فراتحلیل رابطه بین سلامت روانشناختی با هوش هیجانی
محورهای موضوعی : تخصصی
1 - استادیار گروه روانشناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
کلید واژه: فراتحلیل, هوش هیجانی, هوش عاطفی, سلامت روانی, بهزیستی روانشناختی,
چکیده مقاله :
این پژوهش باهدف ترکیب کمّی پژوهش‌ها در حوزه رابطه بین هوش هیجانی و سلامت روانی با استفاده از روش فراتحلیل انجام شد. همچنین تعیین نقش متغیرهایی چون نوع ابزار مورداستفاده در پژوهش‌های اولیه، جنسیت و سن آزمودنی‌های بر این رابطه از دیگر اهداف این فراتحلیل بود. بر طبق ملاک‌های ورودی و خروجی 17 مطالعه اولیه مورد تحلیل قرار گرفتند. پس از حذف یک اندازه اثر پرت بر اساس نتایج نمودار قیفی، اندازه اثر ترکیبی بین این دو متغیر برابر با 48/0 به دست آمد. همچنین تحلیل‌های ناهمگنی نشان از نقش احتمالی متغیرهای تعدیل‌کننده بر روابط بین این دو سازه داشت. نوع ابزار مورداستفاده برای سنجش سلامت روانی نقش کوچکی در اندازه‌های اثر حاصل داشت. در ارتباط با جنسیت نیز مشخص شد که اندازه اثر خلاصه رابطه بین هوش هیجانی و سلامت روانی در زنان بالاتر از مردان است. همچنین با افزایش سن آزمونی‌ها اندازه‌های اثر رابطه بین دو متغیر مذکور افزایش می‌یابد.
This research was conducted with the aim of quantitatively combining research in the field of relationship between emotional intelligence and mental health using meta-analysis method. Also, determining the role of variables such as the type of tool used in primary research, the gender and age of subjects on this relationship was another goal of this meta-analysis. According to the entry criteria, 17 primary studies were analyzed. After removing an outlier effect size based on the results of the funnel plot, the summery effect size between these two variables was equal to 0.48. Also, heterogeneity analysis showed the possible role of moderating variables on the relationship between these two constructs. The type of instrument used to measure mental health had a small role in the resulting effect sizes. In relation to gender, it was also found that the summary effect size of the relationship between emotional intelligence and mental health is higher in women than in men. Also, the effect sizes of the relationship between the .two mentioned variables increase with the age of the examinees
ابراهیمی پرگو، الهام؛ عابدی، احمد و عریضی، حمیدرضا. (1392)، «فراتحلیل رابطه حمایت اجتماعی بر سلامت روان»، دومین کنگره روانشناسی اجتماعی ایران.
احياکننده منيژه، شفيع آبادي، عبداله و سوداني، منصور. (1388). رابطه هوش هيجاني و سلامت رواني دانشجويان دختر رشته مشاوره دانشگاه آزاد اسلامي واحد بهبهان، دانش و پژوهش در روان شناسي كاربردي، 41، 16-1. https://jsr-p.isfahan.iau.ir/article_533763.html
اخوان تفتی، مهناز و مفردنژاد، ناهید. (1397). ارتباط هوش هیجانی و مهارت‌های اجتماعی با بهزیستی روانشناختی در سالمندان. نشريه سالمند: مجله سالمندي ايران, 13(3), 334-345. http://dx.doi.org/10.32598/sija.13.3.334
افسری، علی؛ اناری نژاد، عباس؛ قاسمی، فرشید و شیروانی شیری، علی.(1401). بررسی رابطه هوش هیجانی، خلاقیت و سلامت روان در دانشجویان، دو ماهنامه علمی پژوهشی- رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 13(3)، 208-197. https://doi.org/10.30495/jedu.2022.27173.5430
بخشي سورشجاني، ليلا.(1387). رابطه هوش هيجاني با سلامت رواني و عملکرد تحصيلي دانشجويان دختر و پسر دانشگاه آزاد اسلامي واحد بهبهان، دانش و پژوهش در علوم تربیتی- برنامه ریزی درسی، 19، 116-97. https://jsr-e.isfahan.iau.ir/article_534112.html
بلورساز مشهدی، هنگامه. (1396). ارتباط هوش هیجانی با سلامت روانشناختی و خودکارآمدی در زنان سالمند شهر کرج. مطالعات مدیریت رفتار سازمانی در ورزش، 4(2)، 41-51.
بهدار، حمیرا؛ شهبازی، مسعود. (1397). بررسی رابطۀ هوش هیجانی و باورهای غیرمنطقی با سلامت روان. مجله مطالعات روانشناسی تربیتی، 15(32)، 39-58. https://doi.org/10.22111/jeps.2018.4411
توکل, محمد, اخلاصی، ابراهیم، رسولی نژاد، سید پویا. (1399). مرور نظام‌مند مطالعات ناظر به تعیین‌کننده‌های سلامت روان در جامعه ایرانی مورد کاوش: مقالات علمی پژوهشی داخلی 1399-1385. پژوهشنامه مددکاری اجتماعی، 7(23)، 1-46. https://doi.org/10.22054/rjsw.2021.61781.505
حسن طهرانی، طیبه؛ کرمی کبیر، ناهید؛ چراغی، فاطمه، بکاییان، مهدی و یعقوبی، فاطمه. (1391). بررسی ارتباط هوش هیجانی با سلامت روان و پیشرفت تحصیلی در دانشجویان پرستاری دانشکده نیشابور، مجله علمی دانشکده پرستاری و مامایی همدان،20(3)، 35-42. https://nmj.umsha.ac.ir/article-1-1121-fa.html
حمیدی زاده، محمدرضا. (1386). تصمیمات هوشمندانه و خلاقانه: هوش هیجانی. تهران: انتشارات ترمه.
دادمهر، علی‌اصغر، یحیوی، علی احمد، رضایی، کاظم و سنایی مهر، مجیب. (1394). فراتحلیل جامع رابطه هوش هیجانی و رضایت زناشویی زوجین جوان ایرانی. مطالعات راهبردی ورزش و جوانان، 14(27). 1-15. https://faslname.msy.gov.ir/article_30.html
رفیعی، نفیسه و بنی طالبی، مجتبی. (1403). مدل یابی رابطه‌ی هوش موفق و انعطاف پذیری شناختی با بهزیستی تحصیلی، نقش میانجی تفکر خلاق در دانش‌آموزان متوسطه، مجله روانشناسی، 3، (28)، 274-282. http://www.iranapsy.ir/Article/42626/FullText
رئیسی، عبدالحسین؛ بلوچی، زیبا؛ رئیسی، منصور. (1401). بررسی رابطه هوش هیجانی با سلامت روان دانش آموزان متوسطه اول شهر نیکشهر. پیشرفت های نوین در روانشناسی، علوم تربیتی و آموزش و پرورش، 50(5)، 454-478. https://jonapte.ir/fa/showart-52e2457725a615112f93d1116962747d
سعید، ناصر؛ جوادی، مهروز؛ مختاری نوری، جمیله و سیرتی‌نیا، مسعود. (1392). بررسی ارتباط میان مؤلفه‌های هوش هیجانی با برخی ویژگی‌های جمعیت شناختی در پرستاران، مجله طب نظامی، 15(1)، 94-87. https://militarymedj.bmsu.ac.ir/article_1000519.html
سلیمانی، سمیرا؛ رضایی، علی محمد؛ داداللهی ساراب، رویا. (1396). سلامت روان دانشجویان: نقش معنویت و هوش هیجانی. فصلنامه روان شناسی تربیتی, 13(44), 49-58. https://doi.org/10.22054/jep.2017.7979
شاهپوری، سمیرا و عابدی، احمد. (1397). فراتحلیل رابطه بین فرسودگی شغلی و سلامت روان در ایران: طی سالهای 79 تا 92. نشریه علمی رویش روانشناسی، 7(10)، 319-334. http://frooyesh.ir/article-1-75-fa.html
عاشوری، جمال. (1394). رابطه هوش هیجانی، راهبردهای مقابله‌ای و رضایت از زندگی با سلامت روانی دانشجویان پرستاری. مجله دانشگاه علوم پزشکی جیرفت،2(2)، 31-37. http://journal.jmu.ac.ir/article-1-83-fa.html
عامری، نرجس، نجفی، محمود. (1403). روابط ساختاری ناگویی هیجانی و گرایش به رفتارهای پرخطر در نوجوانان: نقش میانجی انعطاف‌‌پذیری روانشناختی، مجله روانشناسی، 2 (28)، 142-151. http://www.iranapsy.ir/fa/Article/45546
غلامی بورنگ، فاطمه؛ مقدری، محمد؛ عادلی پور، زکیه. (1394). نقش هوش هیجانی و خودکارآمدی در پیش بینی سلامت روان دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی بیرجند. مجله دانشگاه علوم پزشکی سبزوار، 22(1)، 160-168. https://jsums.medsab.ac.ir/article_547.html
فتی، لادن؛ موتابی، فرشته؛ شکیبا، شیما و باروتی، عصمت. (1387). مؤلفه‌های هوش هیجانی ـ اجتماعی به عنوان پیش‌بینی کننده‌های سلامت روان. مطالعات روانشناختی، 4(2)، 101-124. https://doi.org/10.22051/psy.2008.1629
محمدنژاد، اسمعیل؛ ابوطالبی، قاسم؛ طالبیان، یاسر و نعمتی دوپلانی، فاطمه. (1393). ارتباط هوش هیجانی و سلامت روان در کارکنان پتروشیمی. مجله سلامت و مراقبت، 16(3)، 70-78. http://hcjournal.arums.ac.ir/article-1-273-fa.html
محمدی، لیلا.، بشارت، محمدعلی.، رضازاده، محمدرضا. و غلامعلی لواسانی، مسعود. (1397). نقش واسطه‌ای عواطف مثبت و منفی در رابطه بین معنای زندگی و سلامت روانی، .مجله روانشناسی، 2 (22)، 157-171. http://www.iranapsy.ir/Article/21257/FullText
محی الدین شیخ الاسلامی، حسین. (1400). ارتباط تیپ های شخصیتی و هوش هیجانی با سلامت روانی دانشجویان. فصلنامه رویکردی نو در علوم تربیتی، 3(1)، 20-25. https://doi.org/10.22034/naes.2020.252576.1059
مرتضوی، نرگس سادات و یاراللهی، نعمت ا... (1394). فراتحلیل رابطه بین تاب‌آوری و سلامت روان. مجله اصول بهداشت روانی, 17(3), 103-108. https://doi.org/10.22038/jfmh.2015.4309
مصرآبادی، جواد. (1402). فراتحلبل: مفاهیم، نرم افزار و گزارش نویسی، تبریز: انتشارات دانشگاه شهید مدنی آذربایجان.
موسوی فخر، سید محمدحسن و کیوانلو، فهیمه. (1400). نقش دینداری در سلامت روان دانشجویان: مطالعه مروری نظام‌مند و فراتحلیل . مجله علوم پزشکی رازی، 28(4)، 105-114. http://rjms.iums.ac.ir/article-1-6656-fa.html
موسوی، فرانک؛ حیدری، فرهاد و عظیمی، شهرام. (1397). ارتباط هوش هیجانی و سلامت روانی با سازگاری اجتماعی دانشجویان ورزشکار دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه. مطالعات راهبردی ورزش و جوانان، (42)17، 156-178. https://faslname.msy.gov.ir/article_287.html
نمازی، آسیه؛ علیزاده، شیوا؛ کوچک زاده طالمی، سبحانه. (1394). بررسی ارتباط بین سلامت عمومی، هوش هیجانی و پیشرفت تحصیلی در دانشجویان مامایی. مجله بالینی پرستاری و مامایی، 4(2)، 20-28. http://78.39.35.47/article-1-223-fa.html
یعقوبی، ابوالقاسم؛ فرهادی، مهران؛ قنبری، نیکزاد وکاکابرایی، کیوان. (1387). بررسی رابطة هوش هیجانی با احساس غربت و سلامت عمومی دانشجویان. فصلنامه پژوهش های نوین روانشناختی، 3(9)، 135-151. https://psychologyj.tabrizu.ac.ir/article_4350.html
یوسفی سعید آبادی، رضا؛ گل افشانی، علی و باهو طرودی، تقی. (1397). بررسی رابطه بین هوش هیجانی و سلامت روان کارکنان آموزش و پرورش ناحیه 2 شهرستان ساری. نشریه مهندسی فرایندها، 5(11)، 80-95. https://jpe.mazums.ac.ir/article-1-162-fa.html
Austin, E. J., Saklofske, D. H., & Egan, V. (2005). Personality, well-being and health correlates of trait emotional intelligence. Personality and Individual differences, 38(3), 547-558. doi:10.1016/j.paid.2004.05.009.
Bar-On, R., (1997). The Bar–On Emotional Quotient Inventory (EQ-i): A test of emotional intelligence. Toronto, Canada: Multi-Health Systems. http://www.eitrainingcompany.com/wp-content/uploads/2009/04/eqi-133-resource.pdf
Bradberry, T., & Greaves, J. (2006). The emotional intelligence quick book: Everything you need to know to put your EQ to work. Simon and Schuster. https://www.google.com/books/edition/The_Emotional_Intelligence_Quick_Book/P_dqtxXAp0QC?hl=en
Daros, A. R., Haefner, S. A., Asadi, S., Kazi, S., Rodak, T., & Quilty, L. C. (2021). A meta-analysis of emotional regulation outcomes in psychological interventions for youth with depression and anxiety. Nature human behaviour, 5(10), 1443-1457. https://doi.org/10.1038%2Fs41562-021-01191-9
Goldenberg, I., Matheson, K., & Mantler, J. (2006). The assessment of emotional intelligence: A comparison of performance-based and self-report methodologies. Journal of personality assessment, 86(1), 33-45. https://doi.org/10.1207/s15327752jpa8601_05
Goleman, D. (1995), Emotional intelligence, New York Bantam Books. https://www.scirp.org/(S(vtj3fa45qm1ean45wffcz5%205))/reference/referencespapers.aspx?referenceid=1702996
Gupta, G., & Kumar, S. (2010). Mental health in relation to emotional intelligence and self efficacy among college students. Journal of the Indian Academy of Applied Psychology, 36(1), 61-67.
Higgins, J. P., & Thompson, S. G. (2002). Quantifying heterogeneity in a meta‐analysis. Statistics in medicine, 21(11), 1539-1558. DOI: 10.1002/sim.1186
Llamas‐Díaz, D., Cabello, R., Megías‐Robles, A., & Fernández‐Berrocal, P. (2022). Systematic review and meta‐analysis: The association between emotional intelligence and subjective well‐being in adolescents. Journal of Adolescence, 94(7), 925-938. DOI: 10.1002/jad.12075.
Martins, A., Ramalho, N., & Morin, E. (2010). A comprehensive meta-analysis of the relationship between emotional intelligence and health. Personality and individual differences, 49(6), 554-564. doi:10.1016/j.paid.2010.05.029.
Matthews, G., Zeidner, M., & Roberts, R. D. (2004). Emotional intelligence: Science and myth. MIT press.
https://books.google.com/books?hl=en&lr=&id=Fy9gXBgREtQC&oi=fnd&pg=PR11&dq=Matthews,+G.,+Zeidner,+M.,+%26+Roberts,+R.+D.+(2004).+Emotional+intelligence:+Science+and+myth.+MIT+press.&ots=luhKuLgIJy&sig=Hslj7fVk7HL6uVyRTkaOYwkmNao#v=onepage&q=Matthews%2C%20G.%2C%20Zeidner%2C%20M.%2C%20%26%20Roberts%2C%20R.%20D.%20(2004).%20Emotional%20intelligence%3A%20Science%20and%20myth.%20MIT%20press.&f=false.
Mayer, J. D., Salovey, P., & Caruso, D. R. (2004). TARGET ARTICLES:" emotional intelligence: Theory, findings, and Implications". Psychological inquiry, 15(3), 197-215. http://www.calcasa.org/wp-content/uploads/files/ei2004mayersaloveycarusotarget.pdf
Mayer, J. D., Salovey, P., & Caruso, D. (2000). Selecting a Measure of Emotional Intelligence, Hard Book of Emotional Intelligence. Bass Inc., California. https://doi.org/10.1207/s15327965pli1503_02
Mayer, J. D., Caruso, D. R., & Salovey, P. (1999). Emotional intelligence meets traditional standards for an intelligence. Intelligence, 27(4), 267-298. http://www.gruberpeplab.com/teaching/psych131_fall2013/documents/13.1_Mayer_2000_EmotionIntelligenceMeetsStandardsForTraditionalIntelligence.pdf
Neubauer, A. C., & Freudenthaler, H. H. (2005). Models of emotional intelligence. Emotional intelligence: An international handbook, 2005, 31-50. https://www.researchgate.net/profile/Aljoscha-Neubauer-2/publication/232490406_Models_of_Emotional_Intelligence/links/5a5f0c9daca272d4a3e0be9c/Models-of-Emotional-Intelligence.pdf
Parker, J. D., Taylor, G. J., & Bagby, R. M. (2001). The relationship between emotional intelligence and alexithymia. Personality and Individual differences, 30(1), 107-115. http://www.elsevier.com/locate/paid
Petrides, K. V., & Furnham, A. (2001). Trait emotional intelligence: Psychometric investigation with reference to established trait taxonomies. European journal of personality, 15(6), 425-448. DOI:10.1002/per.416
Salovey, P., & Grewal, D. (2005). The science of emotional intelligence. Current directions in psychological science, 14(6), 281-285. http://www.jstor.org/stable/20183048?origin=JSTOR-pdf
Salovey, P., & Mayer, J. D. (1990). Emotional intelligence. Imagination, cognition and personality, 9(3), 185-211. https://center.uoregon.edu/StartingStrong/uploads/STARTINGSTRONG2016/HANDOUTS/KEY_46201/pub153_SaloveyMayerICP1990_OCR.pdf
Schutte, N. S., Malouff, J. M., Simunek, M., McKenley, J., & Hollander, S. (2002). Characteristic emotional intelligence and emotional well-being. Cognition & Emotion, 16(6), 769-785. https://rune.une.edu.au/web/bitstream/1959.11/887/7/open/SOURCE04.pdf
Slaski, M., & Cartwright, S. (2002). Health, performance and emotional intelligence: An exploratory study of retail managers. Stress and Health: Journal of the International Society for the Investigation of Stress, 18(2), 63-68. https://psycnet.apa.org/doi/10.1002/smi.926
Schutte, N. S., Malouff, J. M., Thorsteinsson, E. B., Bhullar, N., & Rooke, S. E. (2007). A meta-analytic investigation of the relationship between emotional intelligence and health. Personality and individual differences, 42(6), 921-933. doi:10.1016/j.paid.2006.09.003
Taylor, R. D., Oberle, E., Durlak, J. A., & Weissberg, R. P. (2017). Promoting positive youth development through school‐based social and emotional learning interventions: A meta‐analysis of follow‐up effects. Child development, 88(4), 1156-1171. https://doi.org/10.1111/cdev.12864
Van Rooy, D. L., & Viswesvaran, C. (2004). Emotional intelligence: A meta-analytic investigation of predictive validity and nomological net. Journal of vocational Behavior, 65(1), 71-95. doi:10.1016/S0001-8791(03)00076-9
Webb, C. A., DelDonno, S., & Killgore, W. D. (2014). The role of cognitive versus emotional intelligence in Iowa Gambling Task performance: What's emotion got to do with it?. Intelligence, 44, 112-119. https://doi.org/10.1016%2Fj.intell.2014.03.008