• صفحه اصلی
  • ارائه مدل فرآیند هوشمندی فناوری در شرکت های کوچک و متوسط

اشتراک گذاری

آدرس مقاله


کد مقاله : 2020051186 بازدید : 20601 صفحه: 1 - 12

نوع مقاله: ترجمه

ارائه مدل فرآیند هوشمندی فناوری در شرکت های کوچک و متوسط

محورهای موضوعی : تخصصی

مهدی هاجری 1 * , حجت اله حاجي حسيني 2 , مهدی حمیدی 3

1 - دانشگاه تهران
2 - سازمان پژوهش هاي علمي و صنعتي ايران. تهران،ايران
3 - دانشگاه علامه طباطبائی

تاریخ دریافت : 1393/08/06 تاریخ پذیرش : 1399/09/23 تاریخ انتشار : 1398/08/08

کلید واژه: هوشمندی فناوری, مدل های هوشمندی فناوری, شرکت های کوچک و متوسط.,

چکیده مقاله :

هوشمندی فناوری مفهومی است که شرکت ها را قادر می سازد تا فرصت ها و خطرات فناورانه ای که در آینده رشد و بقای کسب و کارشان را تحت تاثیر قرار می دهد، شناسایی کنند. لذا پیاده سازی این مفهوم در شرکت ها و سازمان ها می تواند بسیار مورد توجه باشد. از طرفی در ادبیات مدل های مختلفی در جهت تحقق هوشمندی فناوری ارائه شده است که در هر مدل مراحل چندگانه ای برای این امر معرفی شده است. لذا در این پژوهش با بررسی 4 مدل از مدل های موجود و جمع بندی مراحل مطرح در هر یک، به ارائه مدلی جهت پیاده سازی مفهوم هوشمندی فناوری پرداختیم. در این مدل به سه فاکتور زمان، میزان فعالیت مورد نیاز و مدیریت هوشمندی فناوری به عنوان عواملی که از نگاه مدل های موجود دور مانده اشاره می شود. در این پژوهش از مطالعات کتابخانه ای جهت جمع آوری ادبیات استفاده شده است. در انتهای این نوشتار نیز پیشنهادی جهت پژوهش های آتی مطرح می گردد.

چکیده انگلیسی:

Technology intelligence is a concept that enables firms to detect technological opportunities and risks which influence their future progress and performance of trade, therefore using this concept by organizations and corporations can be noteworthy. On the other hand, literature has dealt with different models for realization of technology intelligence, and in any of them, multiple stages are introduced. Hence in this research, surveying four models and concluding relevant stages of each, we introduced a model for implementation of technology intelligence concept. In this model three elements which are ignored by existing models - time, requisite activity and management of technology intelligence - are regarded as proposed factors. In this research we used information from libraries to collect the literature. At the end of this article, there is also a suggestion in order to implement further researches.

منابع و مأخذ:


متن کامل:


ارائه مدل فرآیند هوشمندی فناوری در شرکت های کوچک و متوسط

 

* مهدی هاجری **               حجت الله حاجی حسینی***                      مهدی حمیدی 

* کارشناس ارشد مدیریت فناوری، دانشگاه تهران

** دانشیار پژوهشکده مطالعات فناوری های نوین

*** دانشجوی دکتری مدیریت تکنولوژی دانشگاه علامه طباطبائی

 

Mhajari.67@ut.ac.ir  

 

تاریخ دریافت:06/08/1393 تاریخ پذیرش: 15/05/1394

چکیده

هوشمندی فناوری مفهومی است که شرکت ها را قادر می سازد تا فرصت ها و خطرات فناورانه ای که در آینده رشد و بقای کسب و کارشان را تحت تاثیر قرار می دهد، شناسایی کنند. لذا پیاده سازی این مفهوم در شرکت ها و سازمان ها می تواند بسیار مورد توجه باشد. از طرفی در ادبیات مدل های مختلفی در جهت تحقق هوشمندی فناوری ارائه شده است که در هر مدل مراحل چندگانه ای برای این امر معرفی شده است. لذا در این پژوهش با بررسی 4 مدل از مدل های موجود و جمع بندی مراحل مطرح در هر یک، به ارائه مدلی جهت پیاده سازی مفهوم هوشمندی فناوری پرداختیم. در این مدل به سه فاکتور زمان، میزان فعالیت مورد نیاز و مدیریت هوشمندی فناوری به عنوان عواملی که از نگاه مدل های موجود دور مانده اشاره می شود. در این پژوهش از مطالعات کتابخانه ای جهت جمع آوری ادبیات استفاده شده است. در انتهای این نوشتار نیز پیشنهادی جهت پژوهش های آتی مطرح می گردد.

 

واژه های کلیدی: هوشمندی فناوری، مدل های هوشمندی فناوری، شرکت های کوچک و متوسط.

 

 

مقدمه

    امروزه در محیط رقابت جهانی، سرعت بالای تغییر و تحولات فناورانه از مسائل مهم کسب و کار محسوب
می­گردد. هرچند همگامی با آخرین پیشرفت­های فناورانه با توجه به رشد نمایی اطلاعات در دسترس برای شرکت­ها به چالشی بزرگ تبدیل شده است ]1[ اما بقای شرکت­ها در گرو تطبیق با این تغییرات است. در چنین محیطی، هوشمندی فناوری به عنوان روشی برای نوآوری و تولید محصولات جدید در قالب تفکرات و شیوه­های کسب و کار موجود و یا جدید که خلق شایستگی و توانمندی نوآورانه را به دنبال دارد، حائز اهمیت است. در محیط رقابت این چنینی شناسایی نوآوری­ها و ایده­های جدید فناورانه خارج از سازمان بسیار حیاتی بوده و بدین منظور لازم است تا گستره­ی زیادی از منابع نامتجانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرند]2[. یک سازمان از طریق هوشمندی فناوری می­تواند اطلاعات مربوط به پیشرفت­ها و فناوری­های جدید را کسب و سپس این اطلاعات را به تصمیم­گیران یا برنامه­ریزان سازمان انتقال دهد]1[. در واقع هوشمندی فناوری، فعالیتی است که شرکت­ها را قادر می­سازد تا فرصت­ها و خطرات فناورانه­ای که می­تواند در آینده رشد و بقای تجارتشان را تحت تاثیر قرار دهد، شناسایی کنند. با توجه به کوتاه شدن چرخه عمر فناوری و جهانی­شدن بیشتر تجارت، برخورداری از توانمندی­های مؤثر هوشمندی فناوری به شدت مهم شده و توجه زیادی را به خود جلب کرده است لذا باید به عنوان یک بخش کلیدی در برنامه­ریزی فناوری به حساب آید ]3و4و5و6[. نکته­ی مهم این است که هوشمندی فناوری تنها بر روی ویژگی­های فنی فناوری متمرکز نمی­شود بلکه شامل یک طیف کامل از ویژگی­های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، مسائل قانونی و محیطی یک فناوری می باشد]1[.

با توجه به نقش شرکت­های کوچک و متوسط1 در اقتصادهای توسعه­یافته و در حال توسعه و هم­چنین احتمال بیش­تر آسیب­پذیری آن­ها در مقابل نوآوری­های جدید و تلاطم­های محیطی، در این مقاله سعی بر آن شده است تا چارچوبی برای فرآیند هوشمندی فناوری در شرکت­های کوچک و متوسط ارائه و تکمیل گردد.

1-       مروری بر ادبیات پژوهش

2-1 هوشمندی فناوری

    تعداد زیادی از نویسندگان به منظور کاهش احتمال شکست در مواجه با گسستگی­های فناورانه و افزایش کارایی
تصمیم­گیری­های فناورانه، بررسی سیستماتیک­تر روندهای فناورانه (فرآیند سیستماتیک اکتساب، ارزیابی و انتقال اطلاعات روندهای فناورانه لازم برای شناسایی فرصت­ها و تهدیدات در زمان مناسب) را لازم دانسته­اند]8[. سر نخ­های اولیه هوشمندی فناوری را می­توان در اوایل دهه 1980 جستجو نمود. در این دهه بحث­هایی تحت عنوان هوشمندی رقابتی2 به وجود آمد]2[. انجمن متخصصان هوشمندی رقابتی3، هوشمندی رقابتی را "فرآیند اخلاقی جمع ­آوری، تحلیل و انتشار اطلاعات دقیق، مرتبط، مشخص، به موقع، پیش­بینی شده و قابل اقدام در ارتباط با مفاهیم محیط کسب وکار، رقبا و خود سازمان" تعریف کرده است]9[. از ویژگی­های بارز یک سازمان موفق در دنیای رقابتی امروزی می­توان به ارائه محصولات و خدمات برتر، افزایش تنوع و انعطاف­پذیری، افزایش سرعت تولید محصولات و نوآوری اشاره کرد. برای برآورده کردن این تقاضاها مدل­های جدید مدیریت، به­وجود آمده و رویکردهای جدید از قبیل هوشمندی فناوری اهمیت پیدا کرده است]10[. گرایش به بهبود مؤثر قابلیت­های هوشمندی فناوری برای پاسخ به افزایش رقابت فناورانه جهانی و هم­چنین نیاز به نوآوری مداوم در سال­های اخیر افزایش یافته است.

 اشتون و استیسی4 هوشمندی فناوری را "اطلاعات پیرامون رویدادها، روندها، فعالیت ها و مسائل حساس و حیاتی در محیط فناورانه مربوط به کسب و کار مورد نظر که از ارزش رقابتی کافی نیز برخوردار می­باشند" تعریف کرده­اند]2و[11. پورتر5 نیز تعریف "هوشمندی فناوری شامل فرآیند شناسایی و جمع­آوری، تجزیه و تحلیل و به کارگیری مناسب­ترین اطلاعات در زمینه توسعه فناوری و تغییر و تحولات و روندها و رویدادهای محیط فناورانه می­باشد" را ارائه کرده است]2و12 [.

    هم­چنین چانگ6 معتقد است که "پژوهشگران و
تصمیم­گیرندگان می­توانند با استفاده از هوشمندی فناوری به روش­ها ، فرآیندها، ابزارها و پاسخ­های مناسبی دست­یافته و با استفاده از آن­ها خود را با تغییرات محیط و مسائلی که بر موقعیت رقابتی سازمان تأثیر می­گذارد، تطبیق دهند."] 13[

   هوشمندی فناوری، به عنوان روشی برای بهبود عملکرد توسعه فناوری با خلاقیت، به منظور شناسایی جایگزین­های بالقوه فناوری جدید و کاهش احتمال شکست در مواجه با گسستگی­های فناورانه ارائه شده است]4و14[. این مفهوم شامل نظارت فناوری، ارزیابی فناوری ، پیش­بینی فناوری و ... می­باشد]8[. هوشمندی فناوری در مقایسه با یک رویکرد مبتنی بر خبرگان در مدیریت فناوری چندین مزیت دارد. اولا می­تواند با حجم انبوهی از اطلاعات که به تنهایی توسط انسان قابل تحلیل نمی­باشد، سر و کار داشته باشد. کمبود استفاده از اطلاعات ممکن است منجر به خطاهایی در خروجی تحلیل فناوری گردد. دوما، ابزارهای هوشمندی فناوری می­توانند مقادیر قابل توجهی اطلاعات که انسان قادر به تهیه آن نیست، ایجاد کنند. آنان می­توانند رابطه بین شرکت­ها و فناوری را مجسم کرده و ویژگی­های فناوری را با تحلیل آماری، تحلیل نمایند. سیستمی که از یک فرآیند تصمیم­گیری با هوشمندی فناوری پشتیبانی می­کند
 می­تواند اطلاعات بی وقفه را به خوبی کنترل و به نیازهای مشتریان به سرعت پاسخ دهد]15[.

    تعدادی از پژوهش­های آکادمیک بر روی مطالعات تجربی یا ایجاد فرآیندهای هوشمندی فناوری متمرکز شده­اند. اما در سال­های اخیر گرایشات آکادمیک، نیازهای صنعتی لازم برای درک عمیق­تر از فعالیت­های هوشمندی فناوری را دنبال می­کنند. لیچتنتحالر 7بر روی فرآیندهای هوشمندی فناوری و هماهنگی فعالیت­های آن در سازمان­های چند ملیتی متمرکز شده است]16[. این گرایشات هم­چنین به بررسی تعامل بین مدیریت ارشد و فعالیت هوشمندی فناوری منجر شده است. بوچر8 و همکاران نقش هوشمندی فناوری در ارزیابی فناوری­های مختل کننده در شرکت­ها را بررسی کرده اند]16و17[. شبا هودن9 و پروبرت10 ابزارهای مدیریت فناوری و فناوری­های موجودی که ممکن است از هوشمندی فناوری پشتیبانی کنند، را شناسایی کرده اند]16و18[.

   گریبدز11 این مساله را مطرح می­کند که هوشمندی فناوری نباید کاملا به واحدهای مربوطه سپرده شود بلکه باید به عنوان یک فرآیند هوشمندی سازمانی، سازماندهی شود
] 8و19 [.

2-2 مدل­های هوشمندی فناوری

2-2-1- مدل سازمان اطلاعات آمریکا (سیا)

    از نظر سازمان اطلاعات آمریکا هوشمندی فناوری را
می­توان هم ارز فعالیت هوشمندی نظامی دانست. یکی از مهم­ترین اهداف هوشمندی فناوری هشدار نسبت به خطرات بالقوه یا فوری است. سازمان اطلاعات آمریکا به کمک مدل هوشمندی خود تمام منابع ممکن تهدیدات را نظارت و کنترل کرده و اطلاعات جمع­آوری شده را به اطلاعات قابل اقدام تبدیل می­کند. سازمان های غیر نظامی نیز با تغییر این مدل، از آن برای مقاصد غیر نظامی هوشمندی استفاده می­کنند]1و13[. این مدل چرخه ای شامل گام های زیر می­باشد :

1.       برنامه­ریزی و جهت­دهی؛ این گام در واقع، هم گام آغازین و هم گام پایانی چرخه هوشمندی فناوری می­باشد که در آن نیازهای تصمیم­گیران تعیین و در ادامه چرخه حول این نیازها شکل گرفته و هدایت می­شود. در صورتی که نیازها به درستی شناسایی نگردند، خروجی انتشار یافته نیز اشتباه خواهد بود.

2.       گردآوری؛ در این گام، داده­ها و اطلاعات لازم، با توجه به نیازهای تعیین شده در گام اول، جمع­آوری می­شوند. در این مرحله از چرخه هوشمندی فناوری، انتخاب صحیح منابع اطلاعاتی اهمیت می­یابد. نیازهای تعیین شده در گام اول، تا حد زیادی، نوع منابع مورد استفاده در این مرحله را مشخص می­نمایند.

3.       سازماندهی و پردازش؛ در این مرحله، اطلاعات و
داده­های گردآوری­شده بررسی می­شوند و موارد تکراری و یا غیرمرتبط حذف و در نهایت اطلاعات و داده­های باقیمانده سازماندهی می­شوند.

4.       تحلیل؛ در این گام، اطلاعات و داده­های سازماندهی شده، بر اساس نیاز تصمیم­گیران تحلیل می­شوند. در نتیجه، تحلیلگر باید قبل از شروع تحلیل، از نیازهای تصمیم­گیران به­خوبی آگاه باشد.

5.       انتشار؛ کارکرد اصلی این گام، ارائه تحلیل­های انجام­شده به تصمیم­گیران و دریافت بازخورد از آن­ها می­باشد. در گزارشات نهایی و ارائه تحلیل به تصمیم­گیران باید به عواملی که بر درک تصمیم­گیران از تحلیل اثر می­گذارند توجه و آن­ها را لحاظ نمود.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

[1]  Small and Medium Enterprises

[2]   Competitive Intelligence

[3]   Competitive Intelligence Professionals

[4]   Ashton and Stacey

[5]   Porter

[6]   Chang

[7]  Lichtenthaler

[8]  Bucher

[9]  Shehabuddeen

[10]  Shehabuddeen & Probert

[11]  Gerybadze

C:\Documents and Settings\ali\Desktop\filename_=UTF-8''مدل سیا(1).JPG 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2-2-2 مدل کر

   در سال 2006 کر1 و همکارانش ]1و13[ در مقاله­ای تحت عنوان "یک مدل مفهومی برای هوشمندی فناوری"2 یک فرآیند هوشمندی فناوری جدید ارائه کردند. آن­ها با بررسی و بازنگری تعدادی از فرآیندهای هوشمندی فناوری ارائه شده تا آن زمان، یک چرخه­ی شش فازی برای هوشمندی فناوری پیشنهاد کردند. فازهای این چرخه عبارتند از:

1.       هماهنگی؛ شامل برنامه­ریزی فعالیت­های هوشمندی، اختصاص منابع، آگاهی دادن عامل­ها و دیده­بان­ها و
هم­چنین آگاه کردن سیستم­های هوشمندی فناوری از درخواست­های جدید هوشمندی می­باشد.

2-       جستجو؛ در این مرحله، داده­ها و اطلاعات لازم
جم­آوری می­شوند.

 

 

 

3-       فیلتر؛ در این مرحله، ضمن بررسی اطلاعات جمع­آوری شده، اطلاعات تکراری و غیر مرتبط حذف و اطلاعات باقیمانده سازماندهی می­شوند.

4-       تحلیل؛ این مرحله، مرحله ایجاد ارزش افزوده از حجم انبوه اطلاعات و داده­های به­دست آمده است.

5-       مستندسازی؛ در این مرحله از این چرخه هوشمندی فناوری، گزارش­های لازم تهیه، محتوای اطلاعات هوشمندی ساختاردهی و دانش جدید درون حافظه سازمانی شکل­دهی می­شود. در واقع این گام، شامل ذخیره اطلاعات و مدیریت دانش برای دسترسی و بازیابی می­گردد.

6-       انتشار؛ در این مرحله، تأمین­کنندگان هوشمندی، مشتریان هوشمندی را از هوشمندی­های جدید و به­روز مطلع می­گردانند.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

[1]  Kerr

[2]  A Conceptual Model for Technology Intelligence

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

شکل2 .  مدل هوشمندی کر] 13[

 

 

 

2-2-3 مدل ساویز 

   ساویز1 در مدل خود، فعالیت­های هوشمندی فناوری را به دو گروه فعالیت­های مستقیم و غیر مستقیم یا پشتیبان در قالب زنجیره خلق ارزش پورتر تقسیم کرده که نهایتا منجر به بهبود تصمیم­های مرتبط با حوزه فناوری خواهند گردید. فعالیت­های غیر مستقیم عبارتند از:

·       مدیریت هوشمندی فناوری که شامل طراحی، هدایت و توسعه یک سیستم هوشمندی فناوری می­باشد.

·       اهداف و مأموریت­های هوشمندی فناوری که به طور همزمان با استراتژی و مأموریت­های تجاری سازمان و نیازهای اطلاعاتی آن تعامل و ارتباط مستقیم دارند.

 

 

·       ساختار فعالیت­های هوشمندی فناوری که آرایش عناصر هوشمندی فناوری و افراد درگیر در آن را مشخص می­کند.

·       ابزارهای هوشمندی فناوری اطلاعات که شامل روش­های جمع آوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات و زیرساخت­های مورد نیاز می­باشد.

   فعالیت های مستقیم مدل ساویز، همانطور که در شکل 3 نیز اشاره شده است، شامل: شناسایی نیازهای اطلاعاتی، جمع­آوری اطلاعات، تجزیه و تحلیل اطلاعات، انتشار اطلاعات و بکارگیری اطلاعات می­باشد. ]2و13[

 

 

 

 

 

C:\Documents and Settings\ali\Desktop\filename_=UTF-8''مدل ساویز(1).JPG 

 

[1]  Savioz

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

شکل3 .  مدل هوشمندی ساویز] 13[

 

7-       قاعده­سازی نیازهای اطلاعاتی به­منظور تعیین هدف جمع­آوری اطلاعات و هم­چنین جلوگیری از انباشت بیش از حد اطلاعات از طریق محدود کردن ناحیه مشاهده و استفاده از منابع انجام می­شود. در مرحله تحلیل اطلاعات نیز ابتدا با توجه به میزان کیفیت و مرتبط بودن، اطلاعات جمع­آوری شده فیلتر و اطلاعات باقیمانده در بافت سازمان یکپارچه می­شود. در نهایت در این مرحله، عملکرد ارزیابی برای برآوردکردن معنی استراتژیکی اطلاعات برای سازمان به­کار می­رود.

2-2-4 مدل باتیلر

    باتیلر1 و دیگران نیز در سال 2003 فرآیندی را جهت پیاده سازی هوشمندی فناوری معرفی کردند. این فرآیند شامل 8 مرحله می شود که به ترتیب عبارتند ازتعیین نیازهای هوشمندی، جستجو، اکتساب، ساختاردهی و پردازش، ذخیره و بازیابی، تحلیل، مستندسازی و انتشار که از نظر نوع فعالیت ها در هر مرحله به مدل های پیشین شباهت زیادی دارد. ]13و20[

   در مرحله تعیین نیازهای اطلاعاتی، بایستی مشتریان اصلی هوشمندی فناوری در سازمان، نیازهای هوشمندی فناوری، تکنیک­های تحلیل هوشمندی فناوری شناسایی و نیازهای هوشمندی به نیازهای هوشمندی به نیازهای اطلاعاتی تبدیل گردند. در مراحل جستجو و اکتساب نیز منابع مرتبط داخلی و خارجی شناسایی، منابع اطلاعاتی داخلی ارزیابی، منابع اطلاعاتی نظارت، اطلاعات لازم و به­خصوص هدفگذاری، محتوای اطلاعات فیلتر و اعتبار و ارزش اطلاعات ارزیابی می­شوند.  در فرآیند تحلیل نیز اطلاعات ترکیب و سازماندهی و تحلیل می­شوند. سپس اقدامات عملی بر اساس اطلاعات تحلیل شده، استتنتاج می­گردند و در نهایت هوشمندی فناوری به­صورت عملی و کاربردی خروجی این مرحله خواهد بود.[20]

    در مجموع می توان مدل های هوشمندی فناوری مطرح شده در ادبیات را در جدولی همانند جدول 1 نمایش داد.

ردیف

کارکردها

سیا

کر

ساویز

باتیلر

1

تعیین نیازهای هوشمندی

 

 

 

 

2

جهت دهی

 

 

 

 

3

جستجو

 

 

 

 

4

اکتساب

 

 

 

 

5

فیلتر

 

 

 

 

6

ساختاردهی و پردازش

 

 

 

 

7

ذخیره و بازیابی

 

 

 

 

8

تحلیل

 

 

 

 

9

مستندسازی

 

 

 

 

10

انتشار

 

 

 

 

11

بکارگیری اطلاعات

 

 

 

 

 

 

[1]   Bouthillier

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

جدول1. تحلیل تطبیقی مدل های هوشمندی ]13[

 

2-3 هوشمندی فناوری در شرکت های کوچک و متوسط

    با نگاهی به کشورهای توسعه یافته، اهمیت شرکت­های کوچک و متوسط در اقتصادهای توسعه یافته مشخص
می­شود. به­عنوان مثال، در ایالات متحده 7/99% شرکت های کارفرمایی SME می­باشند و 45 درصد مالیات این کشور را این شرکت­ها تأمین می­کنند]21[. لذا نمی­توان از نقش شرکت­های کوچک و متوسط در حرکت به سمت یک اقتصاد رقابتی در کشورهای در حال توسعه غافل شد. یک راه بهبود وضعیت اقتصادی کشورهای در حال توسعه توجه به توسعه SME ها می­باشد]22[.

   هرچند که تعریف واحدی برای SME ها وجود نداشته و تعاریف کشور به کشور و صنعت به صنعت متفاوت است، اما معیارهایی از قبیل تعداد کارکنان، سرمایه اولیه، میزان فروش و میزان درآمد برای تعریف این شرکت­ها وجود دارد ]22[ که کشورهای مختلف با توجه به شرایط خاص­شان یک یا دو معیار را مبنای برنامه­ریزی خود قرار
می­دهند]23[. به­عنوان مثال، معیار تعریف این شرکت­ها در کره جنوبی تعداد کارکنان و تعریف آن­ها بنگاه­های تولیدی با تعداد کارکنان کمتر از 200 نفر و بنگاه­های خدماتی با تعداد کارکنان کمتر از 40 نفر می­باشد. در آلمان نیز معیار تعریف تعداد کارکنان و گردش مالی است و آن دسته از بنگاه­ها که تعداد کارکنان آن­ها حداکثر 10 باشد، بنگاه­های کوچک و از 10 نفر تا 50 نفر بنگاه متوسط به حساب
می­آیند. هم­چنین بنگاه­هایی که گردش مالی آن­ها کمتر از 50 میلیون مارک در سال باشد بنگاه متوسط و بنگاه­هایی که گردش مالی آن­ها کمتر از 500 هزار مارک باشد، بنگاه کوچک به حساب می­آیند. در ایران، اشتغال تنها معیار دسته بندی SME ها می­باشد به طوری که وزارت صنعت، معدن و تجارت و بانک مرکزی، بنگاه­های با تعداد کارکنان کمتر از 50 نفر را شرکت های کوچک و بین 50 تا 150 نفر را شرکت های متوسط می­نامند]24[.

    اما در زمینه بررسی اهمیت هوشمندی فناوری در این دسته شرکت­ها می توان گفت یکی ازعوامل موفقیت بنگاه‌ها در دنیای کنونی توجه به نوآوری و قابلیتهای نوآوری در شرکتها است و شرکتها برای تضمین بقای خود نیازمند قابلیت‌نوآوری هستند زیرا قابلیت نوآوری باعث تطابق شرکت با محیط پیچیده جهان امروز می‌شود]25[. همچنین به کارگیری ابزارهای کارآمد مدیریت و سیاست گذاری فناوری به منظور توسعه توانمندی ها در کسب و کار و در ارائه و بهبود محصولات الزامی اجتناب ناپذیر برای سازمان های فعال در زمینه های فناوری از جمله شرکت­های کوچک و متوسط می باشد. از این رو، هوشمندی فناوری به عنوان ابزاری برای تحریک و توسعه انواع نوآوری درونی و محصولات جدید در قالب تفکرات و شیوه های کسب و کار موجود و یا جدید که منجر به خلق شایستگی و توانمندی نوآورانه می شود از اهمیت بسزایی برخوردار است]2[.

3-       ارائه مدل پیشنهادی پژوهش

   با توجه به چهار مدل ارائه شده در ادبیات و شاخص­هایی که در هر یک از مدل­های بیان شده به عنوان مراحل تحقق هوشمندی فناوری مطرح شده، مدلی پیشنهادی در ادامه ارائه گردیده است که علاوه بر در برگیری کلیه شاخص­های مطرح در ادبیات، دو فاکتور "زمان" و "میزان فعالیت­های

 

 

 

 

 

 

 

مورد نیاز" را نیز در نظر گرفته است. در این مدل مراحل شکل­گیری هوشمندی فناوری شش مرحله معرفی شده که

در هر مرحله تحقق یک یا چند فعالیت مورد نظر است. اولین مرحله با عنوان "تدوین استراتژی هوشمندی فناوری" در برگیرنده سه فعالیت "تعیین اهداف و ماموریت­های هوشمندی فناوری"، "تعیین نیازهای اطلاعاتی" و "
برنامه­ریزی و جهت­دهی" می­باشد. این مرحله از نظر زمان در اوایل و در شروع برنامه هوشمندی جای دارد و از نظر میزان فعالیت مورد نیاز بیش­ترین حجم فعالیت­های مورد نیاز را به خود اختصاص می­دهد. سپس به ترتیب مرحله "جمع­آوری اطلاعات" با دو فعالیت "جستجو و ذخیره اطلاعات"؛ مرحله "گزینش و سازماندهی اطلاعات" با دو فعالیت "فیلترسازی و سازماندهی اطلاعات"؛ مرحله "تدوین اطلاعات" با فعالیت "تحلیل و پردازش اطلاعات"؛ مرحله "ارائه اطلاعات" با فعالیت "مستند سازی و انتشار اطلاعات" و مرحله پایانی با عنوان "به­کارگیری اطلاعات" در این مدل به عنوان مراحل شکل­گیری هوشمندی فناوری مورد توجه واقع شده­اند. با پیشروی در هر مرحله بر فاکتور "زمان" افزوده شده و با گذشت زمان از "میزان فعالیت­های مورد نیاز" برای پیاده­سازی هر مرحله کاسته می­شود.

    تمامی مراحل معرفی شده در این مدل تحت پوشش فاکتور "مدیریت فرایند هوشمندی فناوری" قرار دارند. چرا که فرآیند هوشمندی فناوری یک فرآیند یکپارچه و نیازمند بسترسازی مناسب هر مرحله برای تحقق مراحل بعد
می­باشد و نبود یک مدیریت واحد در فرآیند معرفی شده امکان حفظ پیوستگی و تحقق درست هر یک از مراحل را تا حد قابل توجهی کاهش خواهد داد. مراحل بیان شده را
می­توان در مدلی همانند شکل 4 نمایش داد.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

C:\Documents and Settings\ali\Desktop\fff.JPG 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

شکل 4 . فرآیند هوشمندی فناوری در شرکت­های کوچک و متوسط فناوری محور(تدوین مولفین)

 

با توجه به این­که فعالیت­های بیان شده در هر مرحله پیشتر توضیح داده شده است در ادامه سعی می­شود به سه فاکتور زمان، میزان فعالیت مورد نیاز و مدیریت هوشمندی فناوری توجه شود.

در کنار یکپارچه­سازی فاکتورهای بیان­شده در مدل­های موجود در ادبیات، این مدل، با توجه به در نظر گرفتن دو بعد شامل: "زمان" و "میزان فعالیت مورد نیاز" سعی دارد نگاهی جامع­تر نسبت به فرآیند هوشمندی فناوری در مقایسه با دیگر مدل­های ارائه شده در ادبیات داشته باشد. درتوضیح بعد زمان می­توان گفت شرکت­های موفق، همواره زمان را به­عنوان یک عامل خارجی مستقل مورد توجه قرار می­دهند. در مدل­های مطرح شده در ادبیات از جمله ساویز با نماد خاص طراحی مدل خود به صورت فلش به نظر می­رسد مسیری پیش­رونده و فرآیندی را برای هوشمندی فناوری در نظر گرفته است. همان­طور که مشخص است هر فرآیند در طی مسیر خود زمان را به عنوان جزئی لاینفک با خود دارد که در این مدل نیز سعی شد با نگاهی روشن­تر به فرآیند هوشمندی فناوری، فاکتور"زمان"، به عنوان یک متغیر مستقل و در عین حال بسیار با اهمیت که به نظر می­رسد از نگاه دیگر مدل­ها دور مانده است در مدل جای داده شود.

فاکتور دیگری که این مدل را از دیگر مدل­های مطرح شده مجزا می­کند ؛ فاکتور "میزان فعالیت" مورد نیاز می­باشد. با توجه به 6 مرحله مطرح شده در فرآیند هوشمندی در این پژوهش و هم­چنین با توجه به فعالیت­های مورد نیاز در هر مرحله می توان روندی نزولی برای میزان فعالیت مورد نیاز در هر مرحله در نظر گرفت. تدوین استراتژی برای یک سازمان یا شرکت همواره فرایندی زمان­بر و نیازمند فعالیت­های متعدد و گاهی پیچیده و در عین حال نیازمند استفاده از دانش افراد متعدد می­باشد. برنامه­ریزی و تعیین مأموریت­های سازمان به عنوان فعالیت­های مهم این مرحله خود معرف میزان اهمیت این مرحله و در نتیجه میزان تلاش مورد نیاز جهت تدوین مناسب این بخش هستند. لذا می­توان این مرحله را به عنوان مرحله­ای که از نظر حجم فعالیت مورد نیاز نسبت به مراحل دیگر سرآمد است در نظر گرفت. در مرحله بعدی با عنوان جستجوی اطلاعات به علت حجم انبوه اطلاعات موجود فعالیت زیادتری نسبت به مرحله گزینش و سازماندهی اطلاعات که در آن از میان حجم محدودی از اطلاعات به فیلتر کردن و دسته­بندی و سازماندهی اطلاعات می­پردازد، مورد نیاز است. در ادامه و در مرحله تدوین و پردازش اطلاعات به علت این که اطلاعات در مراحل قبلی؛ گزینش و دسته­بندی شده­اند،
می­توان با توجه به نیاز سازمان به ارائه دسته­ای از اطلاعات به مدیران و یا مسئولان مربوطه پرداخت و با پردازش نهایی به ارائه نتایج مبادرت کرد. این نتایج اغلب به صورت مستند تهیه و در نهایت توزیع می­گردد تا هر بخش از سازمان با توجه به نیاز خود در بخش مربوط، آن اطلاعات را به کارگیرد. همان­طور که مشخص است در سه مرحله نهایی از فرآیند هوشمندی مطرح شده در این پژوهش، از میزان فعالیت مورد نیاز در هر مرحله کاسته می­شود. لازم به ذکر است زمان به عنوان عامل مستقل در طول این فرآیند شش مرحله ای پیوسته در حال افزایش می­باشد.

4-       نتیجه­گیری

   هوشمندی فناوری مفهومی است که شرکت­ها را قادر می­سازد تا فرصت­ها و خطرات فناورانه­ای که در آینده رشد و بقای کسب و کارشان را تحت تأثیر قرار می­دهد، شناسایی کنند. هدف هوشمندی فناوری کسب و انتشار اطلاعات فناورانه­ای است که برای تصمیم­گیری و برنامه­ریزی استراتژیک نیاز است. با کوتاه­شدن چرخه عمر فناوری و جهانی­شدن بیشتر تجارت، برخورداری از توانمندی­های موثر هوشمندی فناوری به شدت مهم قلمداد می­گردد.

    اما آنچـه در این پژوهش بدان توجـه شد مراحـل تحقـق

[4] Cooper A.C, Schendel D. "Strategic responses to technological threats”. Business Horizons; Vol. 19(1); P.P 61–69. 1976

[5] Lichtenthaler E. “Technology intelligence–improving technological decision-making”. Technology and innovation management on the move; Orell Füssli Verlag AG; Zürich.2003

[6] Porter A. L, Detampel M. J. “Technology opportunities analysis”. Technological Forecasting and Social Change; Vol. 49(3); P.P 237–255. 1995

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

هوشمندی فناوری در شرکت­های کوچک و متوسط بود. 4 مدل ارائه شده در ادبیات، هر یک، مراحلی را در جهت پیاده­سازی مفهوم هوشمندی فناوری در سطح شرکت/سازمان ارائه کرده­اند که در این پژوهش پس از شناسایی شاخص­های کلیدی در هر مدل و تلفیق این شاخص­ها در یک مدل نهایی چارچوبی جهت پیاده­سازی مفهوم هوشمندی فناوری در شرکت­های کوچک و متوسط ارائه گردید(شکل 4). این چارچوب سعی دارد تمام ابعاد بیان­شده در مدل­های پیشین را در 6 مرحله یکپارچه کرده و مدلی فرآیندی برای پیاده­سازی فعالیت­های هوشمندی فناوری در شرکت­های کوچک و متوسط ارائه نماید.

منابع

[1] Kerr C.I.V, Mortara L, Phaal R, Probert D.R. “A conceptual model for technology intelligence”. Int. J. Technology Intelligence and Planning; Vol. 2(1); P.P 73-93. 2006

[2] فیضی کامران، طبائیان سید کمال، خسروپور حسین. " نقش رویکرد نوآوری باز بر کسب هوشمندی فناوری "؛ فصلنامه تخصصی پارک ها و مراکز رشد، 9(35)، 1392

[3] Hyunseok Park, Kwangsoo Kim, Sungchul Choi, Janghyeok Yoon. “A patent intelligence system for strategic technology planning”. Expert Systems with Applications; 40; P.P 2373–2390. 2013

 

    در مجموع می­توان مزیت این مدل را نسبت به سایر مدل­های ارائه شده اینگونه تفسیر نمود که این مدل با توجه به در نظر گرفتن سه فاکتور "زمان"، "میزان فعالیت مورد نیاز" و "مدیریت فرایند هوشمندی فناوری" دارای نگاهی جامع­تر و در عین حال دقیق­تر به فرآیند پیاده­سازی مفهوم هوشمندی فناوری می باشد. اما یکی از ایرادات اصلی که می توان به این مدل وارد نمود عدم آزمون مدل از نگاه خبرگان و صاحب نظران این حوزه است. لذا بررسی میزان وابستگی مراحل مختلف ارائه شده در این مدل با استفاده از یک پژوهش میدانی و با در نظر گرفتن نگاه خبرگان و صاحب­نظران مرتبط با این حوزه، می­تواند بر اعتبار مدل نهایی بیافزاید. در همین راستا پیشنهاد می­شود جهت پژوهش­های آتی بررسی اعتبار مدل نهایی از نگاه خبرگان این حوزه مورد توجه قرار گیرد.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

[7] Utterback J. M. “Mastering the dynamics of innovation”. Harvard Business Press. 1996

[8] Lichtenthaler E. “Technological change and the technology Intelligence process: a case study”. Engineering and Technology management; Vol. 21; P.P 331-348. 2004

[9] Chen Hsinchun, Chau Michael, Zeng Daniel. “CI Spider: a tool for competitive intelligence on the Web”. Decision Support Systems; Vol. 34; P.P 1 – 17. 2002

[10] Canongia Claudia. “Synergy between Competitive Intelligence (CI), Knowledge Management (KM) and Technological Foresight (TF) as a strategic model of prospecting — the use of biotechnology in the development of drugs against breast cancer”. Biotechnology Advances; Vol. 25; P.P 57–74. 2007

[11] Ashton W, Stacey G. “Technological intelligence in business: Understanding”. International Journal of Technology Management; Vol. ١٠; P.P 79-104. 1995

[12] Porter A.L. “Text Mining for Technology Foresight. AC/UNU Millennium Project. Futures Research Methodology. Version ٢.٠”. Editors Jerome C. Glenn and Theodore J. Gordon. 2003

 ]13[ کارشناس عباسعلی، محمدی کمال. "هوشمندی فناوری، مفاهیم و الگوی پیاده سازی سیستم" چاپ اول، 1390.         

[14] Utterback J. M, Brown J. W. “Monitoring for technological Opportunities”. Business Horizons; Vol. 10; P.P 5–15. 1972

[15] Yoon Byungun. “On the development of a technology intelligence tool for identifying technology opportunity”. Expert Systems with Applications; Vol. 35; P.P 124–135. 2008

[16] Mortara Letizia, Kerr C.I.V, Phaal Robert, Probert David R. “A toolbox of elements to build Technology Intelligence systems”. International Journal of Technology Management; Vol. 47(4); P.P 322-345. 2009

[17] Bucher P, Birkenmeier B, Brodbeck H, Escher J-P. “Management principles for evaluating and introducing disruptive technologies: the case of nanotechnology in Switzerland”. R & D Management; Vol. 33(2); P.P149–163. 2003

[18] Shehabuddeen N.T, Probert D.R. “Excavating the technology landscape: deploying technology intelligence to detect early warning signals”. IEEE; International Engineering Conference, Singapore.

[19] Gerybadze A. "Technology forecasting as a process of organizational intelligence". R&D Management; Vol. 24 (2); P.P 131-140. 1994.

[20] Bouthillier F, Shearer k. "Assesing Competitive Intelligence Software: A Guide to Evaluating CI Technology". 2003.

]21[ رضوانی مهران، طالبی کامبیز، توکلیان سعید. " شناسایی مولفه های بازاریابی نوآورانه در شرکت های کوچک و متوسط فناوری محور "؛ مطالعات مدیریت راهبردی، 7، صص 98-83. 1390

]22[  صف آرا فاطمه، دسترنج ممقانی نسرین، حیدری نژاد اسماعیل، ناوی. "مراکز رشد فناوري اطلاعات: ابعاد و چالشها"؛ نهمين كنفرانس سالانه انجمن كامپيوتر ايران. 1382

]23[ شائمی علی، خزائی پول جواد، شعبانی نفت چالی جواد، بالوئی جام خانه هادی، صالح زاده رضا. "تاثیر تسهیم دانش بر نوآوری و عملکرد شرکت های کوچک و متوسط با رویکرد کارت امتیازی متوازن"؛ فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات مدیریت (بهبود و تحول)، سال 22 شماره 69، صص 93-59. 1391

]24[ امین بیدختی علی اکبر. "نقش بنگاه های کوچک و متوسط صنعتی در خلق فرصت های کارآفرینی"؛ نشریه کاوشهای مدیریت بازرگانی، سال اول شماره دوم، صص 165-148. 1388

]25[ملکی مین باش رزگاه مرتضی، زنگیان سمیه (1393). سنجش الگـوی تعامـلی قابلیت نوآوری با بقـای شـرکت‌های 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

کوچک و متوسط با میانجیگری کارآفرینی سازمانی (موردمطالعه: شرکت موادغذایی تهران همبرگر). سال اول، دوره ۷ (۲۱ و ۲۲) ، صص۶۱-۷۲

 

 

 

 

 


مقالات مرتبط

حقوق این وب‌سایت متعلق به سامانه مدیریت نشریات رایمگ است.
حق نشر © 1403-1396

صفحه اصلی| عضویت/ ورود| درباره رایمگ| تماس با ما|
[English] [العربية] [en] [ar]