دانشگاه کلاس جهانی: کنکاشی بر مفاهیم، رویکردها و راهبردها
محورهای موضوعی : تخصصیمحمد فرزانه 1 * , حسن رضا زین آبادی 2 , عبدالرحیم نوه ابراهیم 3 , بیژن عبداللهی 4
1 - دانشگاه خوارزمی تهران
2 - گروه مدیریت آموزشی، دانشکده مدیریت، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
3 - دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
4 - دانشگاه خوارزمی
کلید واژه: آموزش عالی, دانشگاه, دانشگاه کلاس جهانی, بین المللی سازی,
چکیده مقاله :
بهبود وضعیت آموزشی و علمی و قرار گرفتن در بین دانشگاههای ممتاز، در سالهای اخیر، هدف بسیاری از مدیران دانشگاهی در سراسر جهان بوده است. رشد و توسعه سریع اقتصادی در جهان موجب تسریع و ضرورت دوچندان این روند شده است. دانشگاه های کلاس جهانی در ایجاد مزیت رقابتی در اقتصاد دانش بنیان ضروری هستند. این دانشگاه ها، به عنوان دانشگاهای ممتاز در سلسله مراتب آموزش عالی، نقش کلیدی در ایجاد و انتشار دانش، آموزش نیروی کار ماهرانه و خدمت به نیازهای جامعه ایفا میکنند. در این راستا تلاش شد با روش تحقیق کتابخانه‌ای (مطالعات ثانویه از نوع فراترکیب) و مبتنی بر مطالعه منابع اطلاعاتی به بررسی ادبیات موضوعی دانشگاه کلاس جهانی پرداخته شود. جامعه مطالعه این تحقیق، کلیه منابع و مستندات کتابخانه‌ای بود. پژوهش حاضر به بررسی مبانی نظری، تبیین مفهوم و ویژگی‌های کلیدی و راهبردهای دستیابی به دانشگاه کلاس جهانی می‌پردازد. یافته‌های حاصله نشان می‌دهد که در سالهای اخیر، مفهوم دانشگاه کلاس جهانی در بسیاری از دولتها و همچنین دانشگاههای بسیاری از کشورها موردتوجه قرار گرفته است و ایدهای است که اکنون در سیاستها و استراتژیهای آموزش عالی کشورهای به شدت به آن پرداخته میشود و برای دستیابی به آن راهبردهای مختلفی در سطوح ملی و نهادی طراحی و اجرا میشود. به‌طورکلی، ایجاد یک بازار جهانی برای دانشجویان، جستجوی مداوم برای بودجه پژوهش و آرزوی دائمی کسب اعتبار و همچنین تمایل دولتها برای ایفای نقش دانشگاهها در رشد اقتصاد ملی عناصر مهمی برای جذابیت ایده دانشگاه کلاس جهانی میباشند. با وجود یا شاید به دلیل عدم تعریف دقیق از مفهوم، ایده "طبقه جهانی" در بسیاری از دانشگاهها تبدیل به زبان روزمره شده است.
Raising the educational and academic status and ranking of universities to that of internationally accepted world-class universities has become the goal of many university higher administrators around the globe in recent years. This trend has been made possible and accelerated by rapid global economic growth and development. World-class universities, are essential in developing a nation’s competitiveness in the global knowledge economy. These universities, at the pinnacle of the higher education hierarchy, play key roles in creating and disseminating knowledge, educating a highly skilled workforce, and serving the needs of society. This paper tries to take advantage of the existing literature in the field of World-Class University, and with do a review of the literature the introduce the concept of World-Class University and strategies towards the building world-class universities. The results indicated that in recent years The concept of the world-class university has become a concept much invoked by governments and also by universities themselves in many countries and is an idea now firmly embedded in the higher education policies and strategies of a range of nations. Various developmental strategies at national and institutional levels have been drawn up and implemented. Clearly the worldwide market for students and the ceaseless search for research funding and prestige are crucial elements in this fascination with the idea of a world-class university, as well as the desire of governments for universities to contribute to their national economies. Despite or maybe because of the lack of a clear definition of the concept, the ‘world-class’ notion has become everyday language in many universities. This paper tries to take advantage of the existing literature in the field of World-Class University, and with do a review of the literature the introduce the concept of World-Class University and strategies towards the building world-class universities.
1. Holm-Nielsen, L. B. (2013). Making a Strong University Stronger: Change without a Burning Platform. In Q. Wang, Y. Cheng and N. C. Liu ( Eds), Building World-Class Universities: Different Approaches To A Shared Goal, (pp. 73- 87). Rotterdam: Sense Publisher.
2. مهدی، رضا و شفیعی، مسعود. (1396). تبیینی از چرایی و ضرورت تعامل گسترده دانشگاه با صنعت. نشریه صنعت و دانشگاه، ۹(۳۳ و ۳۴):۱-۲۰.
3. نعمتی، محمد علی؛ موسوی امیری، طیبه و خسروی، محبوبه. (1393). دانشگاه پژوهی؛ رهیافتی نو در راستای توسعه ارتباط دانشگاه و صنعت. نشریه صنعت و دانشگاه، 7(25): 1-14
4. محسنی، هدی السادات و شفیع زاده، حمید. (1393). ظهور پارک ها و مراکز رشد علم و فناوری؛ وجه تمایز دانشگاه سنتی و مدرن. نشریه صنعت و دانشگاه، 7 (25): 15-24.
5. عزیزي، نعمت اله. (1385). درآمدي بر آموزش عالی در ایران با تأکید بر علوم انسانی. تهران: پژوهشگاه مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
6. Deem, R., Mok, K. H., & Lucas, L. (2008). Transforming higher education in whose image? Exploring the concept of the ‘world-class’ university in Europe and Asia. Higher education policy, 21(1), 83-97.
7. Angreani, L. S., & Vijaya, A. (2017). Designing an Effective Collaboration using Information Technology Towards World Class University. Procedia Computer Science, 124, 577-584.
8. Wang, Q., Cheng, Y., & Liu, N. C. (2013). Building World-Class Universities. . In Q. Wang, Y. Cheng and N. C. Liu ( Eds), Building World-Class Universities: Different Approaches To A Shared Goal, (pp. 1- 10). Rotterdam: Sense Publisher.
9. Mok, K. H. (2005). The quest for world class university: Quality assurance and international benchmarking in Hong Kong. Quality Assurance in Education, 13(4), 277-304.
10. Ramaprasad, A. (2011). Envisioning a world-class university system for India. International Journal of Technology Management & Sustainable Development, 10(1), 45-54.
11. Yonezawa, A. (2007). Japanese flagship universities at a crossroads. Higher Education, 54(4), 483-499.
12. Marginson, S. (2013). “Different Roads To A Shared Goal: Political and Cultural Variation in World-Class Universities. In Q. Wang, Y. Cheng and N. C. Liu ( Eds), Building World-Class Universities: Different Approaches To A Shared Goal, ( pp. 13- 33). Rotterdam: Sense Publisher.
13. Van der Wende, M. C. (2000). The Bologna Declaration: Enhancing the transparency and competitiveness of European higher education. Journal of Studies in International Education, 4(2), 3-10.
14. Wang, Q., Cheng, Y., & Liu, N. C. (2013). Building World-Class Universities. . In Q. Wang, Y. Cheng and N. C. Liu ( Eds), Building World-Class Universities: Different Approaches To A Shared Goal, (pp. 1- 10). Rotterdam: Sense Publisher.
15. Sait, S. M. (2013). Policies on Building World-Class Universities in Saudi Arabia. In Q. Wang, Y. Cheng and N. C. Liu ( Eds), Building World-Class Universities: Different Approaches To A Shared Goal, (pp. 103-113). Rotterdam: Sense Publisher.
16. سرکار آرانی، محمدرضا. (1393). خود نوسازی اعضای هیأت علمی. در محمد یمنی (ویراستار)، رویکردها و چشم¬اندازهای نو در آموزش عالی، (صص 484-437)، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
17. یمنی دوزي سرخابی، محمد. (1380). درآمدي به بررسی عملکرد سیستم¬هاي دانشگاهی. تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
18. نهاد ریاست جمهوري اسلامی ایران. ( 1395). قانون برنامه پنج‌ساله ششم توسعه جمهوری اسلامی ایران (مصوب 14/12/1395 مجلس شورای اسلامی). تهران: نهاد ریاست جمهوري.
19. وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ایران. (21 دی‌ماه 1396). ارتقای ۱۰ دانشگاه و پژوهشگاه برتر کشور به تراز بین¬المللی (دکتر مجتبی شریعتی نیاسر، معاون آموزشی وزیر علوم). برگرفته از: https://edu.msrt.ir
20. Oyuntsetseg, L., Ganbat, T. and Pandey, A. (2012). An alternative approach towards establishing the World-Class University in Mongolia, pp. 4. Retrieved June 28, 2015 from: https://www.unimis.edu.mn/buteel/Oguulleg/Details/a8 68ed52-27a7-4e6f-b41f-e698e2834424.
21. نظر زاده زارع، محسن؛ پور کریمی، جواد و ذاکر صالحی، غلام¬رضا. (a1395). بررسی مؤلفه¬هاي دانشگاه کلاس جهانی در ایران: پیمایشی در دانشگاههای جامع کشور. سیاست علم و فناوری, 8(4، پیاپی 31)، 13-24.
22. Salmi, J. (2009). The Challenge of Establishing World-Class Universities. Washington, DC: The World Bank.
23. Tayeb, O. (2016). Roadmap to Become a World-Class University. In Osama Tayeb, Adnan Zahed & Jozef Ritzen ( Eds), Becoming a World-Class University: The Case of King Abdulaziz University, (pp. 1-19). Springer International Publishing
24. Teichler, U. (2010). The challenges of almost universal higher education. In Organizing Committee of Sino Finnish Higher Education Symposium (Ed.), The Challenges and Experience in the Post Massification Era (pp. 10–19).
25. Montesinos, P., Carot, J. M., Martinez, J. M., & Mora, F. (2008). Third mission ranking for world class universities: Beyond teaching and research. Higher education in Europe, 33(2-3), 259-271.
26. Altbach, P. G. (2009). Peripheries and centers: Research universities in developing countries. Asia Pacific Education Review, 10, 15–27.
27. Altbach, P. G. (2003). Globalization and the university: Myths and realities in an unequal world. Current Issues in Catholic Higher Education, 23(1), 5-26.
28. Shin, J. C. (2012). Institutionalization of Global Rankings and World-class University in Asia: National Policy Level and University Level. Seoul National University. pp. 9. Available at: https://www.meiji.ac.jp/cip/riie/6t5h7p00000anjib-att/a1331628569015.pdf
29. Jacob, W.J., Xiong, W. & Huiyuan, Y. (2015). Professional development programmers at world-class universities, Palgrave Communications, 1(2),1-27.
30. Hassan, Z., Silong, A. D., Ismail, I. A., & Asmiran, S. (2011). Developing new generation of educational leaders for world class university. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 15, 812-817.
31. Van der Wende, M. C. (2013). An excellence initiative in liberal arts and science education. In Q. Wang, Y. Cheng and N. C. Liu ( Eds), Building World-Class Universities: Different Approaches To A Shared Goal, (pp. 89-102). Rotterdam: Sense Publisher.
32. Trilling, B., & Fadel, C. (2009). 21st Century Skills: Learning for Life in Our Times. San Francisco: Jossey-Bass.
33. Skvortsov, N., Moskaleva, O., & Dmitrieva, J. (2013). World-Class Universities: Experience and Practices of Russian Universities . In Q. Wang, Y. Cheng and N. C. Liu ( Eds), Building World-Class Universities: Different Approaches To A Shared Goal, (pp. 55- 69). Rotterdam: Sense Publisher.
34. Zakaria, Z., Ahmad, A., & Norzaidi, M. D. (2009). Determining world class university from the evaluation of service quality and students satisfaction level: An empirical study in Malaysia. International Journal of Scientific Research in Education, 2(2), 59-66.
35. Watson, D. (2006) ‘UK higher education: the truth about the student market’, Higher Education Review 38(3): 3–16.