مقایسه توسعه انسانی در ایران وکشورهای منطقه (بر اساس گزارش توسعه انسانی سازمان ملل در سال 2011)
محورهای موضوعی :1 * , رضا علیزاده 2 , غلامحسین وزیری 3
1 -
2 - مطالعات آينده دانشگاه صنعتی امیرکبیر
3 - دانشگاه صنعتی امیرکبیر
کلید واژه: ایران, توسعه انسانی, شاخص توسعه انسانی, ارتباط صنعت و دانشگاه,
چکیده مقاله :
موضوع ارتباط صنعت و دانشگاه از محورهای اصلی حرکت در راستای سند چشم انداز بیست ساله ایران در افق سال 1404 هجری شمسی در زمینه توسعه علمی و فناوری است و تاثیر چشمگیری بر اشتغال نیروی انسانی تحصیل کرده، تولید ملی و در نتیجه درآمد سرانه کشور دارد و با عنایت به این که میانگین سال های تحصیل، امید به تحصیل و درآمد سرانه از شاخص های تعیین کننده توسعه انسانی هستند، لذا توسعه ارتباط جامعه دانشگاهی با صنایع مختلف کشور، یکی از الزامات بهبود وضعیت توسعه انسانی در کشور است در این مقاله سعی شده است مفهوم توسعه انسانی به وسیله شاخص ها و اجزای آن ها که برای سنجش توسعه انسانی استفاده می‌شوند، توضیح داده شود و سپس مقایسه ای تحلیلی بین ایران و کشورهای منطقه انجام گیرد. منظور از کشورهای منطقه کشورهایی هستند که در سند چشم انداز بیست ساله ایران در افق سال 1404هجری شمسی مدنظر قرار گرفته اند. این کشورها شامل کشورهای آسیای میانه، قفقاز، خاورمیانه و نیز کشورهای همسایه ایران می شوند. هدف از این مقاله، بررسی و ارزیابی توسعه انسانی جمهوری اسلامی ایران و مقایسه جایگاه آن بین کشورهای منطقه و نیز جهان براساس گزارش توسعه انسانی (HDR) سال 2011 می باشد. این گزارش به صورت سالیانه توسط سازمان ملل منتشر می شود. بررسی‌ها‌ی انجام یافته نشان می دهد که کشور ما از نظر شاخص توسعه انسانی در وضعیت مطلوبی به سر نمی‌برد و تداوم روند فعلی موجب نزول رتبه ایران در رتبه بندی جهانی خواهد شد. بنابراین پس از بررسی‌ها‌ی انجام گرفته و تحلیل نتایج به دست آمده برای بهبود توسعه انسانی در کشور پیشنهاداتی ارائه گردیده است.
The industry and university partnership is one of the main driving forces to achieve the goals of the Iran 1404 outlook document. It has a significant effect on the employment of the educated manpower and on the national production and subsequently on the GNI per capita. Since mean years of schooling and expected years of schooling and the GNI per capita are the substantial indices for human development, university and industry partnership is one of the requirements for improvement of human development indices. In this paper, the concept of the human development is tried to be explained. Measuring the human development by utilizing the indices, and also an analytic comparison between Iran and the countries introduced in Iran 1404 outlook document, is performed. The countries under our study in this paper are: the Middle East countries, Middle Asia, Caucasus and neighbor countries. The purpose of this paper is to investigate and evaluate the human development of Islamic Republic of Iran based on the human development report (HDR) in 2011. This report is publishing annually by the United Nations organization. The results show that we are not in a good position in the human development indices and our grade in the observed area is decreasing. Finally, some suggestions are presented to improve the human development.
1. احمدوند، امیری، محمدرحیم، نعمت اله، نگاهی به شاخص توسعه انسانی وجایگاه ایران در برخورداری از توسعه انسانی در مقایسه با سایر کشورها، ماهنامه بررسی مسائل و سیاست‌ها‌ی اقتصادی، ش89، ص5، فروردین، 1388.
2. اکبری، افخمی ستوده، نعمت اله، وحید، بررسی سازگاری ونقش آموزه‌ها‌ی اسلامی با شاخص‌ها‌ی نوین توسعه اقتصادی، همایش اقتصاد اسلامی وتوسعه، دانشگاه فردوسی مشهد، 1387.
3. باصری، فرهادی کیا، بیژن، علیرضا، تحلیل عوامل موثر بر شاخص توسعه انسانی در استان زنجان، فصلنامه پژوهشها وسیاست‌ها‌ی اقتصادی، سال 16، ش47، ص 5، پاییز 1387.
4. بخشوده، محمد،روند توسعه انسانی در ایران، فصلنامه توسعه و بهره¬وری، ج 2، ص 2، پاییز 1385.
5. خاکپور، باوان پوری، براتعلی، علیرضا، اسلام و شاخص‌ها‌ی توسعه، مجموعه مقالات چهارمین کنگره بین المللی جغرافیدانان جهان اسلام، دانشگاه زاهدان، فروردین 1389.
6. دادگر، یداله، مالیه عمومی و اقتصاد دولت،دانشگاه تربیت مدرس، چاپ 2، انتشارات دانشگاه تربیت مدرس، 1384.
7. دهمرده، اسفندیاری، رادنیا، نظر، مرضیه، مرجان، ارزیابی شاخص توسعه انسانی در استان سیستان و بلوچستان، فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی،ش 36 ، ص 167، تیر، 1389.
8. راعی، سعید، بحران اقتصاد وجنسیت:تحلیلی درباره بهبود شاخص توسعه انسانی در ایران، 1390.
9. شریف خطیبی، لیلا، شاخص توسعه انسانی، فصلنامه رهیافت، ش42، ص 46 ، بهار و تابستان 1387.
10. صادقی، مسائلي، باسخا، كوهيان، حسین، ارشك، مهدي، مسعود، توسعه انسانی در ایران، فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، ش 24، زمستان 1386.
11. کریمی موغاری، عباس پور، زهرا، سحر، مقایسه شاخص‌ها‌ی توسعه ایران و ترکیه، مجله علمی پژوهشی"سیاسی¬-اقتصادی"، ش 284، ص96، تابستان 1390.
12. کمیجانی، نظری، اکبر، روح اله، ارزیابی مقایسه‌ای شاخص توسعه انسانی در ایران و کشورهای منطقه در چهار چوب سند چشم انداز 1404، مجموعه مقالات هشتمین همایش منطقهای چشم انداز جمهوری اسلامی ایران در افق 1404، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، فروردین، 1388.
13. فرجادی، غلامعلی، تحلیل شاخص توسعه انسانی ایران و سایر کشورها، کارآفرین، ش54 ، 1386.
14. فطرس، نعمتی، اکبری شهرستانی، محمدحسن، مرتضی، اعظم، شاخص توسعه انسانی ایران در سال 2010، مجله علمی پژوهشی ،سیاسی اقتصادی، ش284، ص 110، تابستان 1390.
15. فیض زاده، علی، بررسی مقایسه‌ای شاخص‌ها‌ی توسعه انسانی ایران و کشورهای همسایه، فصلنامه رفاه اجتماعی، ش 9،1382.
16. مضطرزاده، فتح اله، بررسی شاخص نیروی انسانی و تاثیر آن در روند توسعه علم وفناوری، رهیافت، ش 24، ص 55، بهار و تابستان 1380.
17. نیسی، عبد الکاظم، شاخص توسعه انسانی دراستان‌ها‌ی ایران، فصلنامه علمی پژوهشی علوم بهداشتی، سال2، ش 2، ص55، بهار 1389.
18. Despotis, D.K, "Measuring Human Development via Data Envelopment Analysis: the Case of Asia and the Pasific", The International Journal of Management Science, 2004.
19. Grimn,M.,"A Human Development Index by Income Groups". World Development Vol. 36, No.12, pp. 2527-2546, 2008.
20. Musai, M. Mehrara, M., and Nemati, S.F. and Nekoolal Tak, M.,” Demand for Travel to Iran and Human Development Index”. European Journal of Social Sciences – Volume 25, Number 1.
21. Noorbakhsh,F., ”A Modified Human Development Index”. World Development Vol.26,No.3,pp. 517-52, 1998.
22. UNDP.Human Development Report 2010.
23. UNDP.Human Development Report 2011.
24. http://hdr.undp.org/en/statistics/