ارائه مدل جامع ارزیابی و انتخاب پروژه های عمرانی

چکیده مقاله :

در عصر حاضر بسیاری از سازمان­های پروژه­ محور، در راستای ضرورت برقراری ارتباط معنادار راهبردها و طرح­ها و پروژه ­ها و نیل به بهره­ وری هرچه بیشتر طرح­ ها و پروژه­ های خود، رویکردشان را از
پروژه­ محوری به مدیریت سبد پروژه سوق داده ­اند. در تحقیق حاضر معیارهای مؤثر بر انتخاب سبد بهینه پروژه ­های عمرانی با روش کیفی مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس مطالعات کتابخانه­ ای و اسنادی و استانداردهای مرتبط، تعدادی از شاخص­ها شناسایی شده و میزان تأثیر آنها با روش گراندد تئوری با استفاده و بکارگیری کدگذاری سه مرحله­ای، داده­ها و از طریق پرسشنامه و مصاحبه با جامعه آماری منتخب از بین کارشناسان و مدیران حوزه­ های فنی، عمرانی دستگاه ­ها و مجریان و پیمانکاران، اولویت و میزان تأثیر عناصر مختلف مورد بررسی قرار گرفتند. در نهایت شاخص های متعددی استخراج شد. نتایج نشان داد که دوازده شاخص اصلی مؤثر بر انتخاب بهینه پروژه­ های عمرانی عبارتند از: 1- کیفیت 2- زمان مناسب 3- تاب آوری 4- کارائی و اثربخشی 5- پاسخگویی 6- هدفمندی 7- قابلیت دستیابی به هدف 8- بودجه 9- زمان بندی 10- دسترسی به تأمین مصالح 11- مستندسازی تفصیلی 12- عملکرد موازی که در گام نهایی از طریق شاخص کاپا میزان توافق بین کدگذاری انجام شده توسط پژوهشگر با نخبگان بررسی شد. در این پژوهش کدهای استخراج شده نهایتاً با چهارده مصاحبه به اشباع تئوریک رسید. در نهایت با توجه به ماهیت کیفی و کاربردی بودن پژوهش و با استفاده از درک علمی و اتکاء به سوابق متعدد اجرایی پژوهشگر در هر دو بعد فنی و مدیریتی سازمان­های پروژه­محور و استفاده ازشاخص های استخراج ش ده، نهایتاً مدل مفهومی برای طراحی و مدیریت بهینه سبد پروژه­های عمرانی در سازمان­های پروژه­محور کشور ارائه گردید

چکیده انگلیسی :

In today's era, many project-oriented organizations, driven by the necessity of establishing meaningful connections between strategies, plans, and projects, and aiming to maximize the productivity of their plans and projects, have shifted their approach from project-centric to portfolio management. In this study, the criteria influencing the selection of an optimal portfolio of construction projects were examined using a qualitative method. Based on library and documentary studies and related standards, several indicators were identified, and their impact was assessed through grounded theory methodology using three-stage coding. Data were collected through questionnaires and interviews with a selected statistical population of experts and managers in technical and construction fields, as well as contractors and project implementers. The priority and impact of various elements were analyzed. Ultimately, multiple indicators were extracted. The results revealed that the twelve main criteria influencing the optimal selection of construction projects are: 1) Quality, 2) Timeliness, 3) Resilience, 4) Efficiency and Effectiveness, 5) Accountability, 6) Purposefulness, 7) Achievability of Goals, 8) Budget, 9) Scheduling, 10) Access to Material Supply, 11) Detailed Documentation, and 12) Parallel Performance. In the final step, the Kappa index was used to evaluate the agreement between the coding performed by the researcher and the experts. In this study, the extracted codes reached theoretical saturation after fourteen interviews. Finally, considering the qualitative and practical nature of the research, and leveraging the researcher’s scientific understanding and extensive practical experience in both technical and managerial aspects of project-oriented organizations, as well as the extracted indicators, a conceptual model was proposed for the optimal design and management of construction project portfolios in project-oriented organizations in the country.

منابع و مأخذ:

1) اصغر پور، م.، 1385، تصمیم گیری های چند معیاره، چاپ چهارم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران. تاپسیس در رتبه بندی پروژه
2) بویری، ف.، موسوی، م. و وحدانی، ب.، 1396، یک مدل ریاضی برای انتخاب سبد پروژه با درنظر گرفتن وابستگی متقابل میان پروژه ها، قابلیت شکست پروژه ها، سرمایه گذاری مجدد و روشهای گوناگون تامین منابع، نشریه تخصصی مهندسی صنایع، دوره 52، شماره 2، صص 163 تا 177
3) پرچمی جلال، م. و زبردست، ا.، 1397، ارائه چارچوب (مدل فرآیندی) مدیریتیکپارچه پروژه های شهری مبتنی بر رویکرد مدیریت سبد پروژه، مدیریت شهری، شماره 53، صص 195 تا 220
4) پرچمی جلال، م.، زبردست، ا. و فصیحی، ح.، 1396، کاربست مدلهای ارزش نسبی در انتخاب و اولویت بندی پروژه های شهری با رویکرد مدیریت سبد پروژه بررسي موردي: معاونت شهرسازی و معماری شهرداری تهران، دو فصلنامه دانشگاه هنر، شماره 21
5) ثقفی اصل، آ.، زبر دست، ا. و ماجدی، ح.، 1392، کاربرد تکنیک طراحی شهری تهران با رویکرد سنجش تحقق پذیری، نشریه هنرهای زیبا - معماری و شهرسازی،۱۸ (۴)، ۶۹ - ۷۸.
6) حسن زاده، ف.، 1389، مدیریت سبد پروژه های تحقیق و توسعه، دانشکده مهندسی صنایع، تهران: دانشگاه صنعتی شریف.
7) حسینعلی پور، م. و محمدی، ص.، 1390، بيان الگو و چارچوبى يكپارچه و منسجم براى انتخاب مديريت سبد (پورتفوليو) پروژه با رويكردى استراتژى مدار در سازمانهاى پروژه محور، (مورد كاوى: مجموعه هلدينگ سرمايه گذارى ساختمان ايران)
8) حسینعلی پور، م.، 1390، بررسی نقش و اهمیت مدیریت سبد (پورتفولیوی) پروژه در شرکتهای سرمایه گذاری مسکن و ساختمان، طرح پژوهشی غیر موظف دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی
9) حمیدی زاده، م.، 1377، روش تصمیم گیری چند معیاره برای انتخاب و ارزیابی پروژه ها، فصلنامه مدیر ساز، شماره 3، صص ۵۶- ۷۳.
10) دری، ب.، اسدی، ب. و مظاهری،ی.، 1394، ارائه مدلی برای انتخاب سبد پروژه با آثار متقابل و اشتراک منابعر بین پروژهای با استفاده از شبکه های عصبی مصنوعی، مدیریت صنعتی، دوره 7، شماره 1، صص 21 تا 42
11) رحمانی، م.، 1390، ارائه چارچوبی به منظور مدیریت سبد پروژه های شرکت مادر تخصصی مالی و سرمایه گذاری سینا، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده مدیریت دانشگاه تهران.
12) رضایی نیک، ا. و مولوی، ف.، 1394، مسئله چندهدفه انتخاب و زمان بندي سبد پروژه در شرايط عدم قطعيت (مطالعه موردي: شركت دانش بنيان پايافناوران فردوسي)، مدیریت صنعتی، دانشکده مدیریت دانشگاه تهران، دوره 7، شماره 3، صص 469 تا 488
13) زارع اشکذری، ج.، 1390 سیستم مدیریت سبد پروژه، مفاهیم، مبانی و رویکرد، هشتمین کنفرانس بین المللی مدیریت پروژه، تهران.
14) زبردست، ا.، پرچمی جلال، م. و فصیحی، ح.، 1395، شناسایی و رتبه بندی ابعاد و معیارهای مؤثر در مدیریت سبد پروژه های شهری و ارائه مدل مفهومی برای تعریف سبد پروژه های شهری، نشریه هنرهای زیبا - معماری و شهرسازی، دوره 22، شماره 4
15) زبردست، اسفند یار (۱۳۸۹). «کاربرد فرآیند تحلیل شبکه ای در برنامه ریزی شهری و منطقه ای»، نشریه هنرهای زیبا،۹۰-۷۹، ۴۱
16) سایت هلدینگ سرمایه گذاری ساختمان ایران (www.icic.ir)
17) شانیان، ع.، سعدی نژاد، س.، داداش زاده، م.، 1383، «کاربرد مدل های تصمیم گیری چند معیاره (MCDM) در انتخاب راهبرد مناسب جهت اجرای پروژه فناوری اطلاعات»، مجله مدیر ساز، ۱۵، ۱۰۲-۱۱۶.
18) شعاری، ح.، 1388، انتخاب بهینه پروژه ها در مدیریت سبد با استفاده از روش تصمیم گیری چند معیاره، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده معماری دانشگاه تهران.
19) Abasi, M., Ashrafi, M., Kheirkhah, A., Niad, H., & Ghorbanzadeh karimi, H. (2013). Select a portfolio of research and development projects using a combination of data envelopment analysis. National Research Institute for Science Plicy, 3, 67- 84.
20) Abbassi, M., Ashrafi, M. & Sharifi Tashnizi, E. (2014). Selecting balanced portfolios of R&D projects with interdependencies: A Cross-Entropy based methodology. Technovation, 34 (1): 54–63.
21) Ahadi, S. et al., (2016). “Annual Tehran Air Quality Report”, City Publishing Center, Vol. 1, No. 2, PP.15-23.
22) Archer, N. P., & Ghasemzadeh, F. (1999). An integrated framework for project portfolio selection. Int. J. of Project Management, 17(4), 207-216.
23) Archer, N. P., and Ghasemzadeh, F. (1999). “An Integrated Framework for Project Portfolio Selection.” International Journal of Project Management, Vol. 17, No. 4, PP. 207-216.
24) Archer, N. P., and Ghasemzadeh, F., (1999). “An Integrated Framework for Project Portfolio Selection”, International Journal of Project Management, Vol. 17, No. 4, PP. 207-216.
25) Archer, N.P. & F. Ghasemzadeh. "An Integrated Framework for Project Portfolio Selection", in International Journal of Project Management, 17 (4) (1999), pp. 207- 216.
26) Archer, Norm P & Ghasemzadeh, Fereidoun (1999), An integrated framework for project portfolio selection, International Journal of Project Management, 17(4), pp.207-216.
27) Asgharpour, M. (2006). Multi-criteria decision making, University of Tehran Publishers, fourth edition.
28) Badri, M. A., and Davis, D., (2001). “A Comprehensive 0-1 Goal Programming Model For Project Selection”, International Journal of Project Management, Vol. 19, No. 4, PP. 243-252.
29) Baker, N. R., Pound, W.H. (1964). R&D project selection. IEEE Transactions on Engineering Management, (11): 124 -134.
30) Baker, N., & Freeland, J. (1975). Recent advances in R&D benefit measurement and project selection methods. Management science, 21(10): 1164-1175.
31) Baker, Norman & Freeland, James (1975). “Recent advances in R&D benefit measurement and project selection methods”, Management science, 21(10), 1164-1175.
32) Belenky, A. S. (2012). “A Boolean Programming Problem of Choosing an Optimal Portfolio Of Projects and Optimal Schedules for Them by Reinvesting Within the Portfolio the Profit from Project Implementation”, Applied Mathematics Letters, Vol. 25, No. 10, PP. 1279-1284.
33) Biernacki, Patrick & Waldorf, Dan. (1981). “Snowball sampling: Problems and techniques of chain referral sampling”, Sociological methods & research, 10(2), 141-163.
34) Blichfeldt, Bodil Stilling & Eskerod, Pernille (2008), Project portfolio management–There’s more to it than what management enacts, International Journal of Project Management, 26(4), pp.357-365.
35) Blomquist, T. & R. Müller. Middle Managers in Program & Project Portfolio Management: Practices, Roles &
36) Bröcker, Johannes; Korzhenevych, Artem & Schürmann, Carsten (2010), Assessing spatial equity and efficiency impacts of transport infrastructure projects, Transportation Research Part B: Methodological, 44(7), pp.795-811.
37) Brunner, D., Fleming, L., MacCormack, A., & Zinner, D. (2008). “R&D Project Selection and Portfolio Management: A Review of the Past, a Description of the Present, and a Sketch of the Future”, Handbook of Technology and Innovation Management, 215-225.
38) Bryman, A. & E. Bell. Business Research Methods, New York: Oxford University Press Inc, 2003.
39) Carazo, A. F. et al. (2010). “Solving a Comprehensive Model for Multiobjective Project Portfolio Selection”, Computers and Operations Research, Vol. 37, No. 4, PP. 630-639
40) Chen, J., & Askin, R. G. (2009). Project selection, scheduling and resource allocation with time dependent Returns. European Journal of Operational Research, 193(1): 23–34.
41) Cheng, Eddie W.L., & Li, Heng. (2005). “Analytic network process applied to project selection”, Journal of construction engineering and management, 131(4), 459-466.
42) Cheng, Eddie WL & Li, Heng (2005), Analytic network process applied to project selection, Journal of construction engineering and management, 131, pp.459- 466.
43) Cheung, Franco KT; Kuen, Judy Leung Fung & Skitmore, Martin (2002), multi-criteria evaluation model for the selection of architectural consultants, Construction Management & Economics, 20(7), pp.569-580.
44) Coldrick, S., Longhurst, P., Ivey, P., Hannis, J., (2005). An R&D options selection model for investment decisions. Technovation, (25): 185– 193
45) Cooper, G. R., Edgett, S., & Kleinschmidt, J. E. (2002). Optimizing the stagegate process: what best-practice companies do, Part I, Research Technology Management, 45(5), 21-70.
46) Cooper, R. G., Edgett, S. J. & Kleinschmidt, E. J. (1998). Best Practices for Managing R & Portfolios. Research Technology Management, 41(4): 20–33.
47) Cooper, R. G., Edgett, S., & Kleinschmidt, E. (2000). Portfolio management for new product development: results of an industry practices study. R&D Management, 31(4), 361-80.
48) Cooper, R., Edgett, S. & Kleinschmidt, E. (2001). Portfolio management for new product development: results of an industry practices study. R & D Management, 31(4): 361- 380.
49) Cooper, R.G. & S. Edgett & E. Kleinschmidt. "Portfolio Management in New Product Development: Lessons from the Leaders II", in Research Technology Management,
50) Cooper, Robert G., Edgett, Scott J., & Kleinschmidt, Elko J. (2002). “Optimizing the stage-gate process: what best-practice companies do—I”, Research-Technology Management, 45(5), 21-27.