بررسی اثرات عوامل درونی و بیرونی بر روی نرخ بهره بین‌بانکی در ایران
علی حسینی نوه اکبر آبادی
1
(
دانشجوی دکترای اقتصاد پولی، گروه اقتصاد، پردیس بین¬الملل کیش، دانشگاه تهران، تهران، ایران
)
سجاد برخورداری دورباش
2
(
دانشیار گروه اقتصاد بین رشته ای، دانشکده اقتصاد، دانشگاه تهران، تهران، ایران
)
کلید واژه: عوامل درونی بانک, عوامل بیرونی بانک, حداقل مربعات کاملا تعدیل‌شده, نرخ بهره بین‌بانکی,
چکیده مقاله :
هدف اصلی از اجرای این پژوهش، بررسی اثرات عوامل درونی و بیرونی بر روی نرخ بهره بین‌بانکی در ایران، است. در این مطالعه، از روش حداقل مربعات کاملا تعدیل‌شده (FM-OLS) استفاده گردید. داده‌های مورد استفاده، داده‌های بانک‌های دولتی و خصوصی، بانک مرکزی و داده‌های مرکز آمار ایران برای سالهای 1370-1401 میباشند. از نتایج اصلی مطالعه، عبارت است از اینکه، تغییرات توسعه تامین اعتبارات و اندازه بانک همان‌گونه که قابل انتظار است، با ضریب 99صدم و 95صدم، باعث بهبود اثرات نرخ بهره بین‌بانکی بر عملکرد بازار پول شده است. از سویی دیگر، تغییرات متغیرهای (نرخ ارز و نرخ تورم، دارای تأثیرات معناداری بر بهبود اثرات نرخ بهره بین‌بانکی بر عملکرد بازار پول، است زیرا ضریب آنها 99 درصد و 94 درصد محاسبه شده است. این موضوع مؤید اثری است که نرخ ارز و نرخ تورم در همه جنبه‌های اقتصادی آن، می‌تواند بر بهبود اثرات نرخ بهره بین‌بانکی بر عملکرد بازار پول داشته باشد. از طرفی دیگر، متغیرهای میزان تسهیلات بانک‌ها نسبت به سپرده‌ها، نرخ بهره و نرخ رشد نقدینگی با ضریب 91صدم دارای اثرات معنادار و مشابهی بر بهبود اثرات نرخ بهره بین‌بانکی بر عملکرد بازار پول هستند، درحالی که، متغیرهای سرمایه بانک، نرخ ذخیره قانونی، نرخ رشد اقتصادی و شاخص بازار سهام با ضریب تقریبی 80صدم در رتبه‌های بعدی قرار دارند. از منظری دیگر، با توجه به اینکه، آماره رگرسیون تعدیل‌شده (R2) برای تمامی متغیرهای پژوهش، بالای 85صدم محاسبه شده، بنابراین نتایج برآورد معادلات به روش حداقل مربعات معمولی تعدیل‌شده، بسیار قابل اعتماد است
چکیده انگلیسی :
The main objective of this study is to examine the effects of internal and external factors on the interbank interest rate in Iran. The study employs the Fully Modified Ordinary Least Squares (FM-OLS) method using data from public and private banks, the Central Bank of Iran, and the Statistical Center of Iran over the period 1991–2022. Results indicate that internal variables such as credit supply development and bank size significantly enhance the interbank rate’s impact on money market performance, with coefficients of 0.99 and 0.95, respectively. Similarly, external factors like exchange rate and inflation rate exhibit strong positive effects with coefficients of 0.99 and 0.94. Other variables, including loan-to-deposit ratio, interest rate, and liquidity growth, also show significant influences (around 0.91). The adjusted R² exceeding 0.85 confirms the model’s reliability and robustness
1) امینی میلانی، مینو و سفری شرفشاده، حسین و سید نورانی، سید محمدرضا، 1402، ارزیابی عملکرد بانک‌های تجاری و تخصصی در ایران با تمرکز بر اثر نرخ بهره بین‌بانکی، پژوهشنامه اقتصاد کلان، دوره: 18، شماره: 39
2) توکلی، مسعود. (1395) «برآورد اثر نرخ بهره بین‌بانکی بر عملکرد (سودآوری) بانک‌های ایران». پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علم و فرهنگ.
3) رحیمی زکیه، هراتی جواد (1399). بررسی تاثیر نرخ بهره بین‌بانکی و شیب منحنی عایدی بر سودآوری بانک‌های منتخب در ایران . نشریه اقتصاد و بانکداری اسلامی ۲۱۱-۲۴۳.
4) شکرآبی، سید امیرحسین و بناکار، مهسا و مومن زاده، محمدمهدی، 1400، بررسی تغییرات نرخ بهره بین‌بانکی بر متغیرهای پولی کشور و اثرات آن بر فروش اوراق بدهی و بازار سهام، سومین همایش مالی ایران: محور اصلی آینده پژوهی صنعت مالی، تهران.
5) محققنیا و همکاران (1398) به بررسی تاثیر عوامل درونی و بیرونی صنعت بانکداری بر ریسک اعتباری بانک‌ها، فصلنامه اقتصاد اسلامی.
6) نظریان، رافیک و آزاده، محرابیان (1396) « بررسی اثر چرخه‌های اقتصادی بر عملکرد بانک‌ها در ایران مطالعه موردی بانک ملی ایران « مجله اقتصاد مالی پاییز 1396 شماره 40 .
7) وطنخواه، مهدی و کشاورز، محسن، 1402، بررسی اثر شیوع ویروس کوید- ۱۹ بر نرخ بهره بین‌بانکی در بانکداری بدون ربای ایران، پنجمین همایش ملی مدیریت، اقتصاد و علوم اسلامی، تهران
8) Abul Kashem, Mohammad & Mohammad Mafizur Rahman, 2018. Nexus between the banking sector interest rate spread and interbank borrowing rate: An econometric investigation for Bangladesh. Research in International Business and FinanceJanuary 2018
9) Berger, A. N., & Sedunov, J. (2017). Bank Liquidity Creation and Real Economic Output. Journal of Banking and Finance , doi: 10.1016/j.jbankÞn.2017.04.005
10) Carlos, Juan et al. (2016)," Stressed interbank markets: evidence from the European financial and sovereign debt crisis ", ECB Working Paper
11) Delechat, C., et al. (2019). The determinants of banks' liquidity buffers in Central America. International Monetary Fund .
12) Jiang, Hai, et al. 2023. Interbank liquidity transmission and the credit channel of monetary policy in China. Research in International Business and Finance7 June 2023
13) Li, Ming, et al. 2021. Intertemporal imitation behavior of interbank offered rate submissions. Journal of Banking & Finance19 June 2021
14) Munteanu, I. (2018), “Bank Liquidity and its Determinants in Romania”, Procedia Economics and Finance ,No. 3, PP. 993-998
15) Nechi, Salem & Houcem Eddine Smaoui, 2019. Interbank offered rates in Islamic countries: Is the Islamic benchmark different from the conventional benchmarks?. The Quarterly Review of Economics and FinanceNovember 2019
16) Nückles, Marc, 2020. Interest rate policy and interbank market breakdown. Economic Modelling. Volume 91, September 2020, Pages 779-789
17) Reale, Jessica, 2024. Interbank Decisions and Margins of Stability: an Agent-Based Stock-Flow Consistent Approach. Journal of Economic Dynamics and Control29 January 2024
18) Saroyan, Susanna, 2024. Counterparty choice, maturity shifts and market freezes: Lessons from the European interbank market. Journal of Economic Dynamics and Control20 January 2024
19) Siklos, Pierre L. & Martin Stefan, 2021. Exchange rate shocks in multicurrency interbank markets. Journal of Financial Stability31 May 2021
20) Sümer, Tuba Pelin & Süheyla Özyıldırım, 2022. Network structure of Turkish interbank market. Central Bank Review1 December 2022
21) Téllez-León, Isela-Elizabeth, et al. 2021. How are network centrality metrics related to interest rates in the Mexican secured and unsecured interbank markets?. Journal of Financial Stability20 May 2021.