقض میان انرژی و محیط زیست است.کپکو برای حل این چالش استفاده از انرژی‌ها‌ی تجدیدپذیر و پاک را در دستور کار خود قرار داده است.
اهداف مدیریت استراتژیک کپکو نیز در چهار وجه اقتصادی، محیط زیست ،محیط اجتماعی و منابع انسانی تعریف شده اند. هریک ازین چهار وجه ، سه دوره زمینه سازی ، بلوغ ومدیریت پایدار را تا سال 2015 طی می‌کنند و اهداف استراتژیک شرکت در این سه افق زمانی تعیین شده اند. برای مثال درآمد شرکت کپکو در افق 2005 ،21میلیارد دلار،در دوره زمانی بلوغ 29 میلیارد دلار