بررسی تأثیر فضای مجازی بر یادگیری مهارت های اجتماعی دانش آموزان از دیدگاه معلمان (مطالعه موردی: شهرستان هامون)

چکیده مقاله :

موضوع این پژوهش بررسی تأثیر فضای مجازی بر یادگیری مهارت­های اجتماعی دانش ­آموزان است. فضای مجازی تاثیرات مثبت و منفی متعددی بر یادگیری مهارت­های اجتماعی دانش ­آموزان دارد. فضای مجازی می­تواند فرصت­ های ارتباط با همسالان در تمام نقاط جهان را در اختیار دانش ­آموز بگذارد و همچنین مهارت­های ارتباطی یا آگاهی اجتماعی را افزایش دهد؛ اما در عین حال تعاملات حضوری را کاهش می­ دهد و خطرات سایبری ایجاد می­ کند.علاوه بر آن فضای مجازی با فراهم کردن بسترهای گسترده ارتباطی، امکان تقویت مهارت‌های اجتماعی دانشجویان و اساتید دانشگاه را نیزافزایش داده اما در عین حال ممکن است به کاهش تعاملات حضوری و مهارت‌های غیرکلامی منجر شود. بنابراین، استفاده متوازن و آگاهانه از این فضا برای توسعه مهارت‌های اجتماعی ضروری است.  این پژوهش با روش توصیفی که از نوع همبستگی است، سعی دارد این مسائل را در محدوده شهرستان هامون بررسی نماید. جامعه آماری تحقیق معلمان مقطع متوسطه اول در سال تحصیلی 1403-1404 هستند که تعداد آن­ها طبق آمار 740 نفر می­باشد که با استفاده از جدول مورگان 313 نفر از معلمان به‌عنوان نمونه آماری به روش نمونه­گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. در این تحقیق از پرسشنامه مهارت­های اجتماعی واتسون استفاده شد که در سال 1983 برای سنجش مهارت‌های اجتماعی افراد تدوین گردیده است. این مقیاس، دارای 56 عبارت است که مهارت‌های اجتماعی کودکان را توصیف می‌کند. تحلیل داده­ها از نرم‌افزار SPSS و روش آمار توصیفی و استنباطی در قالب جداول و نمودارها و آزمون­های تی گروه­های وابسته و ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. روش تجزیه‌وتحلیل داده­های این پژوهش در سطح توصیفی از فراوانی، درصد، میانگین و انحراف معیار استفاده‌شده و در بخش استنباطی برای بررسی این پژوهش از ضریب همبستگی پیرسون (r) استفاده شد. نتیجه پژوهش نشان می­دهد که ضریب همبستگی بین فضای مجازی و انجام رفتارهای مناسب از سوی دانش­ آموزان، در محاسبه همبستگی پیرسون (440/0=r و 000/0=Sig)، معنادار است. ضریب همبستگی بین فضای مجازی و دوری از رفتارهای غیراجتماعی از سوی دانش ­آموزان، در محاسبه همبستگی پیرسون (491/0=r و 000/0=Sig)، معنادار است. ضریب همبستگی بین فضای مجازی و دوری از پرخاشگری و رفتارهای تکانشی از سوی دانش­آموزان، در محاسبه همبستگی پیرسون (338/0=r و 000/0=Sig) معنادار است. ضریب همبستگی بین فضای مجازی و دوری از برتری­ طلبی از سوی دانش­ آموزان­، در محاسبه همبستگی پیرسون (151/0=r و 014/0=Sig)، معنادار است. ضریب همبستگی بین فضای مجازی و ارتباط باهمسالان از سوی دانش ­آموزان، در محاسبه همبستگی پیرسون (294/0=r و 000/0=Sig) معنادار است که این خود نشان­دهنده همبستگی مثبت و مستقیم بین دو متغیر موردبررسی است.

چکیده انگلیسی :

This study investigates the impact of cyberspace on the learning of social skills among secondary school students from the perspective of teachers in Hamoun County. Utilizing a descriptive-correlational method, the study surveyed 313 teachers using the Matson Social Skills Questionnaire. Results from Pearson correlation and multiple regression analyses showed a significant positive relationship between cyberspace usage and five components of students’ social skills: appropriate social behavior, avoidance of antisocial behavior, reduced aggression and impulsivity, reduced superiority seeking, and improved peer interaction. These findings highlight the dual potential of cyberspace in enhancing or weakening students’ social development depending on how it is used

منابع و مأخذ:

آذربایجانی، مسعود. (1382). رشد اخلاقی کودکان در کشاکش رسانه و خانواده. نشریه اخلاق، (39)، 63-76.
اشرفی، مهناز، ومنجزی، فرزانه. (1392). اثر بخشی آموزش مهارت‌های ارتباطی بر کاهش پرخاشگری در دانش آموزان دختر متوسطه. فصلنامه پژوهش های علوم شناختی و رفتاری، 3(1، پیاپی 4)، 98-81.
اکیا، علی اصغر، و فتوحی کندلجی، المیرا. (1394). نقش آموزش الکترونیک در ارتقای سطح آگاهی کاربران جوان اینترنتی از سلامت. فصلنامه مطالعات رسانه های نوین، 2(5)، 234-201.
جمشیدی، عفت، و سیف نراقی، مریم. (1384). بررسی و مقایسه مهارت‌های اجتماعی در دانش آموزان عادی ودانش آموزان دارای نارسایی های ویژه. فصلنامه پژوهش در حیطه کودکان استثنایی، 5(1)، 19-1.
دهقان شاد، حوریه و محمودی کوکنده، سیدمحمد. (1391). بررسی ضرورت آموزش سواد رسانه‌ای کودکان و نوجوانان از دیدگاه متخصصان شهر تهران. فصلنامه مطالعات رسانه‌ای، 7(16)، 82-69.
زارعی زوارکی، اسماعیل، و جعفرخانی، فاطمه. (1388). چندرسانه‌ای آموزشی و نقش آن در آموزش ویژه. مجله تعلیم و تربیت استثنایی، (98 و 99)، 22-30.
زنجانی زاده، هما و جوادی، علی محمد. (1384). بررسی تأثیر اینترنت بر ارزش های خانواده در بین دانش آموزان دبیرستانی ناحیه 3 مشهد (در سال 82-83). مجله جامعه شناسی ایران، علوم اجتماعی، (22).
سجادیان، ایلناز و نادی، محمدعلی. (1385). ارتباط بین افسردگی و انزواي اجتماعی کاربران اینترنت نوجوان و جوان با مدت‌زمان روزانه معمولی کاربري اینترنت. فصلنامه حقیقات علوم رفتاری، ۴ (۱)، ۳۳-۳۸
شعاری¬نژاد، اکبر. (1364). کیفیت بخشی آموزش‌وپرورش دوره ابتدایی، با رویکرد مدیریت کیفیت جامع. علی اکبر شعاری نژاد، حیدر تورانی، تهران: نشر قو.
چشمه علایی، مریم، فتح آبادی، جایل، طهماسیان، کارینه و دهقان فر، حمید. (1394). اثربخشی آموزش رسانه‌ای بر مهارت¬های اجتماعی به دو گروه کودکان و کودکان و مادرانشان در کاهش احساس تنهایی و افزایش پذیرش همسالان. فصلنامه روش ها و مدل های روان شناختی، (19).
غیاثوند، احمد. (1394). مطالعه اینترنتی در بین مردم شهر تهران وعوامل مؤثر بر آن. فصلنامه مطالعات رسانه های نوین، 1(2)، 118-87.
کار تلج ، جی و جی، اف میلبرن .(1980). آموزش مهارت¬های اجتماعی به کودکان. ترجمه محمد حسین نظری نژاد، مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.
لطف آبادى، حسین. (1384). روان شناسى رشد 2؛ نوجوانى، جوانى و بزرگ سالى. تهران: سمت.
محمد جانی، ابراهیم، و صفرنواده، مریم. (1393). تأثیر استفاده از اینترنت بر رشدمهارت های اجتماعی دانش آموزان. فصلنامه فناوری اطلاعات وارتباطات در علوم تربیتی، 1(5)، 75-59.
مرادی، رحیم، و زارعی زوارکی، اسماعیل. (1393). کاربرد آموزش چندرسانه‌ای در حیطه مهارت‌های اجتماعی دانش آموزان اتیسم. مجله تعلیم و تربیت استثنائی، 14(1 پیاپی 133))، 55-63.
معتمد نژاد، كاظم. (1379). وسايل ارتباط جمعي. تهران: دانشگاه علامه طباطبائي.