ارزیابی پارک های علم و فناوری کشورهای منتخب با رویکرد انتخاب شریک
محورهای موضوعی : عمومى
محمدرضا رستم خانی
1
(کارشناسی ارشد مهندسی مالی دانشکده مهندسی صنایع و سیستم ها، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران )
پرستو محمدی
2
(استادیار دانشکده مهندسی صنایع و سیستم ها، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران )
کلید واژه: پارک علم و فناوری, تاپسیس, دیمتل, رویکرد انتخاب شریک, فرآیند تحلیل سلسله مراتبی ,
چکیده مقاله :
این سوال مطرح است که از بین پارک های علم و فناوری موجود در دنیا کدام ها گزینه های مناسبتری برای ایجاد تعامل بین المللی می باشند؟ این مقاله سعی دارد پاسخ این سوال را برای یکی از پارک های دانشگاهی در کشور با استفاده از رویکرد انتخاب شریک استخراج نماید. به منظور محدود کردن دامنه ارزیابی پارکهای موجود در دنیا، ابتدا ۲۰ کشوری که ۹۰ درصد حجم تجارت خارجی ایران را طی ۵ سال گذشته تشکیل داده اند شناسایی شده، سپس بر اساس نیازسنجی از واحدهای فناور مستقر در پارک علم و فناوری مورد مطالعه که دارای ظرفیت و تمایل همکاری و تعامل بین المللی بودند، کشورهای مورد بررسی از شش منظر اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، امنیتی، فناوری و جغرافیایی و در ۱۳ معیار با استفاده از روش ترکیبی فرآیند تحلیل سلسله مراتبی[1] و تاپسیس[2] رتبه بندی شدند. هفت کشور دارای امتیاز قابل توجه از میان ۲۰ کشور به عنوان نمونه جهت ارزیابی پارک های علم و فناوری شان انتخاب شدند. ۱۹ پارک شناخته شده در این ۷ کشور با استفاده از ۱۲ معیار، از نظر دست اندرکاران امور پارکی و با روش ترکیبی فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و تاپسیس امتیازدهی و رتبه بندی شدند. در نتیجه این رتبه بندی، پارک سیلیکون اوسیس دبی، پارک علمی دانشگاه تیسینگوا چین، تکنو پارک استانبول، پارک تحقیقات، فناوری و نوآوری شارجه، پارک علمی دبی، پارک دانش اوسیس مسقط عمان، به ترتیب به عنوان پارک های دارای اولویت همکاری شناسایی شدند.
Which of the existing science and technology parks in the world are the most suitable options for creating international interaction? This article tries to find the answer to this question for one of the university parks in Iran using the partner selection approach. In order to limit the scope of the evaluation of the existing parks in the world, first, 20 countries that have made up 90% of Iran's foreign trade volume in the past 5 years have been identified, then based on the needs assessment of the firms located in the studied science and technology park that have the capacity and the willingness of international cooperation, the countries under review were ranked from six aspects like as: economic, political, cultural, security, technological and geographical criteria and in 13 sub-criteria using the combined method of The Analytic Hierarchy Process (AHP) and TOPSIS . Seven countries with a significant score among 20 countries were selected as samples to evaluate their science and technology parks. 19 well-known parks in these 7 countries were scored and ranked using 12 criteria, from the perspective of people involved in park affairs, and with the combined method of AHP and TOPSIS. As a result of this ranking, the following parks were identified as a higher priority for cooperation: Dubai Silicon Oasis Park, Tsinghua University Science Park in China, Teknopark İstanbul, Sharjah Research, Technology and Innovation Park, Dubai Science Park, Knowledge Oasis Muscat (Madaen).
1. Argyris C., Schön, D. A., 1978. Organizational learning: A theory of action perspective, Reading, MA: Addison-Wesley. No. 77/78. 345-348.
2. Basole Rahul C., 2016. Topological analysis and visualization of interfirm collaboration networks in the electronics industry. Decision Support Systems, Vol. 83, pp.22-31.
3. Barnes David, Wua Chong. 2011. literature review of decision-making models and approaches for partner selection in agile supply chains. Journal of Purchasing & Supply Management. Vol. 17, Issue 4, 256–274.
4. Buono A., 1997. Enhancing strategic partnerships, Journal of Organizational Change Management, Vol. 10, pp.251–266.
5. Che Z.H., 2010. A two-phase hybrid approach to supplier selection through cluster analysis with multiple dimensions. International Journal of Innovative Computing Information and Control Vol. 6(9), 4093–4111.
6. Cravens K., Piercy N. and Cravens D. 2000. Assessing the performance of strategic alliances: matching metrics to strategies, European Management Journal, Vol. 18, No. 5, pp.529–541.
7. Dacin M. T., Hitt M. A., Levitas E. 1997. Selecting partners for successful international alliances: Examination of U.S. and Korean Firms. Journal of World Business, Vol. 32(1), 3-16.
8. Dacin M.T., Oliver C. and Roy J. 2007 The legitimacy of strategic alliances: an institutional perspective, Strategic Management Journal, Vol. 28, pp.169–187.
9. Das, T. K., He, I. Y., 2006. Entrepreneurial firms in search of established partners: Review and recommendations. International Journal of Entrepreneurial Behaviour & Research, Vol. 12(3), 114-143.
10. Das T. K., Kumar R., 2011. Regulatory focus and opportunism in the alliance development processs. Journal of Management, Vol. 37(3), 682-708.
11. DeBoer L., Labro E., Morlacchi P., 2001. A review of methods supporting supplier selection. European Journal of Purchasing and Supply Management. Vol. 7, 75–89.
12. DeJong Gjalt, 2013. Innovation and new partner selection: theory and exploratory evidence from the ICT sector in the Netherlands. In book: Managing Knowledge in Strategic Alliances pp.207-231.
13. DeJong, Nooteboom. 2000. The causal structure of long-term supply relationships. An empirical test of a generalized transaction cost theory. Dordrecht: Kluwer Academic Publishers. Vol. 73. 1-33.
14. Duysters Geert, DeMan Ard-Pieter. 2011 ‘The partner selection process: steps, effectiveness, governance’, Int. J. Strategic Business Alliances, Vol. 2, Nos. 1/2, pp.7–25.
15. UN. ESCWA. 2018. Economic and Social Commission for Western Asia : report of the 30th session, United Nations.
16. Eslami Nosratabadi Hamid, Pourdarab Sanaz, Abbasian Mohammad. 2011. Evaluation Of Science And Technology Parks By Using Fuzzy Expert System, Journal of Mathematics and Computer Science. Vol .2 No.4. 594-606.
17. Wei Fenfen, Feng Nanping, Yang Shanlin, Zhao Qinna. 2020. A conceptual framework of two-stage partner selection in platformbased innovation ecosystems for servitization. Journal of Cleaner Production. Vol. 262, 1-16.
18. Guan JianCheng, Zuo KaiRui, Chen KaiHua, KaiHua, Yam Richard C.M. 2016. Does country-level R&D efficiency benefit from the collaborationnetwork structure?. Research Policy, Vol. 45, Issue 4, Pages 770-784.
19. Gulati Ranjay, Nohria Nitin, Zaheer Akbar. 2000. Strategic networks. Strategic Management Journal, Vol. 21(3), 203-215.
20. Henriques Iago Cotrim, Sobreiro Vinicius Amorim, Kimura Herbert. 2018. Science and technology park: Future challenges. Technology in Society. Vol. 53. 144-160.
21. Herzog Philipp. 2011. Open and Closed Innovation: Different Cultures for Different Strategies. Edition 2 illustrated, Springer Science & Business Media, 265 pages.
22. Hsu Chao-Che, Liou James J.H., Chuang Yen-Ching. 2013. Integrating DANP and modified grey relation theory for the selection of an outsourcing provider. Expert systems with applications, Vol. 40(6), 2297-2304.
23. Huang X.G., Wong Y.S., Wang J.G., 2004. A two-stage manufacturing partner selection framework for virtual enterprises. International Journal of Computer Integrated Manufacturing. Vol. 17(4), 294–304.
24. Iago Cotrim Henriques, Vinicius Amorim Sobreiro, Herbert Kimura. 2018 Science and technology park: Future challenges. Technology in Society. Vol. 53, Pages 144-160.
25. Inkpen A. C. 2008. Knowledge transfer and international joint ventures: The case of Nummi and General motors. Strategic Management Journal, Vol. 29(4), 447-453.
26. Lisitsyn Nikita. 2007. Technological cooperation between Finland and Russia: Example of technology parks in St. Petersburg. Electronic Publications of Pan-European Institute. Vol. 3, 1-45.
27. Lorange P., Roos J., Bronn P.S., 1992. Building successful strategical liances .Long Range Planning Vol. 25(6), 10–18.
28. March, J. G. 1991. Exploration and exploitation in organizational learning. Organization Science, Vol. 2(1), 71-87.
29. Mikhailov L., 2002. Fuzzy analytical approach to partnership selection information of virtual enterprises. Vol. 30(5), 393–401.
30. Moroz Peter, Hindle Kevin. 2012. Entrepreneurship as a Process: Toward Harmonizing Multiple Perspectives. Entrepreneurship Theory and Practice. Vol. 36, Issue 4, 781–818.
31. Nielsen B.B. 2003. An empirical investigation of the drivers of international strategic alliance formation, European Management Journal, Vol. 21, No. 3, pp.301–322.
32. Nooteboom, B. 2000. Learning and innovation in organization and economies. Oxford: Oxford University Press. 343 pages.
33. Oh Deog-Seong, Kang B.-J, 2011. Creative model of science park development: Case study on Daedeok innopolis, Korea. Global perspectives on technology transfer and commercialization : building innovative ecosystems. Vol. 43, pp. 162-188.
34. Ölmez Manuela, Lindemann Udo. 2014. Managing attribute complexity for user-centered decision support systems. Procedia Computer Science, Vol. 28, pp. 130 – 137.
35. Phan H.Phillip, Siegel S.Donald, Wright Mike. 2005. Science parks and incubators: Observations, synthesis and future research, Journal of Business Venturing, Vol. 20(1), 165- 182.
36. Ringlever Jeroen. 2012. Assessment of Technology Parks: a University case. An empirical study about Technology Parks in Mexico. University of Twente, Enschede, the Netherlands, School of Management and Governance.
37. Rocío Vásquez-Urriago Ángela, Barge-Gil Andrés, Modrego Rico Aurelia. 2016. Science and Technology Parks and cooperation for innovation: Empirical evidence from Spain. Research Policy. Vol. 45(1), 137–147.
38. Sampson R. 2005. Experience effects and collaborative returns in R&D alliances. Strategic Management Journal, Vol. 26(11), 1009-1031.
39. Sarasvathy Saras. 2001. Causation and Effectuation: Toward a Theoretical Shift from Economic Inevitability to Entrepreneurial Contingency. The Academy of Management Review. Vol. 26, No. 2, pp. 243-263.
40. Solesvik Marina, Westhead Paul. 2010. Partner Selection for Strategic Alliances: Case Study Insights from the Maritime Industry. Industrial Management & Data Systems. Vol. 110, No.6, pp. 841-860.
41. Spekman R.E., Isabella, L.A., MacAvoy, T.C. 2000. Alliance Competence, Maximizing the Value of Your Partnerships, John Wiley & Sons, New York. 320 pages.
42. Tippins M. J., Sohin, R. S. 2003. IT competency and firm performance: Is organizational learning a missing link? Strategic Management Journal, Vol. 24(8), 745-761.
43. Vucic Irena. 2010. cooperation and cluster strategies within and between technol ogyintensive Organisationd: isations: how to enhance linkages among firms in the techno-parks. For the degree of master of science in science and technology policy studies.Vol. 1002, 132-141.
۴۴. سایت پارک علم و فناوری دانشگاه تربیت مدرس، قابل دسترسی در این آدرس: https://mstpark.com
۴۵. سایت سازمان توسعه تجارت ایران، قابل دسترسی در این آدرس: https://tpo.ir
۴۶. شالبافیان؛ علی اصغر، ۱۳۹۹، شبکه مضامین مرتبط با انتخاب شریک در اتحادهای استراتژیک گردشگری پزشکی، فصلنامه علمی مطالعات مدیریت گردشگری، سال پانزدهم، شماره ۵۰، صفحات ۱۲۹-۱۵۵
۴۷. شبکه تحلیلگران تکنولوژی ایران ، 1390، گزارش تحلیلی بررسی مفهومی دیپلماسی علم و فناوري و ترسیم وضع موجود آن در جمهوري اسلامی ایران، معاونت علمی و فناوري ریاست جمهوري اسلامی ایران.
۴۸. کریمی؛ پریا، ۱۳۹۹، طراحی بسته های حمایتی شرکتهای مستقر در پارک علم و فناوری با در نظر گرفتن TRL با استفاده از روش تصمیم گیری چند معیاره، پایان نامه دوره کارشناسی ارشد مهندسی صنایع گرایش مدیریت مهندسی، دانشکده مهندسی صنایع و سیستم ها، دانشگاه تربیت مدرس
۴۹. مشهدی حاجی علی؛ فاطمه، الوانی؛ سیدمهدی، کاملی؛ سیدجواد، معمارزاده طهران؛ غلامرضا، ۱۳۹۹، طراحی الگوی شبکه همکاری دانشی اثربخش در سازمان های تحقیقاتی)مورد مطالعه: موسسه تحقیقات صنايع دفاعی ج.ا ايران(، نشریه علمی اندیشه آماد / شماره ۷۴ / سال نوزدهم ص ۸۷-۱۲۶
|
* محمدرضا رستمخانی ** پرستو محمدی
* کارشناسی ارشد مهندسی مالی دانشکده مهندسی صنایع و سیستم ها، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران rostamkhani141@gmail.com
** استادیار دانشکده مهندسی صنایع و سیستم ها، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران p.mohammadi@modares.ac.ir
تاریخ دریافت: 14/12/1401 تاریخ پذیرش: 13/03/1402
صص: 1- 20
چکیده
با توجه به نیازهای گوناگون واحدهای فناور و شرکتهای مستقر در پارکهای علم و فناوری که برخی از آنها نظیر دسترسی به آزمایشگاههای پیشرفته برای تست محصول و یا اخذ استاندارد بینالمللی و یا دسترسی به بازارهای بینالمللی و شبکه
سرمایهگذاران خارجی از طریق توافقات همکاری بین پارکها در دنیا امکان برآورده شدن مییابند، این سوال مطرح است که از بین پارکهای علم و فناوری موجود در دنیا کدامها گزینههای مناسبتری برای ایجاد تعامل بینالمللی میباشند؟ این مقاله سعی دارد پاسخ این سوال را برای یکی از پارک های دانشگاهی در کشور با استفاده از رویکرد انتخاب شریک استخراج نماید. به منظور محدود کردن دامنه ارزیابی پارکهای موجود در دنیا، ابتدا ۲۰ کشوری که ۹۰ درصد حجم تجارت خارجی ایران را طی ۵ سال گذشته تشکیل دادهاند شناسایی شده، سپس بر اساس نیازسنجی از واحدهای فناور مستقر در پارک علم و فناوری مورد مطالعه که دارای ظرفیت و تمایل همکاری و تعامل بینالمللی بودند، کشورهای مورد بررسی از شش منظر اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، امنیتی، فناوری و جغرافیایی و در ۱۳ معیار با استفاده از روش ترکیبی فرآیند تحلیل سلسله مراتبی[1] و تاپسیس[2] رتبهبندی شدند. هفت کشور دارای امتیاز قابل توجه از میان ۲۰ کشور به عنوان نمونه جهت ارزیابی پارکهای علم و فناوریشان انتخاب شدند. ۱۹ پارک شناخته شده در این ۷ کشور با استفاده از ۱۲ معیار، از نظر دستاندرکاران امور پارکی و با روش ترکیبی فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و تاپسیس امتیازدهی و رتبهبندی شدند. در نتیجه این رتبهبندی، پارک سیلیکون اوسیس دبی، پارک علمی دانشگاه تیسینگوا چین، تکنو پارک استانبول، پارک تحقیقات، فناوری و نوآوری شارجه، پارک علمی دبی، پارک دانش اوسیس مسقط (مدائن) عمان، به ترتیب به عنوان پارکهای دارای اولویت همکاری شناسایی شدند.
واژههای کلیدی: پارک علم و فناوری، تاپسیس (TOPSIS)، دیمتل (DEMATEL)، رویکرد انتخاب شریک، فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (Analytical Hierarchy Process | AHP)
نوع مقاله: علمی
1- مقدمه
نویسنده عهدهدار مکاتبات: پرستو محمدی P.mohammadi@modares.ac.ir |
شرکتهای مبتنی بر فناوری و هموار ساختن مسیر رشد آنها، تاثیر بسزایی در رشد و شکوفایی این شرکتها و نتیجتا رشد اقتصاد کشور دارند. پارکهای علمی
حلقههای مهمی در زنجیره کارآفرینی در سطح ملی یا محیطی هستند [35]. شرکتهای فناور موجود در
پارکها نیازهای گوناگونی دارند و پارکهای علم و فناوری وظیفه دارند تا با رفع این نیازها، شرکتهای مذکور را کمک کنند. این نیاز ها براساس ماهیت آنها و براساس خدمات قابل ارائه از جانب پارک میتوانند در شش گروه: مالی، مدیریتی، دانشی، حقوقی، رفاهی و تخصصی و بازاریابی و ارتباطات دستهبندی شوند [48]. برخی از این نیازها با استقرار در یک پارک علم و فناوری پاسخ داده میشود. ولی بخش دیگری از این نیازها مانند نیاز به آزمایشگاههای پیشرفته، نرمافزارها و سختافزارهای تخصصی، امکانات تخصصی موردنیاز، ارتباط با مشتریان بالقوه بینالمللی و مدیران منطقهای، پیداکردن سرمایهگذار خارجی و تشکیل شبکه مجازی و حقیقی، استفاده از تجربیات کارآفرینان موفق بینالمللی، خدمات مشاورهای از بهترین و مجربترین مشاوران دنیا، تسهیل فرآیند ثبت مالکیت معنوی محصولات شرکت و حفاظت از حقوق مالکیت معنوی و دریافت وامهای کم بهره از سرمایهگذاران خارجی و دسترسی مستقیم و بدون واسطه به آنها، کمک به دریافت معافیتهای گمرکی و مالیاتی، نیاز به صادرات و واردات و... [48]، با ایجاد یک بستر همکاری بینالمللی بین پارکها ممکن است برای واحدهای فناور داخلی قابل دسترسی باشد.
2 |
این مقاله سعی دارد تا با استفاده از رویکرد انتخاب شریک پاسخ این سوالات را برای یکی از پارک های دانشگاهی در کشور استخراج نماید. بدیهی است که با توجه به ظرفیت واحدهای فناور مستقر در هر پارک، گزینهها و اولویتهای شناسایی شده برای همکاری میتواند تغییر نماید.
ارزیابی پارکهای علم و فناوری کشورهای منتخب با ... / پرستو محمدی و همکاران
|
۱-۲- مزایا و ضرورتهای همکاری بین پارکهای علم و فناوری در دنیا
تحقیقات زیادی در رابطه با همکاری پارکها و مزایای حاصل از این همکاری برای آنها و شرکتهای مستقر در آنها وجود دارد. واسکاز و همکارانش طی تحقیقی در سال ۲۰۱۶ بر این مهم اذعان داشتند که همکاری پارکهای علم و فناوری موجب نوآوری بیشتر آنها میشود. همچنین دستاوردهای حاصل از همکاری برای شرکتهای مستقر در پارک نیز بیشتر است [37]2.
واچیچ در تحقیقی که در سال ۲۰۰۹ انجام داد
استراتژیهای سازمانهای فناوری برای ایجاد ارتباط و همکاری را مورد بحث قرار داد و چگونگی تقویت پیوندها و ارتباطات میان شرکتها و پارکها را بررسی نمود. وی طی این تحقیق به این موضوع اشاره کرده است که سازمانهای فناور با شرکت در اتحادهای استراتژیک، انتخاب شریک و شبکهسازی تمایل دارند حداکثر مزایا را به عنوان مثال برای ورود به بازارهای بینالمللی و توسعه عملکرد خود استخراج کنند [43]3.
لیسیتسن در راستای مزایای همکاری شرکتهای فنلاندی در پارکهای کشور روسیه اینگونه بیان میکند که برای صادرکنندگان فنلاندی، منطقیتر است که تأسیسات تولیدی خود را به روسیه منتقل کنند تا بدین ترتیب از عوارض گمرکی و هزینه‌های حمل و نقل اجتناب کنند. علاوه بر این، بسیاری از آنها می توانند از مزیت هزینه های پایینتر کارگر در روسیه نسبت به فنلاند استفاده کنند. همچنین از دیگر مزایای همکاری شرکتها و پارکهای فنلاندی با پارکهای روسیه به این موارد اشاره کرده است: نزدیکی جغرافیایی روسیه به مرزهای فنلاند و اتحادیه اروپا، پتانسیل بازار بزرگ روسیه، نزدیکی نسبی (طبق استانداردهای روسیه) به روسیه مرکزی و مسکو، رشد صنایع دانش محور محلی، امکان حضور نیروی کار واجد شرایط و تحصیلکرده ارزانتر، زیرساخت نسبتاً توسعه یافته. همچنین لیسیتسن از مزایای این همکاری برای روسیه نیز مواردی را برشمرده است که از جمله این موارد میتوان به توسعه ساختارهای نوآورانه در روسیه با توجه به پیشرفت فنلاند در زمینه فناوری (حداقل در بخشهای خاص) اشاره نمود. علاوه بر این، اجرای یک یا چند پروژه در تکنوپارک روسیه توسط شرکتهای فنلاندی ممکن است اثری چند برابری ایجاد کند و موجب مشارکت بیشتر شرکتهای فنلاندی پیشرفتهتری بشود [26]4.
نوآوری مستلزم ترکیبی از محصولات، بازارها، فناوریها و قابلیتهای سازمانی است که اکثر شرکتها، ترکیب این مجموعه را به صورت همزمان در خود ندارند و بنابراین ناچار به همکاری با متخصصان مکمل هستند [12]5. «منابع شرکت» مجموعهای است که تمام دارایی‌ها، قابلیتها و شایستگی‌های یک شرکت را شامل میشود. همکاری بین شرکتی برای دستیابی به چنین منابعی بسیار مهم است. همکاری زمانی جذاب است که آن دسته از منابعی را فراهم کند که یک شرکت نتواند در چارچوب زمانی قابل قبول و یا ساختار هزینهای قابل توجیه، تنها با تکیه بر قابلیتهای خود به دست آورد. پس این منحصر به فرد بودن مهارتها و قابلیتها نیست، بلکه مکمل بودن منابع شریک احتمالی است که مهم خواهد بود [19]6. اگر تواناییها به گونهای متفاوت باشند که بتوانند برای ایجاد ارزش بیشتر با هم
ارزیابی پارکهای علم و فناوری کشورهای منتخب با ... / پرستو محمدی و همکاران
|
3 |
جدول۱. مزایای ایجاد شده در پی تشکیل اتحاد استراتژیک بین شرکت ها و همکاری بین پارک های علم و فناوری |
|
4 |
|
میشوند [18]. سیستمهای شبکه همکاری توسط دو یا چند شرکتکننده بر روی منابع سرمایهگذاری، به
اشتراکگذاری اطلاعات، منابع، پاداشها و مسئولیتها به توافق میرسند و اغلب تصمیمات و مشکلات را به طور مشترک حل میکنند. انگیزه های بسیاری برای شرکتها در زمینه همکاری وجود دارد؛ از جمله کاهش هزینه عملیاتی و کارایی در بازارهای جهانی امروز، دسترسی به منابع، تواناییهای اصلی و مرکزی، مهارت های نوآورانه، عملکرد مالی بهتر و نوآوری بیشتر [2]17. همکاری در صنایع با رشد بالا بسیار رایج است. صنایع تکنولوژیک که در آن فناوری و دانش لازم برای نوآوری پایدار اغلب در خارج از یک شرکت با هسته سنتی شکل میگیرد. همکاری منجر به اشتراکگـذاری دانـش و ایجـاد دانـش
ارزیابی پارکهای علم و فناوری کشورهای منتخب با ... / پرستو محمدی و همکاران
|
میشود و نوآوری را افزایش میدهد [2]. همچنین
شـرکتها در جامعهی از شبکههای اجتماعی ارتباطات بایکدیگر یا روابط با سایر نهادهای اجتماعی قرار گرفتهاند. شراکت در شبکهها شرکت را قادر میسازد تا به منابع مختلفی که به صورت جداگانه فعالیت میکنند دسترسی داشته باشد. از آنجایی که شرکتها نیازمند بروزرسانی تواناییهای فناورانه خود هستند، شبکه همکاری به آنها این امکان را میدهد که از پیشرفتهترین و جدیدترین فناوریها بهرهبرداری کنند. از سویی شبکههای همکاری فناورانه باعث رفع محدودیتهای داخلی تحقیق و توسعه شرکتها در جریان دانش بین شرکتی میگردد [49]. شبکه های همکاری نه تنها مزایایی برای شرکت نوآور دارند بلکه برای سایر اعضای مشارکتکننده نیز تأثیرگذار هستند. از طریق این همکاری، شرکتها به طور ضمنی دانش چگونگی و دانش چه چیزی را به دست میآورند؛ بنابراین شبکههای همکاری فناورانه به شرکتها در انتقال یادگیریهایشان برای تولید محصولات تجاری
موفقیتآمیز و تجاریسازی تکنولوژی پیچیده کمک
میکنند[34].
۲-۲- اهمیت انتخاب شریک
طی تحقیقی در سال ۲۰۱۱ به نقل از میخائیلوف به این موضوع اذعان داشتند که در محیط بسیار رقابتی امروزی، شرکتها باید از هر فرصتی برای بهبود عملکرد خود استفاده کنند[3]18. احساس نیاز یک شرکت به همکاری نزدیک با شرکای زنجیره تامین خود به منظور بهینهسازی فرآیندهای تجاری خود به طور قابل توجهی افزایش یافته است. یک گام کلیدی در شکل گیری هر زنجیره تامین، انتخاب شریک تامین است [29]19.
شالبافیان طی تحقیقی در سال ۱۳۹۹ اهمیت انتخاب و بررسی شریک را بیان میکند. او در تحقیق خود بیان
میکند که یافتههای مطالعات پیشین را میتوان با تمرکز بر سه محور: داشتن ارتباط قبلی با شریک، داشتن شناخت از شریک و همچنین ویژگیهای شریک،
دستهبندی کرد. داشتن ارتباط یا همکاری درگذشته در انتخاب یک شریک محتمل میتواند تأثیر بسزایی داشته باشد. این ارتباطات ورای روابط میان سازمانی میتواند در شکل روابط بین فردی نیز تعریف شود تا جایی که برخی محققین به وجود روابط بین فردی قبل از ایجاد اتحاد اشارات زیادی داشتهاند. اما در خصوص شناخت نسبت به شریک، این شناخت میتواند در ارتباط با پیشینه شریک تعریف گردد یا آگاهی از ویژگیهای شریک را مدنظر قرار دهد [46].
انتخاب یک شریک مناسب اولین قدم بسیار مهم در طراحی یک اتحاد استراتژیک موفق است (دیونگ، ۲۰۱۳). انتخاب شریک مناسب احتمالاً حیاتی‌ترین جنبه موفقیت شرکتهای نوآور است [40]20، [14]21 .
طی تحقیقی در سال ۲۰۱۱ به نقل از کراونز، داسین و همکاران اذعان داشتند که اتحادهای استراتژیک به طور فزایندهای به عنوان سنگ بنای استراتژیهای شرکت در نظر گرفته میشوند [6]22؛ [8]23. با این حال، نرخ شکست اتحاد ۵۰٪ غیر معمول نیست [14]، [41].
سبکهای مدیریت ناسازگار، استراتژیهای ناهماهنگ، تفاوت در رویههای تصمیمگیری و تفاوتهای فرهنگی بین شرکا اغلب به عنوان عوامل اصلی شکست ذکر
شدهاند. بنابراین انتخاب شریک «درست» به عنوان یک وظیفه حیاتی در چرخه حیات یک اتحاد در نظر گرفته میشود [4]24؛ [31]25.
ارزیابی پارکهای علم و فناوری کشورهای منتخب با ... / پرستو محمدی و همکاران
|
5 |
ساراسواتی در تحقیقی که در سال ۲۰۰۱ انجام داد از رویکرد اثرگذاری برای انتخاب شریک استفاده نمود [39]26. وی در این تحقیق با درنظرگرفتن مجموعهای از ابزار برای انتخاب شریک و تمرکز بر روی اثرات احتمالی ایجاد شده توسط انتخاب شریک موردنظر و انتخاب بر اساس این اثرات، شریک مدنظر خود را انتخاب نمود. همچنین مروز و هیندل نیز در تحقیقی که در سال ۲۰۱۲ انجام دادند از همین روش برای انتخاب شریک استفاده نمودهاند [30]27.
سولسویک و وسدید به نقل از هرزوگ [21]28 از رویکرد علیت برای انتخاب شریک در تحقیق خود استفاده نمود. هرزوگ برای استفاده از این رویکرد، ابتدا علت نیاز به همکاری و شراکت را تعیین میکند. سپس شریک مناسب را در جهت پاسخگویی به علت مشخص شده انتخاب
میکند [40].
در ایجاد یک زنجیره تامین پویا، به دلیل پیچیدگی در کنار هم قرار دادن یک شبکه تحت شرایط پویا،
تصمیمگیری در مورد انتخاب شریک بسیار چالش برانگیز است. محققان عموماً به این نتیجه رسیده‌اند که مشکل انتخاب شریک در چنین شرایطی را نمیتوان به طور مؤثر و کارآمد حل کرد، مگر اینکه فرآیند انتخاب شریک را به چندین مرحله فرعی تقسیم کرد و این مراحل را گام به گام تا بررسی و انتخاب کامل شریک پیش برد [3] به همین دلیل است که معمولا رویکردهای مختلف، برای انتخاب شریک از چند مرحله استفاده میکنند.
[1] . Phan, Siegel and Wright
[2] . Rocío, Barge-Gil and Modrego Rico
[3] . Vucic
[4] . Lisitsyn
[5] . DeJong
[6] . Gulati, Nohria, and Zaheer
[7] . Argyris and Schön
[8] . De Jong and Nooteboom
[9] . March
[10] . Nooteboom
[11] . Tippins and Sohin
[12] . Das and Kumar
[13] . Inkpen
[14] . Dacin, Hitt and Levitas
[15] . Das and He
[16] . Guan et al.
[17] . Basole
[18] . Barnes and Wua
[19] . Mikhailov
[20] . Solesvik and Westhead
[21] . Duysters and DeMan
[22] . Cravens Piercy and Cravens
[23] . Dacin, Oliver and Roy
[24] . Buono
[25] . Nielsen
[26] . Sarasvathy
[27] . Moroz and Hindle
[28] . Herzog
ارزیابی پارکهای علم و فناوری کشورهای منتخب با ... / پرستو محمدی و همکاران
|
6 |
رویکردهای انتخاب شریک | محقق/محققان |
رویکرد دو مرحله ای علیت: ۱. تعیین علت نیاز به همکاری و شراکت- ۲. انتخاب شریک مناسب در جهت پاسخگویی به علت مشخص شده. | هرزوگ (۲۰۰۸) |
رویکرد دو مرحله ای اثرگذاری: ۱. درنظرگرفتن مجموعه ای از ابزار برای انتخاب شریک و تمرکز بر روی اثرات احتمالی ایجاد شده توسط انتخاب شریک موردنظر- ۲. انتخاب بر اساس این اثرات | ساراسوائی (۲۰۰۱)، مروز و هیندل (۲۰۱۱) |
رویکرد دو مرحله ای بر اساس تطابق با شریک: ۱. ارزیابی میزان تطابق با شرکای احتمالی و تجزیه و تحلیل پتانسیل بازار و رقبای موجود- ۲. شبیه سازی بدترین سناریوهای پس از شکست شراکت | لورانج، رز و برون1 (۱۹۹۲) (۲۷) |
رویکرد سه مرحله ای بر اساس صلاحیت شریک: ۱. تدوین معیارهای انتخاب شریک- ۲. بررسی صلاحیت شرکای احتمالی با استفاده از معیارهای به دست آمده- ۳. انتخاب نهایی شریک با استفاده از روش های مناسب موجود | دی بوئر، لبرو و مورلاچی2 (۲۰۰۱) (۱۱) |
رویکرد دو مرحله ای بر اساس صلاحیت با معیارهای از پیش تعیین شده : ۱. شناسایی شرکایی که به موقع تر، با کیفیت تر و با قیمت کمتر محصولات یا خدمات مورد نیاز شرکت را برآورده میکنند. ۲. ارزیابی پتانسیل همکاری شرکای انتخابی | هوانگ، ونگ و وانگ3 (۲۰۰۴) (۲۳) |
رویکرد دو مرحله ای بر اساس صلاحیت با به کارگیری یک مدل بهینه سازی: ۱. طبقه بندی شرکای احتمالی بر اساس ویژگی هایشان برای برآوردن نیازها در ابعاد مختلف هزینه، کیفیت و زمان- ۲. تشکیل یک مدل ریاضی بهینه سازی چند معیاره بر اساس این خوشه ها ساخته شده است. | چی4 (۲۰۱۰) (۵) |
انتخاب شریک را تعیین کرده و امتیاز شرکای احتمالی را در معیارهای تعیین شده به دست آورده و نهایتا شرکای منتخب را معرفی میکنیم. ۳- روش تحقیق نمونه مورد مطالعه این تحقیق پارک علم و فناوری دانشگاه تربیت مدرس میباشد. از این رو برای ارزیابی پارکهای علم و فناوری خارجی مناسب همکاری با شرکتها و واحدهای فناور این پارک، گامهای زیر را طی میکنیم: گام اول: تعیین مجموعهای از کشورها جهت محدود کردن دامنه جستجوی پارکهای خارجی با استفاده از مجموع ارزش صادرات و واردات این کشورها با ایران گام دوم: استخراج معیارهایی جهت تعیین کشورهای مناسب برای همکاری بینالمللی پارک با استفاده از مفاهیم موجود در گزارش تحلیلی دیپلماسی علم و فناوری جمهوری اسلامی ایران گام سوم: بررسی اهمیت معیارهای استخراج شده و شناسایی معیارهای موثرتر در رتبهبندی کشورها بر اساس نظر سنجی از دستاندرکاران پارک مورد مطالعه و با استفاده از روش دیمتل گام چهارم: رتبه بندی کشورهای مورد بررسی بر اساس نظر سنجی از شرکت های مستعد تعامل بین المللی در پارک مورد مطالعه و با کمک روش ترکیبی AHP و TOPSIS گام پنجم: شناسایی پارک های فعال در کشورهای منتخب گام ششم: شناسایی معیارهای مناسب رتبه بندی پارک های علم و فناوری و وزن دهی آنها بر اساس نظر دست اندرکاران امور پارکی گام هفتم: تعیین رتبه پارک های مورد بررسی در هر یک از معیارهای رتبه بندی گام هشتم: رتبه بندی پارک های علم و فناوری کشورهای منتخب جهت همکاری با پارک مورد مطالعه با استفاده از روش های AHP و TOPSIS
|
از آنجایی که تعیین میزان تاثیرات احتمالی ناشی از انتخاب شریکی خاص، در این تحقیق امری دشوار است نمیتوان از رویکرد دومرحلهای اثرگذاری برای انتخاب شریک استفاده نمود. همچنین به دلیل نبود بازار و رقیب مشخصی برای پارکها و عدم امکان شبیهسازی سناریوهای پس از شکست شراکت در این تحقیق، نمیتوان از رویکرد ارائه شده توسط لورانج استفاده نمود. همچنین به دلیل عدم امکان دستیابی به اطلاعات موثق که موجب شود قبل از ایجاد اتحاد، شرکایی که نیاز ما در ابعاد هزینه، زمان و کیفیت را برطرف میکنند شناسایی کرد؛ نمیتوانیم از رویکرد ارائه شده توسط چی و هوانگ و همکارانش استفاده کنیم. در این تحقیق ابتدا از رویکرد انتخاب شریک ارائه شده توسط هرزوگ استفاده میکنیم و علل نیاز به همکاری و شراکت را تحت عنوان نیازسنجی و معیارهای شرکتها برای انتخاب فرصتهای همکاری بینالمللی تعیین میکنیم. سپس با استفاده از رویکرد ارائه شده توسط دی بوئر و همکارانش، معیارهای مهمتر و موثرتر تعیین شده به دست آورده و نهایتا شرکای منتخب را معرفی میکنیم.
|
[1] . Lorange, Roos and Bronn
[2] . De Boer, Labro and Morlacchi
[3] . Huang, Wong and Wang
[4] . Che
گام چهارم: رتبهبندی کشورهای مورد بررسی بر اساس نظرسنجی از شرکتهای مستعد تعامل بینالمللی در پارک مورد مطالعه و با کمک روش ترکیبی AHP و TOPSIS
گام پنجم: شناسایی پارکهای فعال در کشورهای منتخب
گام ششم: شناسایی معیارهای مناسب رتبهبندی
پارکهای علم و فناوری و وزندهی آنها بر اساس نظر دستاندرکاران امور پارکی
گام هفتم: تعیین رتبه پارکهای مورد بررسی در هر یک از معیارهای رتبهبندی
گام هشتم: رتبهبندی پارکهای علم و فناوری کشورهای منتخب جهت همکاری با پارک مورد مطالعه با استفاده از روشهای AHP و TOPSIS
۱-۳- نمونه موردمطالعه و روش جمعآوری اطلاعات
ارزیابی پارکهای علم و فناوری کشورهای منتخب با ... / پرستو محمدی و همکاران 7 |
میکنند. این هفت حوزه شامل: صنعت و انرژی، تجارت الکترونیک و فناوری اطلاعات، مواد و تجهیزات پزشکی، هنر و گردشگری، علوم انسانی، کشاورزی؛ دامپروری و شیلات و زیست فناوری میباشند. تعداد شرکت های مستقر در پارک مذکور، در حوزه صنعت و انرژی ۴۱ شرکت، حوزه تجارت الکترونیک و فناوری اطلاعات ۱۸ شرکت، حوزه مواد و تجهیزات پزشکی ۳۰ شرکت، حوزه هنر و گردشگری ۱۰ شرکت، حوزه علوم انسانی ۱۱ شرکت، حوزه کشاورزی؛ دامپروری و شیلات ۲۰ شرکت و در حوزه زیست فناوری ۱۱ شرکت میباشد1 .شرکتهای مستقر در پارک علم و فناوری دانشگاه تربیت مدرس از نظر بلوغ کسب و کارشان، به سه گروه موسسات پارکی، واحدهای رشدی و واحدهای پیش رشدی تقسیم
میشوند. موسسات پارکی، دارای سابقه و تجربه مناسب و هم چنین از توانايي مالي مناسبی برخوردارند. واحدهای فناور در مرحله رشد میتوانند حداکثر ۳ سال در مرکز رشد مستقر شوند و از حمایتهای آن برای دنبال کردن ایده فناورانه خود برخوردار شوند. زمان این دوره در شرایط خاص تا ۵ سال قابل افزایش است. واحدهای دوره پیش رشد به منظور انجام مطالعات مقدماتی، اجرای ایده محوری، ثبت شرکت و تنظیم طرح تجاری2 میتوانند بین ۶ تا ۹ ماه از حمایتهای مرکز رشد پارک برخوردار شوند.
به منظور شناسایی موسسات و شرکتهای دارای ظرفیت و یا نیاز به همکاری بینالمللی از مدیران و کارشناسان پارک مورد مطالعه کمک گرفته شد. از تعداد ۴۷ موسسه پارکی و ۶۳ واحد رشدی، مجموعا ۳۷ موسسه پارکی و واحد رشدی که ظرفیت صادرات یا نیاز به واردات مواد و تکنولوژی داشتند و یا توانایی همکاری بینالمللی را دارا بودند، به عنوان حجم نمونه برای انجام پیمایش و نظرسنجی مشخص شدند.
۲-۳- فرایند انتخاب کشورهای مورد بررسی
به منظور محدود کردن ارزیابی پارکهای علم و فناوری کشورهای خارجی، ابتدا کشورهای با سهم تجارت خارجی بیشتر از کل بازرگانی خارجی ایران را بر اساس میانگین سالانه حجم تجارت شان (مجموع ارزش واردات و صادرات) با ایران طی شش سال اخیر (۱۳۹۵-۱۴۰۰) شناسایی
مینماییم. در این بررسی، مشخص شد که ۹۰ درصد از کل ارزش صادرات و واردات ایران تنها با ۲۰ کشور جهان صورت گرفته است. هم چنین روند تجارت خارجی ایران با این کشورها در دوره مذکور بررسی گردید. این بررسی نشان
میدهد که تجارت خارجی ایران با کشورهای مالزی و ازبکستان روند صعودی چشم گیری داشته است به طوری که در سال ۱۴۰۰، این دو کشور در فهرست ۲۰ کشور نخست از نظر سهم شان از تجارت خارجی ایران قرار
گرفتهاند و به عبارتی جایگزین فرانسه و سنگاپور شدهاند که طی این ۶ سال روند نزولی تجارت خارجی با ایران را تجربه کردهاند و در سال ۱۴۰۰ جزو ۲۰ کشور نخست از نظر سهمشان از تجارت خارجی ایران نبودهاند.
بنابراین ۲۰ کشوری که در این تحقیق واحدهای فناور دوره رشد و موسسات پارکی مورد مراجعه، در زمینه امکان و تمایل همکاری با آنها اظهار نظر کرده اند عبارتند از کشورهای: چین (با میانگین سالانه سهم تجارت خارجی با ایران،۲۴٪)3، امارات(۱۷٪)، عراق(۹٪)، ترکیه(۹٪)، هندوستان(۵٪)، کره جنوبی(۴٪)، آلمان(۳٪)، افغانستان(۳٪)، روسیه(۲٪)، سوئیس(۲٪)، پاکستان(۲٪)، ایتالیا(۲٪)، هلند(۱٪)، انگلستان(۱٪)، تایلند(۱٪)، اندونزی(۱٪)، عمان(۱٪)، برزیل(۱٪)، مالزی(۱٪) و ازبکستان(۱٪).
8 |
با توجه به اینکه این تحقیق اهداف فناورانه را از تعامل و همکاری بینالمللی جستجو میکند، مفاهیم دیپلماسی علم و فناوری را بررسی کرده تا با استفاده از آن معیارهای لازم برای مقایسه و رتبهبندی کشورها از نظر تعامل علم و فناوری را استخراج نماییم.
فناوريهاي پیشرفته (هزینه بر بودن، حساسیت بالا) است. مهمترین نیاز هر کشور که هر دولتی به دنبال تحقق بهتر آن میباشد امنیت است. براي جمهوري اسلامی ایران نیز این هدف، داراي اهمیت است. از این حیث کشورهاي نزدیک به جمهوري اسلامی ایران جایگاه مهمی خواهند داشت.
|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ارزیابی پارکهای علم و فناوری کشورهای منتخب با ... / پرستو محمدی و همکاران
|
در گزارش تحلیلی مذکور، دیپلماسی علم و فناوری از شش منظر اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، امنیتی، فناوری و جغرافیایی قابل بررسی است. در جدول ۳ سعی شده از مفاهیم موجود در آن گزارش، معیارهایی برای هر یک از منظرهای ششگانه فوق استخراج شود.
جدول ۳. معیارهای احصا شده برای تعامل علم وفناوری بین المللی بر اساس گزارش تحلیلی دیپلماسی علم و فناوری ج.ا.ا. (۱۳۹۰)
|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ارزیابی پارکهای علم و فناوری کشورهای منتخب با ... / پرستو محمدی و همکاران
|
|
9 |
برای بررسی اهمیت و عدم اهمیت معیارهای احصا شده با دست اندرکاران پارک مورد مطالعه (شامل معاونین و کارشناسان مرتبط)، مصاحبه شد و پرسشنامه مقایسه دو دویی معیارها توسط آنها امتیازدهی شد. لازم به ذکر است که مقدار ضریب آلفای کرونباخ برای این پرسشنامه ۰.۸۲ میباشد. در این پرسشنامه، ابتدا به میزان تاثیرگذاری هر معیار نسبت به معیار دیگر امتیازدهی شد. در نتیجه این امتیاز دهی، در هر حوزه، یک ماتریس ارتباط مستقیم(M) که میزان تاثیرگذاری معیارها دو به دو به روی یک دیگر را نشان میدهد، تشکیل گردید. سپس با استفاده از فرمول K=1/maxΣaij میزان ضریب K برای هر حوزه مشخص گردید. سپس برای به دست آوردن ماتریس نرمال(N) برای هر حوزه لازم بود تا ضریب K در ماتریس M ضرب شود. بعد از به دست آوردن ماتریس نرمال هر حوزه، با استفاده از فرمول T=N×(I-N)-1، ماتریس ارتباط کامل(T) تشکیل گردید. سپس برای هر معیار، مقدار پارامتر D (جمع عناصر هر سطر ماتریس ارتباط کامل (نشانگر تاثیرگذاری آن عامل)) و پارامترR (جمع عناصر هر ستون ماتریس ارتباط کامل (نشانگر تاثیرپذیری آن عامل)) محاسبه گردید و معیارهایی کهD بزرگتری نسبت به بقیه داشند، انتخاب شدند، زیرا هر گزینه که D بزرگتری داشته باشد، میزان تاثیرگذاری بیشتری بر روی دیگر گزینهها دارد. بر این مبنا، معیارهایی که در جدول۳ پررنگ شده اند، معیارهای مهمتر شناسایی شدند. یعنی معیارهای اول و دوم حوزه اقتصادی یعنی پتانسیل صادرات و پتانسیل واردات، معیارهای اول و سوم حوزه جغرافیایی یعنی نزدیکی جغرافیایی به منظور ارتباط آسانتر و دسترسی به بازارهای بین المللی، معیارهای اول و سوم حوزه سیاسی یعنی دوام ارتباط و مواضع سیاسی مشترک، معیارهای سوم و پنجم حوزه امنیتی یعنی افزایش قدرت بازدارندگی در صورت همکاری و نزدیکی جغرافیایی به منظور حفظ امنیت کشور، معیارهای سوم و پنجم حوزه فرهنگی یعنی اشتراکات اعتقادی و نزدیکی آداب فرهنگی به مردم کشور هدف و معیارهای اول، سوم و چهارم حوزه فناوری یعنی سطح تکنولوژی، کمککننده به ثبت استانداردهای بینالمللی و وجود آزمایشگاههای پیشرفته و موردنیاز در کشور هدف به عنوان معیارهای مهم و تاثیرگذار انتخاب شدند. 10 |
۱-۴- به کارگیری روش ترکیبی AHP و TOPSIS برای رتبهبندی و شناسایی کشورهای مناسب برای همکاری بین پارکی
برای رتبهبندی ۲۰ کشور مورد بررسی، با استفاده از ۱۳ معیار به دست آمده از شش منظر اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، امنیتی، فناوری و جغرافیایی ذکر شده دربخش قبل به شیوه زیر اقدام شد. ابتدا پرسشنامهای طراحی گردید و در اختیار آن دسته از شرکتها و موسسات مستقر در پارک علم و فناوری دانشگاه تربیت مدرس که از دید معاون فناوری پارک، به عنوان شرکتها و موسسات دارای پتانسیل صادرات یا نیازمند به واردات مواد و فناوری و یا دارای ظرفیت همکاری بینالمللی تشخیص داده شده بودند، قرار گرفت. نتایج به دست آمده از اطلاعات جمعآوری شده از این پرسشنامهها و تحلیل آنها هم به صورت کلی (یعنی تجمیع تمامی حوزهها
ارزیابی پارکهای علم و فناوری کشورهای منتخب با ... / پرستو محمدی و همکاران
|
با هم) و هم به صورت جداگانه از نظر حوزه فعالیت شرکتها و موسسات مستقر در پارک (یعنی شش حوزه تجارت الکترونیک و فناوری اطلاعات، صنعت و انرژی، مواد و تجهیزات پزشکی، کشاورزی و دامپروری و شیلات، علوم انسانی و زیست فناوری) در ادامه آورده شده است. لازم به ذکر است که مقدار ضریب آلفای کرونباخ برای این پرسشنامه ۰.۸۷ میباشد.
1-۱-۴- تشکیل ماتریس تصمیم
ابتدا ماتریس تصمیم را به نحوی که معیارها در ستون و کشورها در سطر قرار بگیرند، با میانگینگیری از پاسخهای شرکتها و موسسات به سوالات پرسشنامه تشکیل دادهایم. نتیجه به دست آمده در حالت کلی به صورت زیر است:
|
[1] . آمار مستخرج از سایت پارک علم و فناوری دانشگاه تربیت مدرس
می باشد.
[2] . Business Plan
[3] . اعداد داخل پرانتز میانگین سالانه سهم کشورها از کل تجارت خارجی ایران را طی دوره 1395-1400 بر اساس آمار منتشره در سایت سازمان توسعه تجارت ایران نشان می دهد.
2-۱-۴- تشکیل ماتریس نرمال تصمیم
برای بی مقیاس کردن (نرمال سازی) ماتریس تصمیم بالا، از فرمول۱ استفاده شده است:
:(1) 
ارزیابی پارکهای علم و فناوری کشورهای منتخب با ... / پرستو محمدی و همکاران
|
118 |
|
128 |
از آنجایی که روش TOPSIS به تنهایی قادر به محاسبه وزن معیارها نیست، بنابراین لازم است برای به دست آوردن وزن معیارها از روشهای دیگری نظیر روش AHP استفاده کنیم و آن را به عنوان ورودی به روش TOPSIS وارد کنیم.
بردار وزن معیارها بر اساس امتیازدهی شرکتها و موسسات پارکی مورد مراجعه، به شکل زیر به دست آمده است:
4-۱-۴- محاسبه شاخص شباهت و رتبه بندی کشورها از نظر شرکت ها و موسسات پارکی مورد مطالعه
شاخص شباهت تعیین کننده امتیاز هر کشور است و بر اساس رابطه۲ به دست می آید. این شاخص برای هر کشور محاسبه میشود و هر چه به عدد یک نزدیک تر باشد، نشان دهنده برتری امتیاز آن کشور نسبت به دیگر کشور هاست.
ارزیابی پارکهای علم و فناوری کشورهای منتخب با ... / پرستو محمدی و همکاران
|
شاخص شباهت | کشور | رتبه |
۰.۷۳۳۱ | امارات | 1 |
۰.۶۷۳۱ | چین | 2 |
۰.۶۳۸۶ | ترکیه | 3 |
۰.۵۶۴۶ | آلمان | 4 |
۰.۵۴۶۶ | روسیه | 5 |
۰.۵۳۳۶ | عراق | 6 |
۰.۵۰۰۵ | عمان | 7 |
۰.۴۳۲۳ | انگلستان | 8 |
۰.۳۹۱۹ | سوئیس | 9 |
۰.۳۹۰۹ | پاکستان | 10 |
۰.۳۷۱۱ | هندوستان | 11 |
۰.۳۶۳۲ | ازبکستان | 12 |
۰.۳۵۸۰ | افغانستان | 13 |
۰.۳۴۱۸ | هلند | 14 |
۰.۳۳۶۸ | مالزی | 15 |
۰.۳۲۷۹ | کره جنوبی | 16 |
۰.۳۲۱۶ | اندونزی | 17 |
۰.۲۷۰۳ | ایتالیا | 18 |
۰.۲۵۶۷ | تایلند | 19 |
۰.۱۱۳۳ | برزیل | 20 |
۵-۱-۴- رتبه بندی کشورها در حوزه فعالیت شرکت های مورد بررسی
با توجه به جدول۳، کشورهای امارات، چین، ترکیه، آلمان، روسیه، عراق و عمان به صورت کلی به عنوان ۷ کشور نخست برای تعاملات بین المللی از نظر شرکت های مورد بررسی در پارک علم و فناوری دانشگاه تربیت مدرس امتیازدهی شده اند. با استفاده از همین روش، کشورها از منظر حوزه فعالیت شرکت های مورد بررسی در پارک علم و فناوری دانشگاه تربیت مدرس نیز رتبه بندی شدند که در جدول۵ نشان داده می شود.
۲-۴- شناسایی و رتبهبندی پارک های علم و فناوری شناخته شده در کشورهای منتخب
به منظور محدود کردن جستجو و ارزیابی پارکهای علم و فناوری خارجی هفت کشور امارات، چین، ترکیه، آلمان، روسیه، عراق و عمان که تفاوت امتیاز مشهودی نسبت به بقیه کشورها در رتبه بندی جدول ۵، به دست آورده اند به عنوان کشورهای منتخب در این تحقیق جهت ارزیابی پارک های علم و فناوری شان مشخص می شوند.
با مطالعه اسناد کتابخانه ای و بررسی سایتهای مختلف
ارزیابی پارکهای علم و فناوری کشورهای منتخب با ... / پرستو محمدی و همکاران
|
13128 |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
جدول۵. رتبه بندی کشورها با استفاده از شاخص شباهت از نظر شرکتهای مورد بررسی در پارک علم و فناوری مورد مطالعه |
کشورهای منتخب، ۱۹ پارک علم و فناوری فعال در این کشورها به عنوان پارک های خارجی قابل بررسی در این تحقیق شناسایی شدند. پارکهای منتخب دارای سئو1 بهتری نسبت به دیگر پارکها میباشند و از جایگاه و بازدید بهتری در نتایج جستجوی گوگل بهره مند میباشند. اسامی این پارک ها عبارت است از :پارک علمی دبی، سیلیکون اوسیس دبی و پارک تحقیقات، فناوری و نوآوری شارجه از امارات، پارک علمی دانشگاه تیسینگوا، پارک علمی هنگ کنگ، پارک علمی ژونگونکان فنتای و پارک علم و فناوری سنگاپور-هانگژو از کشور چین، تکنوپارک استانبول، بیلکنت سایبر پارک آنکارا و پارک علم و فناوری دانشگاه آنکارا از 14128 |
۱-۲-۴- تعیین معیارهای مناسب رتبهبندی
پارکها و امتیاز دهی به آنها
معیارهای رتبهبندی پارکها از طریق مطالعه تحقیقات
ساخت شبکه تحقیقاتی توسط پارک: به این معناست که آیا پارک مورد نظر امکاناتی را برای ایجاد شبکه ای جهت رشد ایده های تجاری از ابتدا تا تبدیل آن ها به شرکت موفق در نظر گرفته است یا خیر؟
فرهنگ همکاری شرکت های پارک از یکدیگر: به این معناست که آیا پارک مورد نظر زیرساخت ها و فعالیت هایی را در جهت همکاری شرکت های مستقر در خود با یکدیگر ایجاد کرده است یا خیر؟
استفاده از خدمات شبکه ارائه شده توسط پارک: به وجود و یا عدم وجود امکانات و خدمات رفاهی، فرهنگی، آموزشی و... و امکان استفاده از آنها توسط شرکتهای مستقر در پارک مورد نظر اشاره دارد.
ارزیابی پارکهای علم و فناوری کشورهای منتخب با ... / پرستو محمدی و همکاران
|
|
جدول۶. معیارهای رتبه بندی پارک ها در تحقیق های پیشین |
قصد شرکتها برای ترک پارک (عدم رضایت از خدمات پارک): به تعداد ترک و نقل مکان شرکت هایی که با پارک مورد نظر قرارداد امضا میکنند اشاره دارد و هرچه این تعداد کمتر باشد نشاندهنده این است که امکانات مورد نظر شرکت ها برای استقرار مداوم و طولانی فراهم شده است.
تبادل اطلاعات شرکت ها با دانشگاه: به ارتباط و همکاری شرکت های مستقر در پارک و دانشگاه های مختلف به منظور افزایش ارتباط میان علم و صنعت اشاره دارد.
مدل مالکیت پارک: به سه بخش عمومی، خصوصی و دانشگاهی تقسیم میگردد.
عملکرد تجاری پارک: به تعداد شرکت های مستقر، میزان بودجه اختصاص یافته به آن ها، سرمایه گذاری سرمایه گذاران در پارک مورد نظر، ارزشگذاری پارک و اطلاعاتی از این قبیل اشاره دارد.
نوآوری شرکت های مستقر در پارک: به وجود زیرساخت هایی برای تبدیل هر شرکت به یک شرکت نوآور اطلاق میگردد.
ارتباط بینالمللی پارک: به وجود یا عدم وجود ارتباطات خارجی، شرکا و همکاران بینالمللی، ایجاد بازارهای جهانی برای شرکت های مستقر و اطلاعاتی از این قبیل اشاره دارد.
نام تجاری و شهرت پارک: به نکاتی که در پارک مورد نظر سرآمد و مشهور است اطلاق میگردد.
تاثیر پارک بر اقتصاد منطقه: به این معناست که آیا پارک مورد نظر، تاثیر مثبتی بر اقتصاد کشور و منطقه خود گذاشته است؟
تنوع بخشهای فعالیت: به حوزه فعالیت
شرکتهای مستقر در پارک علم و فناوری مورد نظر اشاره دارد.
با توجه به اینکه در همکاری بینالمللی بین پارک ها، نظر کارشناسی و مدیریتی دخیل می باشد لذا برای امتیازدهی معیارهای رتبه بندی پارک ها و همچنین تعیین رتبه
۲-۲-۴- تعیین رتبه پارک های علم و فناوری مورد بررسی در هر معیار بر اساس نظر سنجی از دست اندرکاران امور پارکی با استفاده از روش ترکیبی AHP و TOPSIS
مجموعه ای از اطلاعات و امکانات پارک های مورد بررسی به همراه پرسشـنامهای برای تعیین امتـیاز هـر پارک در
ارزیابی پارکهای علم و فناوری کشورهای منتخب با ... / پرستو محمدی و همکاران
|
15128 |
جدول ۷. تعیین امتیاز معیارهای رتبهبندی پارکهای مورد بررسی (امتیاز معیار از ۵ میباشد.)
|
|
16128 |
.
۳-۲-۴- رتبهبندی پارکهای علم و فناوری مورد بررسی با استفاده از روش ترکیبیTOPSIS و AHP
به مانند فرآیندی که برای رتبه بندی کشورهای مورد بررسی طی شد، در اینجا نیز با بکارگیری روش ترکیبی TOPSIS و AHP، و بر اساس امتیازدهی دست اندرکاران امور
ارزیابی پارکهای علم و فناوری کشورهای منتخب با ... / پرستو محمدی و همکاران
|
جدول ۸. رتبه پارکهای مورد بررسی در معیارهای تعیین شده برای رتبهبندی |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
پارکی به منظور شناسایی مناسبترین پارک ها برای همکاری، پارک های مورد بررسی را رتبه بندی کردیم و برای جلوگیری از تکرار فرایند محاسبات، صرفا نتیجه به دست آمده را در جدول ۹ نشان می دهیم.
5-نتیجهگیری و پیشنهادها
در این مقاله، به منظور محدود کردن دامنه ارزیابی پارکهای علم و فناوری موجود در دنیا، ابتدا ۲۰ کشوری که ۹۰ درصد حجم تجارت خارجی ایران را طی ۵ سال گذشته تشکیل داده اند شناسایی شدند. سپس بر اساس نظر سنجی از شرکت ها و واحدهای فناور مستقر در پارک علم و فناوری مورد مطالعه که دارای توانایی، ظرفیت و تمایل همکاری و تعامل بینالمللی بودند، کشورهای مورد نظرشان برای همکاری امتیازدهی شدند. هفت کشور دارای امتیاز بالا از میان ۲۰ کشور به عنوان نمونه جهت ارزیابی پارکهای علم و فناوری شان انتخاب شدند. ۱۹ پارک شناخته شده در این ۷ کشور که دارای بالاترین سئو سایت (بیشترین تکرار در صفحه نتایج موتورهای جستجو) بوده اند برای ارزیابی از منظر دست اندرکاران امور پارکی در پارک علم و فناوری مورد مطالعه و هم چنین پارک علم و فناوری پردیس که سابقه و تجربه بیشتری در تعاملات بینالمللی داشته است، انتخاب شدند.
نتایج این تحقیق نشان می دهد که پارکهای علم و فناوری مورد بررسی کشور امارات متحده عربی، از منظر نوآوری بسیار موفق عمل نموده اند. همچنین پارکهای این کشور توانسته اند زمینه را برای شرکتهای مستقر در خود برای استفاده شان از خدمات ارائه شده فراهم نمایند. همچنین پارک های این کشور امتیاز خوبی از منظر تاثیر بر اقتصاد منطقه (غرب آسیا) کسب نمایند و از این منظر میتوانند مناسب همکاری باشند.
نتایج ارزیابی نشان میدهد که پارکهای علم و فناوری مورد
بررسی کشور چین دارای عملکرد تجاری خوبی میباشند.
17128 |
ارزیابی پارکهای علم و فناوری کشورهای منتخب با ... / پرستو محمدی و همکاران
|
جدول۹. رتبه بندی پارکهای علم و فناوری مورد بررسی |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
بنابراین از این منظر گزینه مناسبی برای همکاری می باشند.
امتیازات داده شده به پارک های علم و فناوری مورد بررسی کشور ترکیه، برای اکثر معیارها به صورت متعادل پخش شده است. از این رو نمیتوان یک معیار شاخص را برای همکاری برجسته کرد. اما پارک های این کشور، تقریبا تمامی معیارهای مورد بررسی را به صورت حداقلی پاسخگو می باشند..
نتایج ارزیابی نشان می دهد که شرکت های مستقر در پارک های کشور آلمان، تقریبا دارای تبادل خوبی با دانشگاه های این کشور میباشند. بنابراین تعامل با پارک های علم و فناوری مورد بررسی، به نوعی استفاده از امکانات دانشگاهی این کشور را نیز در بر میگیرد.
بر اساس ارزیابی صورت گرفته، پارک های علم و فناوری مورد بررسی کشور روسیه امتیاز مناسبی از معیار شهرت جهانی کسب ننموده اند. همچنین به جز پارک دانشگاه مسکو که دارای مالکیت دانشگاهی است، دیگر پارک ها دارای تبادل خوبی با دانشگاه های این کشور نیستند.
پارک های علم و فناوری مورد بررسی کشور عمان نیز مانند پارک های کشور ترکیه، امتیازات تقریبا متوازنی برای اکثر معیارهای مورد ارزیابی کسب نموده اند. از این رو نمی توان یک معیار را برای همکاری برجسته کرد و یا از معیاری به عنوان عدم مزیت همکاری نام برد.
در تحقیقات آتی میتواند الزاماتی که نیاز هست فراهم شود تا همکاری بین المللی پارک های علم و فناوری و شرکتهای مستقر در آنها تسهیل شود و همین طور چالشها و مخاطراتی که در این نوع همکاری ها می تواند پدیدار شود، مورد بررسی قرار گیرد.
18128 |
1. Argyris C., Schön, D. A., 1978. Organizational learning: A theory of action perspective, Reading, MA: Addison-Wesley. No. 77/78. 345-348.
2. Basole Rahul C., 2016. Topological analysis and visualization of interfirm collaboration networks in the electronics industry. Decision Support Systems, Vol. 83, pp.22-31.
3. Barnes David, Wua Chong. 2011. literature review of decision-making models and approaches for partner selection in agile supply chains. Journal of Purchasing & Supply Management. Vol. 17, Issue 4, 256–274.
4. Buono A., 1997. Enhancing strategic partnerships, Journal of Organizational Change Management, Vol. 10, pp.251–266.
5. Che Z.H., 2010. A two-phase hybrid approach to supplier selection through cluster analysis with multiple dimensions. International Journal of Innovative Computing Information and Control Vol. 6(9), 4093–4111.
6. Cravens K., Piercy N. and Cravens D. 2000. Assessing the performance of strategic alliances:
matching metrics to strategies, European Management Journal, Vol. 18, No. 5, pp.529–541.
7. Dacin M. T., Hitt M. A., Levitas E. 1997. Selecting partners for successful international alliances: Examination of U.S. and Korean Firms. Journal of World Business, Vol. 32(1), 3-16.
8. Dacin M.T., Oliver C. and Roy J. 2007 The legitimacy of strategic alliances: an institutional perspective, Strategic Management Journal, Vol. 28, pp.169–187.
9. Das, T. K., He, I. Y., 2006. Entrepreneurial firms in search of established partners: Review and recommendations. International Journal of Entrepreneurial Behaviour & Research, Vol. 12(3), 114-143.
10. Das T. K., Kumar R., 2011. Regulatory focus and opportunism in the alliance development processs. Journal of Management, Vol. 37(3), 682-708.
ارزیابی پارکهای علم و فناوری کشورهای منتخب با ... / پرستو محمدی و همکاران
|
12. DeJong Gjalt, 2013. Innovation and new partner selection: theory and exploratory evidence from the ICT sector in the Netherlands. In book: Managing Knowledge in Strategic Alliances pp.207-231.
13. DeJong, Nooteboom. 2000. The causal structure of long-term supply relationships. An empirical test of a generalized transaction cost theory. Dordrecht: Kluwer Academic Publishers. Vol. 73. 1-33.
14. Duysters Geert, DeMan Ard-Pieter. 2011 ‘The partner selection process: steps, effectiveness, governance’, Int. J. Strategic Business Alliances, Vol. 2, Nos. 1/2, pp.7–25.
15. UN. ESCWA. 2018. Economic and Social Commission for Western Asia : report of the 30th session, United Nations.
16. Eslami Nosratabadi Hamid, Pourdarab Sanaz, Abbasian Mohammad. 2011. Evaluation Of Science And Technology Parks By Using Fuzzy Expert System, Journal of Mathematics and Computer Science. Vol .2 No.4. 594-606.
17. Wei Fenfen, Feng Nanping, Yang Shanlin, Zhao Qinna. 2020. A conceptual framework of two-stage partner selection in platformbased innovation ecosystems for servitization. Journal of Cleaner Production. Vol. 262, 1-16.
18. Guan JianCheng, Zuo KaiRui, Chen KaiHua, KaiHua, Yam Richard C.M. 2016. Does country-level R&D efficiency benefit from the collaborationnetwork structure?. Research Policy, Vol. 45, Issue 4, Pages 770-784.
19. Gulati Ranjay, Nohria Nitin, Zaheer Akbar. 2000. Strategic networks. Strategic Management Journal, Vol. 21(3), 203-215.
20. Henriques Iago Cotrim, Sobreiro Vinicius Amorim, Kimura Herbert. 2018. Science and technology park: Future challenges. Technology in Society. Vol. 53. 144-160.
21. Herzog Philipp. 2011. Open and Closed Innovation: Different Cultures for Different Strategies. Edition 2 illustrated, Springer Science & Business Media, 265 pages.
22. Hsu Chao-Che, Liou James J.H., Chuang Yen-Ching. 2013. Integrating DANP and modified grey relation theory for the selection of an outsourcing provider. Expert systems with applications, Vol. 40(6), 2297-2304.
23. Huang X.G., Wong Y.S., Wang J.G., 2004. A two-stage manufacturing partner selection framework for virtual enterprises. International Journal of Computer Integrated Manufacturing. Vol. 17(4), 294–304.
24. Iago Cotrim Henriques, Vinicius Amorim Sobreiro, Herbert Kimura. 2018 Science and technology park: Future challenges. Technology in Society. Vol. 53, Pages 144-160.
25. Inkpen A. C. 2008. Knowledge transfer and international joint ventures: The case of Nummi and General motors. Strategic Management Journal, Vol. 29(4), 447-453.
26. Lisitsyn Nikita. 2007. Technological cooperation between Finland and Russia: Example of technology parks in St. Petersburg. Electronic Publications of Pan-European Institute. Vol. 3, 1-45.
27. Lorange P., Roos J., Bronn P.S., 1992. Building successful strategical liances .Long Range Planning Vol. 25(6), 10–18.
28. March, J. G. 1991. Exploration and exploitation in organizational learning. Organization Science, Vol. 2(1), 71-87.
29. Mikhailov L., 2002. Fuzzy analytical approach to partnership selection information of virtual enterprises. Vol. 30(5), 393–401.
ارزیابی پارکهای علم و فناوری کشورهای منتخب با ... / پرستو محمدی و همکاران
|
19128 |
32. Nooteboom, B. 2000. Learning and innovation in organization and economies. Oxford: Oxford University Press. 343 pages.
33. Oh Deog-Seong, Kang B.-J, 2011. Creative model of science park development: Case study on Daedeok innopolis, Korea. Global perspectives on technology transfer and commercialization : building innovative ecosystems. Vol. 43, pp. 162-188.
34. Ölmez Manuela, Lindemann Udo. 2014. Managing attribute complexity for user-centered decision support systems. Procedia Computer Science, Vol. 28, pp. 130 – 137.
35. Phan H.Phillip, Siegel S.Donald, Wright Mike. 2005. Science parks and incubators: Observations, synthesis and future research, Journal of Business Venturing, Vol. 20(1), 165- 182.
36. Ringlever Jeroen. 2012. Assessment of Technology Parks: a University case. An empirical study about Technology Parks in Mexico. University of Twente, Enschede, the Netherlands, School of Management and Governance.
37. Rocío Vásquez-Urriago Ángela, Barge-Gil Andrés, Modrego Rico Aurelia. 2016. Science and Technology Parks and cooperation for innovation: Empirical evidence from Spain. Research Policy. Vol. 45(1), 137–147.
38. Sampson R. 2005. Experience effects and collaborative returns in R&D alliances. Strategic Management Journal, Vol. 26(11), 1009-1031.
39. Sarasvathy Saras. 2001. Causation and Effectuation: Toward a Theoretical Shift from Economic Inevitability to Entrepreneurial Contingency. The Academy of Management Review. Vol. 26, No. 2, pp. 243-263.
20128 |
41. Spekman R.E., Isabella, L.A., MacAvoy, T.C. 2000. Alliance Competence, Maximizing the Value of Your Partnerships, John Wiley & Sons, New York. 320 pages.
42. Tippins M. J., Sohin, R. S. 2003. IT competency and firm performance: Is organizational learning a missing link? Strategic Management Journal, Vol. 24(8), 745-761.
43. Vucic Irena. 2010. cooperation and cluster strategies within and between technol ogyintensive Organisationd: isations: how to enhance linkages among firms in the techno-parks. For the degree of master of science in science and technology policy studies.Vol. 1002, 132-141.
۴۴. سایت پارک علم و فناوری دانشگاه تربیت مدرس، قابل دسترسی در این آدرس: https://mstpark.com
۴۵. سایت سازمان توسعه تجارت ایران، قابل دسترسی در
۴۶. شالبافیان؛ علی اصغر، ۱۳۹۹، شبکه مضامین مرتبط با انتخاب شریک در اتحادهای استراتژیک گردشگری پزشکی، فصلنامه علمی مطالعات مدیریت گردشگری، سال پانزدهم، شماره ۵۰، صفحات ۱۲۹-۱۵۵
۴۷. شبکه تحلیلگران تکنولوژی ایران، 1390، گزارش تحلیلی بررسی مفهومی دیپلماسی علم و فناوري و ترسیم وضع موجود آن در جمهوري اسلامی ایران، معاونت علمی و فناوري ریاست جمهوري اسلامی ایران.
۴۸. کریمی؛ پریا، ۱۳۹۹، طراحی بستههای حمایتی شرکتهای مستقر در پارک علم و فناوری با در نظر گرفتن TRL با استفاده از روش تصمیمگیری چند معیاره، پایان نامه دوره کارشناسیارشد مهندسی صنایع گرایش مدیریت مهندسی، دانشکده مهندسی صنایع و سیستمها، دانشگاه تربیت مدرس.
۴۹. مشهدی حاجی علی؛ فاطمه، الوانی؛ سیدمهدی، کاملی؛ سیدجواد، معمارزاده طهران؛ غلامرضا، ۱۳۹۹، طراحی الگوی شبکه همکاری دانشی اثربخش در سازمانهای تحقیقاتی(مورد مطالعه: موسسه تحقیقات صنايع دفاعی ج.ا ايران)، نشریه علمی اندیشه آماد / شماره ۷۴ / سال نوزدهم ص ۸۷-۱۲۶.
[1] . SEO: search engine optimization