کد مقاله : بازدید : 4543 صفحه: -

نوع مقاله: پژوهشی

اعتباریابی الگوی استراتژی های اکتساب تکنولوژی سازمان بهزیستی

محورهای موضوعی : تخصصی

مژگان رحیمی ¹ , محمود محمدی ^{2
*} , حسن مهرمنش ³

1 - گروه مدیریت فناوری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - گروه مدیریت صنعتی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
3 - گروه مدیریت صنعتی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

تاریخ پذیرش : 1403/04/19 تاریخ انتشار : 1403/07/05

کلید واژه:

چکیده مقاله :

اﻧﺘﺨﺎب اﺳﺘﺮاﺗﮋی ﮐﻼن در ﻫﺮ ﺳﺎزﻣﺎن و ﺑﻨﮕﺎه اﻗﺘﺼﺎدی ﻧﻘﺶ ﺑﺴﺰاﯾﯽ را در آﯾﻨﺪه آن ﺳﺎزﻣﺎن دارد. از آﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺤﺪود اﺳﺖ و ﺳﺎزﻣﺎن ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧﺪ در ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻓﻨﺎوریﻫﺎی ﺧﻮد ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﮔﺬاری ﻧﻤﺎﯾﺪ ﻟﺬا ﺗﻌﯿﯿﻦ اوﻟﻮﯾﺖ ﻓﻨﺎوریﻫﺎی ﺳﺎزﻣﺎن و ﺗﻌﯿﯿﻦ اﺳﺘﺮاﺗﮋی ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮای اﯾﻦ ﻓﻨﺎوریﻫﺎ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻬﻢ اﺳﺖ. هدف از تحقیق حاضر ارائه مدلی جهت تعیین استراتژیهای اکتساب تکنولوژی در در سازمان بهزیستی براساس نظریه زمینه ای کلاسیک بود. این تحقیق از نوع کاربردی طبقه‏بندی می‏شود. همچنین، از نظر چگونگی گردآوری داده‏های مورد نیاز، در گروه «تحقیق آمیخته اکتشافی» است. جامعه آماری تحقیق در بخش کیفی شامل صاحب نظران حوزه مدیریت تکنولوژی و مدیران ارشد سازمان بهزیستی شهر تهران بود و اما روش نمونهگیری آن نظری بود. جامعه آماری بخش کمّی در برگیرنده کلیه مدیران و کارشناسان سازمان بهزیستی شهر تهران بود. در بخش کمّی پژوهش از روش نمونه‌گیری غیر احتمالی در دسترس استفاده می‌شود. لذا حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران شامل 292 نفر مدیران و کارشناسان سازمان بهزیستی شهر تهران تعیین شد. براساس داده بنیاد کلاسیک گلیزری نقشه مدل تعیین استراتژیهای اکتساب تکنولوژی در سازمان بهزیستی مشخص شد. بر اين اساس استراتژیهای سازمانی بر مبناي استراتژیهای فنی و از طریق استراتژیهای مالی و استراتژیهای محیطی و با درنظر گرفتن عوامل مداخلهگر منجر به پیامدهای اثربخشی سازمان، رضایت ارباب رجوع و انطباق با نیازهای جامعه هدف می‌شود. نوع روابط ميان نشانگر و مضامین مدل تعیین استراتژیهای اکتساب تکنولوژی در سازمان بهزیستی نيز با توجه به كدگذاري صورت گرفته در قالب مدل ارائه گرديد.

چکیده انگلیسی:

Choosing a macro strategy in every organization and economic enterprise has a great role in the future of that organization. Since the organization's resources are limited and the organization cannot invest in all its technologies, it is very important to determine the priority of the organization's technologies and to determine the appropriate strategy for these technologies. The aim of the current research was to provide a model to determine the technology acquisition strategies in the welfare organization based on the classical contextual theory. This research is classified as applied. Also, in terms of how to collect the required data, it is in the "exploratory mixed research" group. The statistical population of the research in the qualitative part included experts in the field of technology management and senior managers of Tehran Welfare Organization, but the sampling method was theoretical. The statistical population of the quantitative part included all the managers and experts of Tehran welfare organization. Non-probability sampling method is used in the quantitative part of the research. Therefore, the sample size was determined based on Cochran's formula, including 292 managers and experts of Tehran welfare organization. Based on the data of Glaseri Classical Foundation, the model map for determining the technology acquisition strategies in the welfare organization was determined. Based on this, organizational strategies based on technical strategies and through financial strategies and environmental strategies and taking into account the intervening factors lead to the consequences of the organization's effectiveness, client satisfaction and compliance with the needs of the target society. The type of relationships between the indicators and themes of the model for determining technology acquisition strategies in the welfare organization was also presented according to the coding done in the form of the model

منابع و مأخذ:

متن کامل:

$I:\4آذر\صنعت 7\هدر فارسی.jpg$

اعتباریابی الگوی استراتژیهای اکتساب تکنولوژی سازمان بهزیستی

* مژگان رحیمی ** محمود محمدی *** حسن مهرمنش

* گروه مدیریت فناوری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

mojgan1273@gmail.com

** گروه مدیریت صنعتی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

mah.mohammadi@iauctb.ac.ir

*** گروه مدیریت صنعتی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

has.mehrmanesh@iauctb.ac.ir

تاریخ دریافت: 14/11/1402 تاریخ پذیرش: 19/04/1403

چکیده

اﻧﺘﺨﺎب اﺳﺘﺮاﺗﮋی ﮐﻼن در ﻫﺮ ﺳﺎزﻣﺎن و ﺑﻨﮕﺎه اﻗﺘﺼﺎدی ﻧﻘﺶ ﺑﺴﺰاﯾﯽ را در آﯾﻨﺪه آن ﺳﺎزﻣﺎن دارد. از آﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺤﺪود اﺳﺖ و ﺳﺎزﻣﺎن ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧﺪ در ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻓﻨﺎوریﻫﺎی ﺧﻮد ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﮔﺬاری ﻧﻤﺎﯾﺪ ﻟﺬا ﺗﻌﯿﯿﻦ اوﻟﻮﯾﺖ ﻓﻨﺎوریﻫﺎی ﺳﺎزﻣﺎن و ﺗﻌﯿﯿﻦ اﺳﺘﺮاﺗﮋی ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮای اﯾﻦ ﻓﻨﺎوریﻫﺎ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻬﻢ اﺳﺖ. هدف از تحقیق حاضر ارائه مدلی جهت تعیین استراتژیهای اکتساب تکنولوژی در در سازمان بهزیستی براساس نظریه زمینه ای کلاسیک بود. این تحقیق از نوع کاربردی طبقه‏بندی می‏شود. همچنین، از نظر چگونگی گردآوری داده‏های مورد نیاز، در گروه «تحقیق آمیخته اکتشافی» است. جامعه آماری تحقیق در بخش کیفی شامل صاحب نظران حوزه مدیریت تکنولوژی و مدیران ارشد سازمان بهزیستی شهر تهران بود و اما روش
نمونهگیری آن نظری بود. جامعه آماری بخش کمّی در برگیرنده کلیه مدیران و کارشناسان سازمان بهزیستی شهر تهران بود. در بخش کمّی پژوهش از روش نمونه‌گیری غیر احتمالی در دسترس استفاده می‌شود. لذا حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران شامل 292 نفر مدیران و کارشناسان سازمان بهزیستی شهر تهران تعیین شد. براساس داده بنیاد کلاسیک گلیزری نقشه مدل تعیین استراتژیهای اکتساب تکنولوژی در سازمان بهزیستی مشخص شد. بر اين اساس استراتژیهای سازمانی بر مبناي استراتژیهای فنی و از طریق استراتژیهای مالی و استراتژیهای محیطی و با درنظر گرفتن عوامل مداخلهگر منجر به پیامدهای اثربخشی سازمان، رضایت ارباب رجوع و انطباق با نیازهای جامعه هدف می‌شود. نوع روابط ميان نشانگر و مضامین مدل تعیین استراتژیهای اکتساب تکنولوژی در سازمان بهزیستی نيز با توجه به كدگذاري صورت گرفته در قالب مدل ارائه گرديد.

واژههای کلیدی: تعیین استراتژی، اکتساب تکنولوژی، سازمان بهزیستی، داده بنیاد.

نوع مقاله: علمی

نویسنده عهدهدار مکاتبات: محمود محمدی Mah.mohammadi@iauctb.ac.ir

اعتباریابی الگوی استراتژیهای اکتساب تکنولوژی سازمان بهزیستی/ محمود محمدی و همکاران 64

1- طرح مساله

تکنولوژی به طور تصادفی در بین مشاغل پراکنده
نمیشود. در عوض، از رویکردها، سرمایه‌گذاری‌ها و مشارکت‌های قوی ناشی می‌شود که کسب‌وکارها دائماً به دنبال آن هستند و در بازار ایجاد می‌کنند. تحقیقات فعلی علل سرمایه‌گذاری نوآورانه در سطح شرکت را با بررسی هزینه‌های تحقیق و توسعه (R&D) و خرید فن‌آوری‌ها برای هر دو تجسم (ماشین‌ها و ابزارها) یا بدون جسم (نرم‌افزار) بررسی می‌کند. تحقیق و توسعه به‌عنوان «کلیه فعالیت‌های خلاقانه سیستماتیکی است که برای رشد ذخایر دانش و استفاده از این موجودی برای ایجاد برنامه‌های کاربردی جدید، مانند محصولات جدید یا بهبود یافته (کالاها و خدمات) و رویه‌ها (به ویژه تحقیقات نرم‌افزاری) انجام می‌شود» [15]. پیشرفت تکنولوژی به پیشرفت تمدن بشری کمک کرده است. رشد اقتصادی و اجتماعی بدون پیشرفتهای چشمگیر در این زمینه در طول دوره امکانپذیر نبود. مطالعه فرآیند نوآوری همیشه یک موضوع موضوعی در دو جنبه آکادمیک و عملی است زیرا یک فعالیت مستمر است. اصطلاح «نوآوری» در ادبیات برای توصیف فرآیند تولید کالاهای جدید با استفاده از اطلاعات، فناوری‌ها و رویه‌های جدید، همراه با خود محصولات جدید یا بهتر استفاده شده است. افراد، کسب‌وکارها، دولت‌ها و جهان همگی از نوآوری سود می‌برند. از نقطه نظر جغرافیایی، رشد فناوری اطلاعات و ارتباطات، محصول نوآوری فنی، به نفع سرعت بخشیدن به توزیع نتایج فرآیند اختراع است [74].¹در شیوههای تجاری، سازمان محل کار یا روابط خارجی، چارچوب مفهومی برای نوآوری، نوآوری را به عنوان به کارگیری یک محصول یا فرآیند جدید یا به طور قابل توجهی بهبود یافته به عنوان یک رویکرد بازاریابی جدید یا یک روش جدید سازمانی توصیف میکند. تعریف فوق به دو نکته کلیدی میپردازد: این که فرآیند "نوآوری" شامل توسعه فناوری یک اختراع و ورود آن به بازار برای کاربران نهایی از طریق پذیرش و انتشار است، و اینکه فرآیند نوآوری تکراری است، از این رو، اولین معرفی یک نوآوری بهبود یافته به طور خودکار شامل میشود. در مقیاس جهانی، کتاب سبز نوآوری را به عنوان ایجاد و بکارگیری راه‌حل‌های مؤثر جدید برای مسائل اقتصادی و اجتماعی که نیازهای فردی و اجتماعی را برآورده می‌کند و منجر به تغییرات در بخش‌های اقتصاد جهانی می‌شود، تعریف می‌کند [26]. نوآوری ستون قدرت و سرزندگی برای کسب و کارها است. آنها همیشه حداقل در رابطه با رقبای خود با یک ایده جدید شروع میکنند. آنها باید به نوآوری، زنده ماندن و رشد ادامه دهند. از آنجا که نوآوری مستلزم پیش بینی نیازهای بازار و ارائه خدمات با کیفیت و جانبی، سازماندهی کارآمد و تخصص است، پیشرفت فنی برای دستیابی به موفقیت از این منظر ناکافی میشود. نوآوری فناورانه اجرای خلاقیتی است که منجر به نوآوری میشود. این ایدهها ممکن است در مراحل مختلف فرآیند اختراع یافت شوند که شامل فعالیتهای تولید ایده، توسعه یک خدمات یا محصول و فروش آن است. این سه فرآیند مستلزم نوعی سرمایهگذاری است. چنین فرصت‌های سرمایه‌گذاری به دو دسته تقسیم می‌شوند: (1) سرمایه‌گذاری‌های استراتژیک تهاجمی که با هدف حفظ سازمان در خط مقدم فناوری در زمینه مورد علاقه‌اش و افزایش سهم بازار از طریق رویکردهای مدیریتی سنتی، و (2) سرمایه‌گذاری‌های استراتژیک دفاعی که مطابق با سطوح بالا هستند. شرط‌بندی ریسک در آینده، که از طریق آن شرکت‌ها پروژه‌هایی را در مکان‌های مشابه با رقبای خود، اما در خطوط ملودیک مختلف اجرا می‌کنند [77]. شرکت‌ها اکنون در یک محیط کسب‌وکار پویا و سریع کار می‌کنند و باید توسعه پیدا کنند وگرنه رویه‌هایشان قدیمی می‌شود و کالاها (یا خدمات) آن‌ها رقابتی کمتر می‌شوند. نیازها، سلیقه ها و انتظارات مشتریان از محصولات این شرکت ها در طول زمان تغییر می کند. صاحبان و مدیران مشاغل باید در یک محیط غیرقابل پیش بینی قضاوت کنند و در عین حال از بودجه کمیاب حداکثر استفاده را ببرند. شرکت‌ها باید از فناوری محافظت و حفظ کنند تا رقابتی باقی بمانند، و کسب‌وکارها باید دانش فناوری‌های آینده را در حین طراحی برنامه‌های تعمیر و بهره‌برداری دارایی کسب کنند. هزینه نگهداری فناوری یک شرکت با افزایش سن و زوال آن افزایش می یابد. به دلیل توسعه فناوری، هم هزینههای سرمایه جدید و هم هزینههای نگهداری در طول عمر یک دارایی ثابت در نوسان است [47]². با توجه به ادبیات، طول عمر دارایی ایده آل (فناوری) معمولاً زمانی کوتاهتر است که هزینههای سرمایه جدید سریعتر از کاهش آهسته هزینههای تعمیر و نگهداری کاهش
مییابد، یا زمانی که هر دو سرمایهگذاری جدید و هزینههای عملیاتی با یک نرخ کاهش مییابند [77]. سازمان‌ها باید برای نگهداری سخت‌افزار موجود و تهیه فناوری جدید بودجه‌بندی کنند. علاوه بر این، دسترسی به منابع مالی رسمی یک مانع مهم برای کسب و کارهای کوچک و متوسط، به ویژه در کشورهای نوظهور است. دسترسی به منابع متعارف سرمایه، مانند انکس³، بر موفقیت صادرات یک شرکت تأثیر دارد. تأثیر محدودیتهای مالی شدید بر صاحبان و مدیریت کسب و کار متفاوت است [76]⁴; [51]⁵. در شرایط خاص، کمبود تامین مالی باعث میشود که صاحبان و مدیران کسب و کار نگرش منفی نسبت به منابع مالی متعارف داشته باشند. به دلیل درک ضعیف کارآفرینان از امور مالی رسمی، برخی به منابع وام غیررسمی ناکارآمد روی آورده اند، به ویژه زمانی که با محدودیتهای اعتباری شدید مواجه میشوند [68]؛ [32]؛ [9]. با این وجود، به دلیل موقعیت کلیدی
تصمیمگیری آنها، تصور صاحبان کسب و کار و مدیران بسیار مهم است. برای رسیدگی به مشکلات مالی کارآفرینی، چارچوب سیاست دولت برای تأمین مالی یا کمک به کسب و کارهای کوچک و متوسط نیز حیاتی است [45]⁶. اکتسابها تأثیر غیرقابل انکار بر توانایی شرکت برای نوآوری دارند. ارزیابی برای یادگیری و نوآوری سازمانی حیاتی است زیرا به تعریف نحوه دریافت و استفاده شرکتها از اطلاعات خارجی کمک میکند. نوآوری، طبق نظریات معین پیشرفت تکنولوژی، نتیجه افزایش پایگاه دانش است [28]؛ [53]. خریدها ممکن است با تمایل به دستیابی به بازارها، نفوذ به بازارهای جدید، یا به دست آوردن هم افزایی مالی یا قدرت بازار انجام شود. تأثیر اکتساب‌ها بر خروجی نوآوری یک شرکت ممکن است بر حسب ورودی‌های تکنولوژیکی که اکتساب

اعتباریابی الگوی استراتژیهای اکتساب تکنولوژی سازمان بهزیستی/ محمود محمدی و همکاران 65

ارائه می‌کند، تعریف شود. اکتساب ها می توانند دو اثر متفاوت بر قابلیت نوآوری نهایی داشته باشند. برای شروع، ممکن است به دست آوردن برخی از مشاغل دیگر به عنوان جذب پایگاه دانش شرکت به دست آمده در نظر گرفته شود [3]؛ [21]. این دانش عمومی است که نوآوری بر توسعه و رشد اقتصادی یک منطقه تأثیر دارد. تعداد کمی از کارشناسان بر این باورند که پذیرش صحیح و کارآمد فناوری کنونی یک جزء حیاتی برای حفظ رشد و توسعه است. در نتیجه، مخارج تحقیق و توسعه، که در خدمت تشویق نوآوری است، یک جزء حیاتی برای دستیابی به رشد اقتصادی بلندمدت است. دانشگاهیان اقتصادی می گویند که نوآوری توسعه اقتصادی را در مقیاس جهانی تحریک می کند [11]؛ [34]؛ [35]. در اکثر کشورهای صنعتی در سراسر جهان، دگرگونی های تکنولوژیکی به شدت با رشد اقتصادی مرتبط است و این تحولات صنعتی با سطوح بالای هزینه های تحقیق و توسعه و نوآوری مرتبط است [4]⁷؛ [36]⁸. به گفته دفت، دو نوع بعد سازمانی وجود دارد: ساختاری و زمینه ای. فناوری که به ابزارها، فرآیندها و فعالیت های مورد نیاز برای تبدیل ورودی ها به خروجیها اشاره دارد، یکی از ابعاد زمینه ای است. فناوری سازمانی شامل موضوعاتی مانند تولید انعطاف‌پذیر، سیستم‌های اطلاعاتی مدرن،

اینترنت و نحوه ایجاد محصولات و خدماتی است که شرکت به مصرف‌کنندگان می‌دهد. مجموعه اساسی ارزش‌ها، باورها، درک‌ها و قراردادهای مهم که توسط کارکنان برگزار می‌شود، فرهنگ یک شرکت است (یکی دیگر از اجزای زمینه‌ای سازمان). فرهنگ چسبی است که اعضای سازمان را در کنار هم نگه می دارد و می تواند به رفتار اخلاقی، از خود گذشتگی کارکنان، کارایی یا خدمات مشتری اشاره کند [17]؛ [72]. فرهنگ فناورانه از نظر ولک، نگرش منطقی، هنری و از منظر اجتماعی مثبت به استفاده از فناوری برای بهبود کیفیت زندگی روزمره اقتصادی، اجتماعی و معنوی جامعه در راستای سطح فنی (فناوری) است. پیشرفت فورمانک از اصطلاح "فرهنگ تکنولوژیک" برای توصیف توانایی افراد در استفاده مناسب از فناوری در محیط اطراف خود برای بهبود کیفیت زندگی خود استفاده کرد. فرهنگ فناورانه در نگرش ثابت و مثبت سازندگان نسبت به فناوری و تخصص فنی متجلی می شود، اما در درجه اول در رفتارهای اخلاقی و اعمال شرایط مختلف تکنولوژیک تجلی می یابد [48]؛ [14]. فرهنگ فنی خود را در فعالیت‌های نسبتاً طولانی‌مدت و نگرش‌های اخلاقی انسانی خوب نشان می‌دهد که امکان استفاده صحیح از فناوری‌های موجود و توسعه راه‌حل‌های فنی جدید را برای افزایش اثربخشی فرآیندهای مشارکتی زندگی فراهم می‌کند [43]. در سراسر تاریخ انسان، تکنولوژی تاثیری عمیق بر توسعه انسان و بر پیشرفت تمدن داشته است. علی رغم این حقیقت که تکنولوژی بزرگ‌ترین و فراگیرترین عامل موثر بر زندگی انسان امروزی است، اما هنوز هم برای بسیاری از مردم یک معماست و هنوز هم بسیاری از عوام و خواص نمی‌توانند تعریف دقیقی از آن ارائه بدهند. لذا بهتر است بحث را با ارائه تعریفی روشن از تکنولوژی آغاز کنیم. تکنولوژی را می‌توان تمام دانش، کالاها، فرایندها،ابزارها، روش‌ها و سیستم‌هایی تعریف کرد که در جهت خلق و ساخت کالاها و ارائه خدمات به کار گرفته می‌شوند. تکنولوژی عبارتست از روش انجام کارها به وسیله ما. تکنولوژی ابزاری است که به وسیله آن می‌توانیم به اهداف

خود دست یابیم. تکنولوژی، اجرای عملی دانش است، ابزاری است که به کمک تلاش و سعی آدمی می‌آید [56].

با توجه به سرعت جهانی شدن و رقابت تنگاتنگ در عرصه جهانی، تکنولوژی‌های برتر به عنوان مزیت رقابتی برای حضور در بازار های جهانی مطرح شده‌اند. اگر سازمان‌ها می‌خواهند از تغییرات تکنولوژیکی عقب نمانند، می‌باید قادر باشند تا تکنولوژی‌های مورد نیاز خود را کسب و از تکنولوژی‌های خود بهره برداری کنند. لذا تصمیماتی در این خصوص اتخاذ می‌شود باید در فعالیت‌های طراحی استراتژی و برنامه ریزی یک سازمان مد نظر قرار گیرند. چنانچه در یک سازمان امکان دسترسی به تکنولوژی در داخل نباشد به منزله ناتوانی روی تکنولوژی کلیدی است که باید از بیرون تامین نماید [39].

در تنظیم استراتژی تکنولوژی یکی از بحرانی‌ترین مراحل این است که چگونه تکنولوژی مورد نیاز را کسب کنیم. اکتساب تکنولوژی این مورد را در نظر می‌گیرد که آیا تکنولوژی را از طریق توسعه داخلی، همکاری با دیگر شرکت‌ها و موسسات و یا خرید تکنولوژی بدست آوریم. تنوع استراتژی‌های (سبک‌ها) اکتساب تکنولوژی و پیچیدگی محیط تجارت مدرن منجر به این شده که تصمیم‎گیری برای آن بسیار مشکل باشد. بنابراین نیاز مبرم به شناسایی عوامل داخلی و خارجی تاثیر گذار در شیوه اکتساب تکنولوژی احساس می‌شود و همچنین تاثیر هر کدام از گروه عوامل بر گروه های دیگر نیز می‌تواند نهایتا تاثیر گذار بر سبک اکتساب تکنولوژی باشد و نتایج تحقیق بدون در نظر گرفتن تاثیر گروه‌ها بریکدیگر می‌تواند ناقص باشد به همین دلیل تاثیر آن‌ها بر یکدیگر نیز باید مورد توجه قرار گیرد.

اعتباریابی الگوی استراتژیهای اکتساب تکنولوژی سازمان بهزیستی/ محمود محمدی و همکاران 66

مطالعات زیادی انجام شده است که اجزای کلیدی موثر بر سبک اکتساب تکنولوژی را شناسایی می‌کند [41]. ولی تا به حال تحقیقی در زمینه بررسی روند تعیین بکارگیری استراتژیهای اکتساب دانش انجام نگرفته است. با این حال وجود شکاف بین تصمیمات نهایی و عوامل اثر گذار احساس می‌شود. هر چند عوامل زیادی شناسایی شده که موثر در سبک اکتساب می‌باشند، اما وجود مطالعات اندک در مورد اینکه چطور یک تصمیم استراتژیک مبتنی بر مجموعه ای بزرگ از عوامل با رویکردی کمی و سیستماتیک می‌توان گرفت، احساس می‌شود. در این پژوهش با توجه به وجود شرایط خاص سازمان بهزیستی از یکسو و از سوی دیگر تنوع و تفاوت استراتژی‌های اکتساب با توجه به نوع نیاز سازمان بهزیستی استراتژی مناسب انتخاب می‌شود. مساله اساسی تحقیق حاضر این است که مدل تعیین استراتژیهای اکتساب تکنولوژی در در سازمان بهزیستی نظریه زمینه ای کلاسیک کدام است؟

2- مبانی نظری و پیشینه تحقیق

2-1-تكنولوژي

واژه تكنولوژي مركب از دو واژه يوناني Techne به معني مهارت و هنر و logy به مفهوم تعقل و تدبير انديشي است كه در ادبيات رشته مديريت تكنولوژي، تعاريف بسيار متنوعي براي آن بيان شده است. طارق خلیل رئیس انجمن بینالمللی مدیریت تکنولوژی، در کتاب مدیریت تکنولوژی خود، مفهوم تکنولوژی را چنین بیان می‌کند: "تکنولوژی را می‌توان کلیه دانش‌ها، فرایندها، ابزارها، روش‌ها و سیستم‌های به کار رفته در ساخت محصولات و ارائه خدمات تعریف کرد. در بیانی سادهتر، تکنولوژی روش انجام کار وابزاری است که توسط آن به اهداف خود نایل می‌شویم".

از ديدگاه عامه مردم، اغلب تكنولوژي در معنا و مفهوم سخت افزاري خود (يعني ماشينآلات، رايانه و حتي وسايل بسيار پيشرفته ارتباطي و الكترونيكي) به كار می‌رود. حال آن كه مفهوم تكنولوژي بسيار فراتر از ماشينآلات و ابزار صرف است. در واقع در كنار مشخصات سختافزاري، تكنولوژي داراي اجزاي نرمافزاري و مهارت‌های انساني و دانشي نيز می‌باشد كه روز به روز بر ابعاد و پیچیدگی‌های اين جز از تكنولوژي افزوده می‌شود.

تعريف جامع ديگري از تكنولوژي را آلبتي ارايه داده است: مجموعهاي متشكل از اطلاعات، ابزارها و تکنیک‌هایی كه از علم و تجربه عملي نشات گرفته‌اند و در توسعه، طراحي، توليد و به كارگيري محصولات، فرايندها، سیستم‌ها و خدمات مورد استفاده قرار می‌گیرند [21].

تعاريف ديگري نيز از تكنولوژي جهت درك بهتر آن در زير ارائه می‌گردد:

· تكنولوژي عبارت است از كاربرد خلاق دانش، مفاهيم و تجارب لازم براي طراحي و ساخت محصولات داراي كيفيت (شوراي آموزش ملي انگلستان⁹)

· جندرون در سال 1977 تکنولوژی را را چنین تعریف می‌کند: "تکنولوژی هر گونه دانش کاربردی، سیستماتیک مبنی بر تجربه و یا تئوری که در روش‌ها و مهارت‌های تولید، سازمان‌ها و ماشین آلات به کار رفته است."

· بر اساس تعریف یونیدو "تکنولوژی عبارت است از کاربرد علوم در صنایع با استفاده از رویههای منظم و جهتدار یا به عبارت دیگر کاربرد علوم در صنایع، استفاده از دانش روز در تولید کالا یا خدمات با استفاده از
شیوههای تدوین شده و استاندارد است."

· تكنولوژي عبارت است از هرچيزي كه تجربه علمي يا دانش فرد را افزايش دهد.

· تكنولوژي عبارت است از تركيب فنوني كه براي توليد يك خروجي مورد نيازند.

· شون¹⁰، تكنولوژي را هر ابزار يا روش، محصول، فرايند، تجهيزات فيزيكي و يا روش‌های انجام يا ساخت می‌داند كه به وسيله آن قابلیت‌های بشري توسعه می‌یابد.

اعتباریابی الگوی استراتژیهای اکتساب تکنولوژی سازمان بهزیستی/ محمود محمدی و همکاران 67

تكنولوژي، كاربرد مستقيم اصول، قوانين و آگاهی‌های علمي در زندگي بشر و يا فرايند توليد می‌باشد. بنابراين می‌توان گفت كه تكنولوژي به شناخت چگونگي مربوط می‌شود، در حاليكه علم بر شناخت چراها متمركز است.

· تكنولوژي يعني دانش مربوط به فعالیت‌های علمي و صنعتي مشتمل بر طراحي، طرزكار، طرز ساخت، طرز تهيه و نگهداري و استفاده از وسايل، ابزار و ماشين آلات .

· تكنيك در برابر تكنولوژي: تكنيك به معناي تركيبي از عمليات قابل استفاده در توليد يك كالاي معين بوده، در حالي كه تكنولوژي به معناي توانايي ايجاد و انتخاب تکنیک‌های مختلف و كاربرد و تكميل احتمالي آن‌ها است. تكنيك در پايين دست تكنولوژي قرار دارد.

2-2.عناصر اصلي تكنولوژي

تكنولوژي از چهار عنصر اصلي تشكيل شده است. به دليل اينكه فهم اين عناصر به درك وسيع و فراگير تكنولوژي كمك فراواني می‌کند در ذيل به شرح مختصر هر يك از اين عناصر پرداخته می‌شود:

فنفزار (سختافزار): در برگيرنده مجموعهاي از ابزارها، ماشين آلات، تاسيسات و تسهيلات فيزيكي است. سرعت رشد و پيشرفت فنافزار از عناصر ديگر تكنولوژي بيشتر است به همين دليل اغلب اوقات سه عنصر ديگر نمی‌تواند پاسخگوي رشد شتابان فنافزار باشد. در بسياري از كشورهاي در حال توسعه، تكنولوژي مترادف با فن افزار بوده است، به همين دليل در زمينه انتقال تكنولوژي، آن‌ها تاكيد وافر بر دريافت ماشينآلات و تجهيزات دارند و از توسعه سه عنصر ديگر غفلت ورزیده‌اند [42]¹¹.

انسانافزار: آن بخش از تكنولوژي كه در انسان‌ها تجلي يافته است انسانافزار ناميده می‌شود و در برگيرنده خرد، نبوغ، تجارت، مهارت‌ها، ابتكار و انگيزههاي انسان است. كشورهاي در حال توسعه كه اغلب وارد كننده تكنولوژي هستند به انسانافزاري نياز دارند كه به آن‌ها در انتخاب صحيح، انطباق، اصلاح، جذب و توسعه تكنولوژي وارداتي و نيز توسعه تكنولوژي بومي كمك كند.

اطلاعات افزار (نرمافزار): در واقع تكنولوژي تجسميافته در اسناد می‌باشد و توسط نيروهاي انساني و به منظور به كارگيري در فنافزار ايجاد می‌شود و در برگيرنده مجموعه اطلاعاتي به اشكال مختلف مثل اسناد، مدارك، داده‌ها، اطلاعات، آمار، نقشه‌ها، جزوات، کتاب‌ها و نشريات است. جنبه محرمانه بودن آن نسبت به فنافزار بيشتر است. به همين دليل عرضهكنندگان تكنولوژي تمايل كمي نسبت به انتقال آن به كشورهاي در حال توسعه دارند. كسب موفقيت در زمينه انتقال اطلاعاتافزار بستگي زيادي به توان جذب كشورهاي در حال توسعه يعني زيربناي علمي، پژوهشي و تكنولوژيك اين كشورها دارد.

سازمانافزار: در برگيرنده مجموعه نظام‌های سازماندهي، مديريتي، شبكهسازي و بازاريابي مرتبط با انتقال، جذب، بهره‎برداري و توسعه تكنولوژي است. سازمان افزار نقش كليدي هماهنگكننده و كنترلكننده سه جزء ديگر تكنولوژي را برعهده دارد [68]¹².

نرمافزارها (اطلاعاتافزار) و مغزافزارها (انسانافزار و سازمانافزار) جزء دارایی‌های ناملموس شرکت‌ها محسوب می‌گردند [21]؛ [34].

شکل 1. عناصر تشکیلدهنده تکنولوژی(دستجردی و همکاران، 1389)

2-3- مدیریت تکنولوژی

مدیریت‏تکنولوژی یک مبحث بین‌رشته‌ای است که علوم، مهندسی، و مدیریت را به‌هم پیوند می‌زند. از دیدگاه مدیریت تکنولوژی، تکنولوژی اصلی‌ترین عامل تولید ثروت است و ثروت چیزی بیشتر از پول است که می‌تواند عواملی همچون ارتقاء دانش، سرمایه‌ی فکری، استفاده‌ی موثر از منابع، حفظ منابع طبیعی و سایر عوامل موثر در ارتقاء استاندارد و کیفیت زندگی را شامل شود. مدیریت تکنولوژی، در واقع مدیریت سیستمی است که خلق، کسب، و به‌کارگیری تکنولوژی را ممکن می‌سازد و شامل مسئولیتی است که این فعالیتها را در راستای خدمت به بشر و برآورده ساختن نیازهای مشتری قرار می‌دهد. تحقیق، اختراع، و توسعه، اساسی‌ترین مولفه‌های خلق تکنولوژی‏ و وقوع پیشرفت‌های تکنولوژیک هستند [50]¹³

اعتباریابی الگوی استراتژیهای اکتساب تکنولوژی سازمان بهزیستی/ محمود محمدی و همکاران 68

2-4- تعاریف مدیریت تکنولوژی

" ایدسوموان¹⁴" معتقد است مدیریت تکنولوژی ، فرآیند به هم پیوستهای است که هم مدیریت و هم کارکنان را با هدف نهایی نوآوری، طراحی، توسعه، تولید، انتقال، معرفی و کاربرد انواع تکنولوژی در محیط کار برای بهبود
بهرهوری ، ایجاد برتری در جامعه، بهبود کیفیت زندگی و شرایط کاری درگیر میکند. در سال 1987 گزارش کارگاه هیات تحقیقات ملی آمریکا بیان داشت :مدیریت تکنولوژی رقابت مخفی است که سبب ایجاد فاصله بین دانش و تجربه در علوم ، مهندسی و مدیریت کسب و کار میشود [9]¹⁵.

مدیریت تکنولوژی زمینه ارتباطات مهندسی، علوم و مدیریت جهت طرحریزی، توسعه، اجرا، تواناییهای تکنولوژیکی برای تدوین اهداف عملیاتی و استراتژیک در سازمانها است. در این کارگاه که سبب ایجاد دانش مدیریت تکنولوژی میشود بیان شد که به قرار زیر است :

· یکپارچه کردن تکنولوژی در اهداف استراتژیک در سازمان

· رسیدن به تکنولوژیها برتر و کارا .

· ارزیابی تکنولوژی های کارا .

· دستیابی به روش انتقال تکنولوژی برتر.

· مدیریت پروژه های بزرگ، مجموعه ای و بین رشته ای یا درون سازمان.

· مدیریت تکنولوژی در درون سازمان [5]¹⁶،

2-5- مدیریت تکنولوژی و عناصر آن

مدیریت تکنولوژی یک عمل و فرآیندی ضروری مهم و پیوسته ای است در تجارت و اصول فنی برنامهریزی، توسعه،اعمال قابلیت تکنولوژیک برای تولید محصولات و خدمات است. گروه مدیرت تکنولوژی در سال 1986 مدیریت تکنولوژی را چنین تعریف کرد: مدیریت تکنولوژی اصول مهندسی، علوم و مدیریت را به منظور برنامه‏ریزی، توسعه و تحقق قابلیتهای تکنولوژیک با یکدیگر مرتبط میسازد تا یک سازمان بتواند هدفهای استراتژیک عملیاتی خود را شکل داده و تحقق گرداند [8]¹⁷.

سامانت ضمن تشریح عناصر اصلی شکلدهنده سیکل زندگی تکنولوژی بر این باور است که مدیریت تکنولوژی یک امر مقطعی نبوده و بلکه فرآیندی است مستمر که در بر گیرنده پنج عنصر مختلف به شرح زیر میباشد:

1. آگاهی نسبت به تکنولوژی.

2. تحصیل تکنولوژی چه از طریق تولید داخلی و چه از طریق انتقال.

3. تطبیق.

4. تکامل و پیشرفت تکنولوژی.

5. از رده خارج کردن تکنولوژی.

آقای فردریک بیتز یک فرآیند منطقی چرخهای برای مدیریت تکنولوژی ارائه میدهد که شامل پنج مرحله اساسی به شرح زیر است:

1. پیشبینی یا انتظار تکنولوژی.

2. فراگیری یا اکتساب تکنولوژی.

3. اجزاء تکنولوژی.

4. بهرهبرداری تکنولوژی.

5. محرکات تکنولوژی.

3. روش تحقیق

روش تحقیق حاضر کیفی است و با تمرکز بر سنت نظریه زمینهای کلاسیک انجام پذیرفته است. اغلب پژوهشگران به این علت مطالعه کیفی را انتخاب میکنند که در توضیح یک پدیده شکست میخورند و یا نظریههای موجود
نمیتواند به تبیین پدیده مورد نظر کمک کند، بنابراین به جای اینکه آنان مانند پژوهش اثبات گرایی به طور قیاسی ، فرضیهها را از اصول موضوعه استخراج کرده و مورد آزمون قرار دهند، از فرایند استدلال استقرایی استفاده میکنند. از آنجا که در این تحقیق هدف ما ارائه مدلی جهت تعیین استراتژیهای اکتساب تکنولوژی در در سازمان بهزیستی براساس نظریه زمینهای کلاسیک است لذا باید فرایند یکپارچهای از تجارب صاحبنظران در زمینه روند تعیین استراتژیهای اکتساب تکنولوژی کشف و بررسی کرد. برای تبیین این فرایند بایستی از مرزهای پارادایم کارکردگرایی به سمت پارادیمهای تفسیری نظیر نظریه زمینهای حرکت نمود.

اعتباریابی الگوی استراتژیهای اکتساب تکنولوژی سازمان بهزیستی/ محمود محمدی و همکاران 69

انتخاب روش به عواملی چون عمق مطالعه و در دسترس بودن منابع و ادبیات بستگی دارد. لذا برای بررسی پدیده با عمق بیشتر و همچنین کشف زوایای جدید در تعیین استراتژیهای اکتساب تکنولوژی از دیدگاه خبرگان و صاحبنظران، از روش نظریهای زمینهای گلیزری استفاده خواهد شد. براساس این رویکرد، نظریه دادهبنیاد مفروضههای از پیش تعیینشدهای ندارد، بلکه «دغدغه اصلی» شرکتکنندگان و چگونگی حل آن را در میدان مطالعه کشف
میکنند. پس نیازی نیست که پژوهشگر از فضای تحقیقی فاصله بگیرد چون خود به سطح مفهومی وارد میشود. لذا در نظریه بنیادی، افتراق بین عرصه و مساله بسیار مهم است. پژوهشگر بدون مساله از پیش فرض شده به سمت عرصه مورد علاقه حرکت میکند و با پیشرفت کدگذاری باز، مساله پژوهش پدیدار میشود. در مرحله اول با اهداف و سوالات کلی شروع شده و در مرحله بعدی با ظهور دغدغه سوالات روشنگرانه ظهور مییابد. بنابراین در تحقیق حاضر از روش آمیخته اکتشافی استفاده شده است.

3-1- جامعه و نمونه آماری تحقیق

جامعه آماري عبارت است از مجموعه‌اي از افراد، اشياء و يا چيزهايي كه داراي حداقل يك صفت مشترك باشند و محقق مي‌خواهد به تحقيق درباره‌ي آن‌ها بپردازد. معمولاً در هر پژوهشي، جامعه آماري مورد بررسي، جامعه‌اي است كه پژوهشگر مايل است درباره‌ي صفت يا صفات متغير واحدهاي آن به مطالعه بپردازد. مجموعه واحدهایی که حداقل در یک صفت مشترک باشند یک جامعه آماری را مشخص میسازند (خاکی،1390). جامعه آماری تحقیق در بخش کیفی شامل صاحبنظران حوزه مدیریت تکنولوژی و مدیران ارشد سازمان بهزیستی شهر تهران است و روش ننمونهگیری به صورت هدفمند و گلوله برفی¹⁸ خواهد بود. نمونه‌گیری از مدیران ارشد سازمان بهزیستی شهر تهران تا زمانی ادامه پیدا می‌کند که فرایند اکتشاف و تجزیه و تحلیل به نقطه اشباع نظری¹⁹ برسد.

جامعه آماری در بخش کمی عبارت از کلیه کارکنان و کارشناسان سازمان بهزیستی کشور می شود که براساس فرمول کوکران

که در آن ضریب اطمینان=95% Z=1.96 p=q=0.5

حجم جامعه (N) : 1250 نفر

مقدار خطا (d) : 0.05 می باشد.

292 نفر از کارکنان به عنوان نمونه آماری تحقیق انتخاب شد.

4- نتایج

4-1- تجزیه و تحلیل دادهها

آنچه باعث می‌شود روش معادلات ساختاري روشی قدرتمند

اعتباریابی الگوی استراتژیهای اکتساب تکنولوژی سازمان بهزیستی/ محمود محمدی و همکاران 70

و مورداستفاده در ميان محققان باشد، اين است كه علاوه بر ظاهري گرافيكي آن‌که تفسير را آسان می‌کند، اين روش می‌تواند مجموعه‌ای از روابط ميان متغيرها را به‌صورت هم‌زمان محاسبه كند. همان‌طور كه هِير معتقد است "هیچ‌کدام از روش‌های پيشين نمی‌توانستند هم‌زمان هم مدل اندازه‌گیری را بررسي كنند میباشد

از رابطه زیر برای تعیین حجم نمونه استفاده شده است:

فرمول کوکران

که در آن ضریب اطمینان=95% Z=1.96 p=q=0.5

حجم جامعه (N) : 1250 نفر

مقدار خطا (d) : 0.05 میباشد.

292 نفر از کارکنان به عنوان نمونه آماری تحقیق انتخاب شد.

و هم روابط علي مدل را محاسبه كنند. به‌طورکلی روش معادلات ساختاري از طريق مجموعه‌ای از معادلات شبيه به رگرسيون چندگانه ساختار روابط دروني متغيرها را آشكار می‌کند. لذا براي پاسخ به پرسش‌های اين تحقيق، از روش معادلات ساختاري با استفاده از نرم‌افزار PLS استفاده شده است. معادلات ساختاري در سه مرحله اجرا شده که هرکدام از مراحل دارای چندین معیار و شاخص می‌باشد که این مراحل در تصویر زیر آمده است.

شکل 3. مراحل تحلیل دادهها با استفاده از روش PLS

پس از تعیین مدلهای اندازهگیری به منظور ارزیابی مدل مفهومی تحقیق و همچنین اطمینان یافتن از وجود یا عدم وجود رابطه علی میان متغیـرهای تحقـیق و بررسـی

اعتباریابی الگوی استراتژیهای اکتساب تکنولوژی سازمان بهزیستی/ محمود محمدی و همکاران 71

تناسب دادههای مشاهده شده با مدل مفهومی تحقیق، فرضیههای تحقیق با استفاده از مدل معادلات ساختاری نیز آزمون شدند. نتایج آزمون فرضیهها در نمودار منعکس شدهاند.

شکل 4. اندازهگیری مدل کلی و نتایج فرضیه ها در حالت استاندارد

شکل 4. اندازه گیری مدل کلی و نتایج فرضیهها در حالت استاندارد

شکل 5. اندازهگیری مدل کلی و نتایج فرضیهها در حالت معنیدار

4-2- بررسی پایایی مدل

مطابق با الگوريتم تحليل داده‌ها در PLS پس از سنجش بارهای عاملي شاخص‌ها، بايد به محاسبه و گزارش پايايي تركيبي و آلفاي كرونباخ بپردازيم. با توجه به تعريف آلفاي كرونباخ، هر قدر همبستگي مثبت بين سؤالات بيشتر شود، ميزان آلفاي كرونباخ بيشتر خواهد شد و بالعكس، هرقدر واريانس ميانگين سؤالات بيشتر شود آلفاي كرونباخ كاهش پيدا خواهد كرد. بديهي است كه هر قدر شاخص آلفاي كرونباخ به 1 نزدیک‌تر باشد، همبستگي دروني بين سؤالات بيشتر و در نتيجه پرسش‌ها همگن‌تر خواهند بود. كرونباخ ضريب پايايي 45/0 را كم، 7/0 را متوسط و قابل قبول و 95/0 را زياد پيشنهاد كرده است (كرونباخ، 1951). از آنجا که این شاخص بسیار سخت‌گیرانه بوده، برای بررسی همسانی درونی مدل اندازهگیری در روش pls از معیار مدرنتری به نام پایایی ترکیبی (CR) استفاده میشود که توسط فرمول زیر قابل محاسبه است:

فرمول(4-1)

توجه: واريانس خطاي شاخص با فرمول زير محاسبه می‌گردد:

فرمول (4-2) 2(بار عاملی شاخص) - 1 =واریانس خطای شاخص

مقدار مطلوب CR در تحقيقات اكتشافي بين 6/0 تا 7/0 است در حالی که در تحقیقات پیشرفته‌تر بین 7/0 تا 9/0 می‌باشد. نتایج این دو معیار در جدول 4-9 آمده است.

جدول 1. نتایج ضریب آلفای کرونباخ و ضریب پایایی ترکیبی

متغيرهاي پژوهش	ضریب آلفای کرونباخ (Alpha >0.7)	ضریب پایایی ترکیبی (CR>0.7)
استراتژی سازمانی	0.842	0.868
محیطی	0.789	0.873
مالی	0.873	0.902
فنی	0.876	0.912
راهبردها	0.798	0.878
پیامدها	0.841	0.899

اعتباریابی الگوی استراتژیهای اکتساب تکنولوژی سازمان بهزیستی/ محمود محمدی و همکاران 72

همان‌طور که در جدول فوق ملاحظه مشاهده میشود، نتایج ضریب آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی متغیرها آورده شده است که با توجه به حدود گفته شده برای هر دو معیار، نتیجه میشود که مقدار ضرایب آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی برای تمامی سازههای پژوهش مورد قبول
میباشند.

4-3- آزمون‌های روایی مدل

هرگاه يک يا چند خصيصه از دو يا چند طريق اندازه‌گیری شوند همبستگي بين اندازه‌گیری‌ها دو شاخص مهم اعتبار را فراهم می‌سازد. اگر همبستگي بين نمرات آزمون‌هایی كه خصيصه واحدي را اندازه‌گیری می‌کنند بالا باشد، پرسشنامه داراي اعتبار همگرا است. وجود اين همبستگي براي اطمينان از این‌که آزمون آنچه را كه باید سنجیده شود را می‌سنجد ضروري است.

الف: آزمون همگن بودن و معناداري بارهاي عاملي

ب: آزمون ميانگين واريانس استخراجي (Average Variance Extracted (AVE و مقایسه آن با ضریب پایایی ترکیبی

در مدل يابي PLS، يكي ديگر از معيارهاي مناسب براي ارزيابي مدل اندازه‌گیری (بيروني) اين است كه سازه بايد بيشترين واريانس مشترک را با نشانگرهايش نسبت به اشتراک آن با سازه‌های ديگر در يک مدل معين داشته باشد. براي اين ارزيابي محققين استفاده از ميانگين واريانس استخراج شده (AVE)، يعني ميانگين واريانس مشترک بين سازه و نشانگرهايشان را پيشنهاد می‌کنند. در اين معيار كه نشان‌دهنده روايي ابزار اندازه‌گیری است، فرض بر اين است كه متغير پنهان مورد نظر واريانس مشترک بيشتري با نشانگرهاي تعيين شده نسبت به هر متغير پنهان ديگري دارد. محققين مقادير ميانگين واريانس استخراج شده 5/0 و بيشتر را توصيه می‌کنند و اين امر به معناي آن است كه سازه موردنظر حدود 50 درصد و يا بيشتر واریانس‌های نشانگر خود را تبيين می‌کند. آخرين معيار تأییدی روايي همگرا مقايسه بين پايايي تركيبي و ميانگين واريانس استخراجي می‌باشد. جهت تائید روايي همگرايي بايد CR>AVE باشد.

جدول 2. نتایج بررسی روایی همگرا با معیار AVE

متغیرها	AVE	CR	CR>AVE
استراتژی سازمانی	0.698	0.867	OK
محیطی	0.718	0.925	OK
مالی	0.764	0.917	OK
فنی	0.725	0.911	OK
راهبردها	0.655	0.875	OK
پیامدها	0.643	0.8872	OK

با توجه به اينكه مقدار مناسب براي AVE (5/0) است. در جدول فوق تمامي متغیرها داراي ميانگين واريانس استخراجي بالاي 5/0 می‌باشند درستي نتايج روايي همگرا با استفاده از اين شاخص تائید می‌شود. همچنین در تمامی متغیرهای مکنون CR>AVE بوده است و شرط چهارم روايي همگرا برقرار است. با توجه به چهار تست انجام شده می‌توان نتيجه گرفت كه مدل پژوهشي از روايي همگراي مناسبي برخوردار است.

4-4- آزمون روایی واگرا

چنانچه همبستگي بين آزمون‌هایی كه خصیصه‌های متفاوتي را اندازه‌گیری می‌کند پايين باشد، آزمون‌ها داري اعتبار تشخيصي يا واگرا می‌باشد روایی واگرا نیز توانایی یک مدل اندازهگیری را در میزان افتراق مشاهده پذیرهای متغیر پنهان آن مدل با سایر مشاهده پذیرهای موجود در مدل میسنجد و در واقع مکمل روایی همگرا است که از طریق آزمون فورنل–لارکر سنجیده میشود.

جدول 3. نتایج روایی واگرا به روش فورنل و لارکر

متغيرها
استراتژی سازمانی	0.816
محیطی	0.569	0.654
مالی	0.387	0.482	0.754
فنی	0.491	0.593	0.634	0654
راهبردها	0.486	0.474	0.465	0.457	0.633
پیامدها	0.551	0.611	0.494	0.558	0.553	0.467

جدول فوق نتایج بررسی روایی واگرا را به روش فورنل و لارکر (1981) یافته‌های تحقیق حاکی از آن است که مقدار جذر AVE متغیرهای مکنون از مقدار همبستگی میان آن‌ها که در خانه‌های زیرین و چپ قطر اصلی، بیشتر است. لذا این‌گونه استنباط می‌شود که متغیرهای مکنون تعاملی بیشتری با سؤالات خود دارند تا با سازه‌های دیگر. به عبارتی دیگری روایی واگرای متغیرهای مدل در حد قابل قبولی می‌باشد.

اعتباریابی الگوی استراتژیهای اکتساب تکنولوژی سازمان بهزیستی/ محمود محمدی و همکاران 73

بررسی برازش مدل

پس از ارزیابی مدل‌های اندازه‌گیری و ساختاری باید مدل کلی (مجموع مدل‌های اندازه‌گیری و ساختاری) نیز مورد بررسی قرار گیرد. برای این منظور تننهاوس و همكاران²⁰ (2004) شاخص GOF²¹ را معرفی نموده‌اند. این شاخص از میانگین هندسی اشتراک‌ها ( ) و ضریب تی به دست می‌آید. هرچه این شاخص به یک نزدیک‌تر شود نشان از قدرت و کیفیت بالای مدل را نشان می‌دهد.

فرمول (4-5)

جدول 4. نتایج برازش کلی مدل با معیار GOF

همان‌طور که در جدول فوق مشاهده می‌شود، مقدار معيار GOF معادل 0.513 و بیشتر از 0.36 به دست آمد كه با توجه به دستهبندي مذکور نشان از برازش قوی مدل كلي تحقيق است.

5- نتيجهگيري

جهت بررسی روایی عناصر و مولفه‌های شناسایی شده مدلی جهت تعیین استراتژیهای اکتساب تکنولوژی در در سازمان بهزیستی براساس نظریه زمینهای کلاسیک از تحلیل تاییدی عاملی استفاده شد. با توجه به اینکه در تحقیق حاضر، متغیرهای استراتژیهای سازمانی، استراتژیهای محیطی، استراتژیهای مالی، استراتژیهای فنی، عوامل مداخلهگر و پیامدها دارای گویه‌هایی می‌باشد که می‌توانند به صورت نشانگر این سازه عمل کنند، لذا تحلیل عاملی مرتبه اول در راستای آزمون مدل
اندازهگیری و نیز روائی مولفههای سازه بررسی شده است. نتایج تحلیل عاملی مناسب بودن بارهای عاملی
نشانگرهای (سوالات) مربوط به هر مولفه در پیشبینی ظرفیت متغیر و نیز مناسب بودن بار عاملی هر مولفه به صورت نشانگر متغیر در پیشبینی این متغیر دارد، همچنین شاخصهای برازش مدل اندازه‌گیری با توجه به نتایج شاخصهای تحلیل تاییدی عاملی نشان می‌دهند که مدل دارای برازش بسیار خوبی می‌باشد. به منظور بررسی روایی محتوایی عناصر شناسایی شده مدلی جهت تعیین استراتژیهای اکتساب تکنولوژی در در سازمان بهزیستی براساس نظریه زمینهای کلاسیک در اختیار خبرگان و کارشناسان حوزه مدیریت تکنولوژی قرار گرفت تا اصلاحات لازم بعمل آید و سوال‏های مشابه و مبهم حذف گردید.

برای اعتبارسنجی، الگوی مفهومی پیشنهاد شده از طریق روش الگویابی معادلات ساختاری از روش حداقل مجذورات جزئی برای برآورد الگو استفاده شد. براساس یافته های تحقیق متغیرهای تحقیق در سطح (01/0) بر روی هم تاثیر معنی دار دارند. نتایج تحقیق با یافته های پژوهشهای تسای و وانگ (2007)، داعیم و همکاران (2008)، لی و همکاران (2010)، شن و همکاران (2011)، فرتاش و همکاران (2018) و فرخی (1396) همخوانی دارد. تسای و وانگ (2007) مطالعه پنج ساله اي را از سال 1998 تا سال 2002 در ارتباط با تاثير اكتساب تكنولوژي خارجي بر عملكرد شركت در كشور تايوان بر روي 341 شركت توليد كننده لوازم الكترونيكي انجام دادند. نتايج اين پژوهش بيانگر آن است كه اكتساب تكنولوژي خارجي به خودي خود نقش مهمي در بهبود عملكرد شركت ايفا نمی‌کند، اگر چه جنبههاي مثبت كسب تكنولوژي خارجي بر عملكرد شركت با ميزان تلاش‌های تحقيق و توسعه داخلي افزايش می‌یابد.

داعیم و همکاران (2008) پژوهشي در زمينه كاوش شيوه هاي اكتساب تكنولوژي در ايالت ارگان ايالت متحده، تركيه و پاره اي از شرکت‌های الكترونيكي در آمريكا انجام دادند. نتايج حاصل از اين پژوهش حاكي از آن است كه شيوه بهبود تكنولوژي داخلي متداول‌ترین كانال بكارگيري تكنولوژي در كشورهاي توسعه يافته می‌باشد (ايالت ارگان


	0.519	0.508

اعتباریابی الگوی استراتژیهای اکتساب تکنولوژی سازمان بهزیستی/ محمود محمدی و همکاران 74

و ايالات متحده آمريكا). در حالي كه شيوه ژورنال‌های فني تخصصي، قراردادهاي علامت تجاري و بهبود تكنولوژي در خانه از متداول‌ترین كانال هاي اكتساب تكنولوژي در كشورهاي در حال توسعه (تركيه) می‌باشد.

لی و همکاران (2010) طي پژوهشي به بررسي امكان بكارگيري يك چارچوب جامع براي ارزيابي و انتخاب تجهيزات مدرن در انتقال تكنولوژي پرداخته است. نتايج اين پژوهش حاكي از آن است كه بهره برداري موثر و كارا از تجهيزات فقط در صورتي امكان پذير می‌باشد كه بخش خريد شركت كاملاً از تجهيزات اطلاع داشته باشد و با آن آشنا باشد كه اين امر با انتقال تكنولوژي، مديريت دانش و ارتباطات خريدار و فروشنده مرتبط می‌باشد. ارزيابي كلي و جامعي از فاكتورهاي شناسايي شده در اين مقاله در انتقال تكنولوژي و نيز بهبود يك انتقال تكنولوژي خوب بكار گرفته شود. همچنين تامينكنندگان تجهيزات می‌توانند با بهرهگيري از نتايج اين پژوهش، اطلاعات مفيدي را در خصوص درك آنچه كه خريدار در اكتساب تكنولوژي برآن تمركز می‌نماید فراهم آورد. و در نهايت با استفاده از چارچوب جامعي كه در اين پژوهش ارائه گرديده است، در ارزيابي شركت از عملكرد تامينكنندگان در خصوص تصميمات خريد آتي بهره جويد.

شن و همکاران (2011) با استفاده تركيب روشهاي دلفي فازي، DEMATEL و ANP مدل مناسبي را براي لی و همکاران (2008) با هدف انتخاب شيوه مناسب اكتساب تكنولوژي پژوهشي با استفاده از تكنيك ANP در يك شركت نرمافزاري بزرگ در سئول كره جنوبي انجام دادند. نتايج حاصل از اين پژوهش حاكي از آن است كه روش پيشنهادي كه با استفاده از تكنيك ANP به منظور انتخاب شيوه مناسب اكتساب تكنولوژي و نيز اولويتبندي روش‌های اكتساب تكنولوژي با توجه به

وابستگي ميان عوامل موثر بر تصميم گيري در اين شركت ارائه گرديده است به نحو كارايي در اتخاذ تصميماتي كه به منظور بكارگيري تکنولوژی‌های ضروري، ايجاد گردیده‌اند كمك می‌نماید.

[21] در پژوهشی به بررسی تأثیر اکتساب و بهرهبرداری فناوری بر نوآوری سازمانی و عملکرد سازمانی در
سازمانهای اطلاعاتی پرداختند. تجزیه و تحلیل عوامل و یافتهها نشان میدهد که کسب و بهره برداری فناوری تاثیر

منابع

1. Abu Bakar, M. F., Talukder, M., Quazi, A., and Khan, M. I. Adoption of Sustainable Technology in the Malaysian SMEs Sector: Does the Role of Government Matter? Information 11:215 , 2020. doi: 10.3390/info11040215.

اشتراک گذاری

آدرس مقاله

اعتباریابی الگوی استراتژی های اکتساب تکنولوژی سازمان بهزیستی